Από την Κάλλια Θ. Γιαννιτσοπούλου
Κλινική διαιτολόγο – διατροφολόγο, ΜSc, MBA, SRD
Η γλυκοπατάτα αποτελεί ένα εξαιρετικά γευστικό και θρεπτικό λαχανικό. Είναι πλούσια σε βιταμίνες Α, Β5, B6, θειαμίνη, νιασίνη, ριβοφλάνη και καροτενοειδή που δικαιολογούν το πορτοκαλί της χρώμα. Επιπλέον, δεν περιέχει λιπαρά, έχει σχετικά χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο -άρα είναι κατάλληλη για υπερτασικά άτομα- και έχει λιγότερες θερμίδες από τις λευκές πατάτες παρόλο που έχει περισσότερη ζάχαρη.
Η γλυκοπατάτα είναι μια από τις καλύτερες πηγές βιταμίνης Α. Μια μεγάλη γλυκοπατάτα περιέχει περισσότερο από 100% της ΣΗΔ (Συνιστώμενη Ημερήσια Δόση) βιταμίνης Α. Η βιταμίνη Α αποτελεί σπουδαίο αντιοξειδωτικό και σχετίζεται με την πρόληψη του καρκίνου, την αντιγήρανση και τη διατήρηση της καλής όρασης.
Παρόλο που η πορτοκαλί ποικιλία είναι η πιο συνηθισμένη, οι γλυκοπατάτες έρχονται και σε λευκές, κίτρινες, ροζ και μωβ ποικιλίες. Παρόλο που οι πορτοκαλί και οι κίτρινες γλυκοπατάτες περιέχουν περισσότερη βιταμίνη Α, οι μωβ αποτελούν εξαιρετική πηγή αντιοξειδωτικών ουσιών.
Παρακάτω εμφανίζονται τα θρεπτικά συστατικά της γλυκοπατάτας ανά μερίδα:
Μέγεθος μερίδας: Μια μεσαία γλυκοπατάτα (130 γραμμάρια)
Θερμίδες (kcal): 100 kcal
Θερμίδες λιπαρά: 0 kcal
Yδατάνθρακες: 7 γρ.
Πρωτεΐνες: 2 γρ
Bιταμίνη Α: 120% της ΣΗΔ
Βιταμίνη C: 30% της ΣΗΔ
Οφέλη της γλυκοπατάτας για την υγεία
Καρδιακή υγεία. Οι γλυκοπατάτες είναι σπουδαία πηγή βιταμινών Β6, που είναι εξαιρετικές στη διάσπαση της ομοκυστεΐνης, μιας ουσίας που συμβάλλει στην αθηροσκλήρωση των αρτηριών, σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ. Η περιεκτικότητα της γλυκοπατάτας σε κάλιο είναι επίσης βοηθητική για την καρδιά, αφού μειώνει την αρτηριακή πίεση με το να διατηρεί την ισορροπία των υγρών.
Έλεγχος του σακχάρου στο αίμα και διατήρηση της ενέργειας. Παρόλο που έχουν πολύ γλυκιά γεύση, οι γλυκοπατάτες έχουν πολύ χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, που σημαίνει ότι απελευθερώνουν τη ζάχαρη σταδιακά στο αίμα. Το αποτέλεσμα είναι ότι μας κρατούν σε κορεσμό για περισσότερη ώρα από τις πατάτες, ενώ μπορούν να καταναλωθούν ακόμα και από τα άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη.
Επιπροσθέτως οι γλυκοπατάτες είναι μια καταπληκτική πηγή μαγγανίου, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Linus Pauling στο Oregon State University. Το μαγγάνιο βοηθά το σώμα να μεταβολίσει υδατάνθρακες και ως εκ τούτου να διατηρήσει ομαλά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Επιδρά και ως σταθεροποιητής την όρεξης και ως μέσο σωστής χρήσης των αντιοξειδωτικών από τον οργανισμό μας.
Στρες. Οι γλυκοπατάτες περιέχουν μαγνήσιο, το βασικό μέταλλο για χαλάρωση. Συμβάλλει στην ξεκούραση των μυών, την ισορροπία και την καλή διάθεση, καθώς επίσης και την ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.
Ανοσία και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Οι γλυκοπατάτες εξαιτίας των χρωστικών ουσιών που περιέχουν, έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Μια γλυκοπατάτα περιέχει περίπου μισή από την ημερήσια συνιστώμενη δόση σε βιταμίνη C. Οι βιταμίνες Α και Ε επίσης υποστηρίζουν ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα και είναι ισχυρά αντιοξειδωτικά. Ενώ οι πορτοκαλί γλυκοπατάτες περιέχουν περισσότερη βιταμίνη Α, οι μωβ είναι γεμάτες με το αντιοξειδωτικό ανθοκυανίνη που είναι υπεύθυνο για το κόκκινο, μπλε και μωβ χρώμα των φρούτων και των λαχανικών.
Δέρμα και μαλλιά. Η βιταμίνη Α μπορεί να βοηθήσει στην προστασία από τον ήλιο και οι βιταμίνες C και Ε συμβάλλουν στη διατήρηση ενός υγιούς και λαμπερού δέρματος καθώς και στην παραγωγή κολλαγόνου.
Πέψη. Οι γλυκοπατάτες αποτελούν καλή πηγή φυτικών ινών που βοηθούν το σώμα να διατηρήσει ένα υγιές πεπτικό σύστημα και μειώνουν την συχνότητα εμφάνισης της δυσκοιλιότητας.
Πρόληψη καρκίνου. Οι πορτοκαλί γλυκοπατάτες φαίνεται ότι έχουν αντικαρκινογενετικές ιδιότητες. Μελέτες δείχνουν ότι η βήτα καροτίνη μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο του καρκίνου του μαστού σε προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και τον καρκίνο των ωοθηκών σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση. Παρόλα αυτά, οι μωβ γλυκοπατάτες μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικές από τις πορτοκαλί στην αντιμετώπιση του καρκίνου.
Παρενέργειες για την υγεία
Εάν καταναλωθούν με μέτρο και μαγειρευτούν με υγιή τρόπο (όχι τηγανιτές!) οι γλυκοπατάτες είναι θρεπτικές και έχουν θετικές επιδράσεις στην υγεία. Παρόλα αυτά ως αμυλούχο λαχανικό περιέχουν σχετικά πολλούς υδατάνθρακες και και αρκετές θερμίδες. Μπορεί επίσης να προκαλέσουν κάποιες ενδιαφέρουσες παρενέργειες που σχετίζονται με το δέρμα.
Ενώ δεν υπάρχουν σοβαρά προβλήματα υγείας που σχετίζονται με τις γλυκοπατάτες, είναι πολύ υψηλές σε βιταμίνη Α, η οποία αποθηκεύεται στο σώμα. Όταν τα επίπεδα της βιταμίνης Α αυξηθούν υπερβολικά, το δέρμα και τα νύχια μπορεί να αποκτήσουν πορτοκαλί χρώμα. Αυτή η παρενέργεια ελαττώνεται αν καταναλωθεί μικρότερη ποσότητα γλυκοπατάτας.
Επιπλέον, άνθρωποι με ιστορικό πέτρας στους νεφρούς καλό θα ήταν να αποφύγουν την υπερβολική κατανάλωση γλυκοπατάτας, αφού είναι πλούσια σε οξαλικό οξύ που συμβάλλει στη δημιουργία της πέτρας.
Τέλος, καλό θα ήταν η γλυκοπατάτα να μην καταναλώνεται υπερβολικά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης λόγω της αυξημένης περιεκτικότητας της σε βιταμίνη Α η οποία έχει συσχετιστεί με τερατογενέσεις.
Συμπερασματικά, η γλυκοπατάτα αποτελεί μια ενδιαφέρουσα και διατροφικά ανώτερη επιλογή σε σχέση με την πατάτα και θα ήταν καλό να την εντάξουμε στη διατροφή μας.
H Κάλλια Θ. Γιαννιτσοπούλου είναι υπεύθυνη του Επιστημονικού Διαιτολογικού Κέντρου ΄Σώμα Υγιές’
www.somaygies.gr
