Μια φινλανδική ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Mayo Clinic Proceedings φέρνει καλά νέα για όσους αγαπούν την σάουνα. Οι μελέτες δείχνουν με συντριπτικό τρόπο ότι η χαλαρωτική αυτή συνήθεια είναι καλή για την υγεία.
H σάουνα είναι μια παραδοσιακή δραστηριότητα στη Φινλανδία εδώ και χιλιάδες χρόνια και χρησιμοποιείται κυρίως για χαλάρωση και απόλαυση. Πέρα από αυτό όμως, οι άνθρωποι που κάνουν σάουνα τακτικά, έχουν μικρότερο κίνδυνο για διάφορες παθήσεις της καρδιάς και των πνευμόνων ή να κολλήσουν γρίπη.
Η σάουνα είναι μια μορφή παθητικής θερμικής θεραπείας που χαρακτηρίζεται από έκθεση σε υψηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος για σύντομη περίοδο. Η χαρακτηριστική φινλανδική σάουνα χαρακτηρίζεται από ξηρό αέρα και σχετικά υψηλή θερμοκρασία. Η διάρκεια παραμονής στη σάουνα εξαρτάται από τη θερμοκρασία αλλά συνήθως κυμαίνεται από 5 έως 20 λεπτά, αν και μπορούν να χρησιμοποιηθούν μακρύτερες συνεδρίες ανάλογα με το άτομο.
Οι ερευνητές τριών πανεπιστημίων (University of Jyväskylä, University of Eastern Finland και University of Bristol), με επικεφαλής τον Jari A. Laukkanen, αξιολόγησαν όλες τις έως τώρα δημοσιευμένες μελέτες πάνω στις φινλανδικές σάουνες, όπου η θερμοκρασία φθάνει τους 80-100 βαθμούς Κελσίου και η υγρασία το 10-20%, για μια σύντομη περίοδο.
Τα ευρήματα από αυτή τη βιβλιογραφική ανασκόπηση υποδεικνύουν ότι τα οφέλη της σάουνας συνδέονται με τις κυκλοφορικές, αναπνευστικές, καρδιαγγειακές και ανοσολογικές λειτουργίες. Η τακτική σάουνα σταθεροποιεί το αυτόνομο νευρικό σύστημα, μειώνει την αρτηριακή πίεση, τη φλεγμονή, το οξειδωτικό στρες, την κακή χοληστερόλη, την αρτηριακή δυσκαμψία και την αγγειακή αντίσταση. Επιπλέον, η σάουνα συμβάλλει σε ευεργετικά επίπεδα κυκλοφορούντων ορμονών και άλλων καρδιαγγειακών δεικτών. Οι φυσιολογικές αποκρίσεις που παράγονται από ένα συνηθισμένο λουτρό σάουνας αντιστοιχούν σε εκείνες που παράγονται από τη σωματική δραστηριότητα όπως είναι το περπάτημα.
Διαπιστώθηκε επίσης ότι η συχνή σάουνα, όπου ο αέρας είναι πολύ ξηρός, σχετίζεται με μικρότερη πιθανότητα εμφάνισης διαφόρων χρόνιων προβλημάτων υγείας και με μικρότερο κίνδυνο πρόωρου θανάτου από οποιαδήποτε αιτία. Η σάουνα ανακουφίσει από καταστάσεις όπως οι δερματικές παθήσεις, η αρθρίτιδα, ο πονοκέφαλος και η γρίπη. Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα τακτικά λουτρά συνδέονται με μια καλύτερη ποιότητα ζωής και υγεία.
Αυτή η επισκόπηση υπογράμμισε ότι η σάουνας έχει ένα καλό προφίλ ασφάλειας και μπορεί ακόμη να χρησιμοποιηθεί σε ασθενείς με σταθερή καρδιαγγειακή νόσο. Τα ζεστά φινλανδικά λουτρά σάουνας έχουν δειχθεί ότι είναι αιμοδυναμικά καλά ανεκτά χωρίς την εμφάνιση σύνθετων κοιλιακών αρρυθμιών σε ασθενείς με καρδιακές παθήσεις. Να σημειωθεί ωστόσο ότι κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίας σάουνας, ο καρδιακός ρυθμός μπορεί να αυξηθεί έως 120-150 κτύπους το λεπτό.
“Πέρα από την απόλαυση και τη χαλάρωση, τα στοιχεία δείχνουν ότι η σάουνα έχει αρκετά οφέλη για την υγεία, που περιλαμβάνουν τη μείωση του κινδύνου για αγγειακές παθήσεις όπως η υπέρταση, η καρδιαγγειακή νόσος, το εγκεφαλικό και οι ασθένειες της μνήμης. Επίσης η σάουνα σχετίζεται με μικρότερο κίνδυνο για παθήσεις των πνευμόνων, όπως είναι το άσθμα, πνευμονία και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια”, δήλωσε ο Laukkanen.
Μεταξύ των επί μέρους μελετών που αξιολογήθηκαν μία βρήκε ότι η σάουνα τουλάχιστον τέσσερις φορές την εβδομάδα σχετίζεται με κατά 50% μείωση του κινδύνου πρόωρου θανάτου από καρδιαγγειακή ή στεφανιαία νόσο, καθώς και κατά 40% του κινδύνου πρόωρου θανάτου από οποιαδήποτε άλλη αιτία.
Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι όταν η σάουνα διαρκεί περισσότερο (19 αντί για 11 λεπτά), μειώνεται κατά 17% ο κίνδυνος πρόωρου θανάτου από κάθε αιτία και κατά 36% ειδικότερα από καρδιοπάθεια.
Μια τρίτη μελέτη συμπέρανε ότι η σάουνα που γίνεται τουλάχιστον τέσσερις φορές την εβδομάδα, σχετίζεται με μείωση κατά 47% του κινδύνου υπέρτασης.
Μια τέταρτη μελέτη βρήκε ότι η σάουνα τέσσερις φορές την εβδομάδα συνδέεται με μείωση κατά 66% της πιθανότητας άνοιας και Αλτσχάιμερ.
Άλλες δύο μελέτες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η τακτική σάουνα σχετίζεται με μείωση κατά 41% του κινδύνου αναπνευστικών παθήσεων και κατά 37% της πνευμονίας.
Ενδεχόμενες παρενέργειες
Από την άλλη μεριά, όσοι κάνουν σάουνα πρέπει να έχουν υπόψη και ενδεχόμενες παρενέργειες όπως η ζαλάδα και η υπόταση, ιδίως όσο περισσότερο χρόνο διαρκεί η συνεδρία. Επίσης είναι γνωστό πως όταν ένας άνδρας εκτίθεται σε υψηλές θερμοκρασίες μειώνεται ο αριθμός των σπερματοζωαρίων του και άρα η γονιμότητά του. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2018 βρήκε ότι η σάουνα 15 λεπτών δύο φορές την εβδομάδα μειώνει στο μισό τον αριθμό των σπερματοζωαρίων σε νεαρούς άνδρες.
Πρέπει να αναφερθεί ότι μερικές φορές έχουν παρατηρηθεί εγκαύματα του δέρματος που οφείλονται στις υψηλές θερμοκρασίες της σάουνας. Περαιτέρω ανάλυση αυτών των περιστατικών αποκάλυψε ότι τα περισσότερα από τα εγκαύματα προκλήθηκαν από τυχαία επαφή με την θερμή σόμπα και τον ατμό ενώ το 40% έγιναν υπό την επήρεια αλκοόλ.
Πηγή: Cardiovascular and Other Health Benefits of Sauna Bathing: A Review of the Evidence.
