Η σκωληκοειδής απόφυση αποτελεί αφανή πηγή κινδύνου για την εκδήλωση της νόσου Πάρκινσον και η αφαίρεσή της μειώνει κατά 20% τον κίνδυνο εμφάνισης αυτής της νευρολογικής πάθησης. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science Translational Medicine.
Η νέα έρευνα θέτει εμμέσως το ερώτημα του κατά πόσον η νόσος Πάρκινσον αρχίζει στο έντερο, είπε ο Per Borghammer, νευρολόγος στο Πανεπιστήμιο Aarhus στη Δανία, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη. “Και αυτό θα ήταν μια ριζική αλλαγή στην κατανόησή μας για την ασθένεια” συμπλήρωσε.
Ακόμη και η υγιής σκωληκοειδής απόφυση φιλοξενεί μια συσσωματωμένη μορφή της πρωτεΐνης α-συνουκλεΐνη (κόκκινο) που αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της νόσου του Πάρκινσον στον εγκέφαλο.
Τα συμπτώματα του γαστρεντερικού συστήματος, ειδικά η δυσκοιλιότητα, είναι επίσης κοινά στους ασθενείς με νόσο Πάρκινσον και μπορεί να εμφανιστούν δεκαετίες πριν από άλλα προβλήματα. Οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι οι άνθρωποι είναι λιγότερο πιθανό να έχουν Πάρκινσον αν έκαναν μια επέμβαση για τα έλκη στομάχου που διαταράσσει το πνευμονογαστρικό νεύρο, το οποίο διακλαδίζεται από τον εγκέφαλο σε διάφορους ιστούς του εντέρου.
Αυτό το εύρημα τροφοδοτεί μια θεωρία που προτάθηκε πριν από μια δεκαετία από τον νευροεπιστήμονα Heiko Braak, ότι οι σπόροι της νόσου Πάρκινσον βρίσκονται στο έντερο και ανεβαίνουν στον εγκέφαλο. “Είναι κάπως σαν το τηλεφωνικό παιχνίδι”, εξηγεί ο John Woulfe, νευροπαθολόγος στο Ινστιτούτο Ερευνών Νοσοκομείων της Οτάβα. Η δυσλειτουργική πρωτεΐνη επεκτείνει τις ίνες του πνευμονικού νεύρου μετατρέποντας τις υγιείς μορφές της πρωτεΐνης σε συμπαγείς και λανθασμένες.
Είναι η πρώτη φορά που οι επιστήμονες συσχετίζουν τη νόσο Πάρκινσον με τη σκωληκοειδή απόφυση που φαίνεται να δρα ως «ρεζερβουάρ» για τις ανώμαλες νευρωνικές πρωτεΐνες οι οποίες σχετίζονται με την έναρξη και την επιδείνωση της νόσου. Ένα από τα γνωρίσματα της εν λόγω νόσου είναι ο σχηματισμός αμυλοειδούς μέσω μιας πρωτεΐνης, που ονομάζεται άλφα-συνουκλεΐνη (alpha-synuclein). Η αλφα-συνουκλεΐνη μερικές φορές αναφέρεται και ως «πρωτεΐνη του Πάρκινσον».
Οι άνθρωποι που έχουν κάνει εγχείρηση αφαίρεσης της σκωληκοειδίτιδας (φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης), έχουν μειωμένο κίνδυνο για εμφάνιση Πάρκινσον κατά 19-25%, αρκεί η επέμβαση να έχει γίνει νωρίς στη ζωή, αρκετά χρόνια πριν την εκδήλωση των πρώτων συμπτωμάτων της νόσου. Αν η επέμβαση γίνει αφότου έχει εκδηλωθεί η νόσος Πάρκινσον, δεν υπάρχει όφελος. Από την άλλη μεριά, η έγκαιρη αφαίρεση της σκωληκοειδίτιδας καθυστερεί τη διάγνωση του Πάρκινσον στους ασθενείς κατά 3,6 χρόνια κατά μέσο όρο.
Οι ερευνητές ανέλυσαν στοιχεία για περίπου 1,7 εκατ. άτομα από τη Σουηδία και επιβεβαίωσαν ότι το έντερο και το ανοσοποιητικό σύστημα παίζουν ρόλο στην πυροδότηση της νόσου Πάρκινσον. Η νόσος είναι σχετικά σπάνια και εμφανίζεται σε λιγότερο από το 1% του πληθυσμού άνω των 65 ετών αλλά σε όσους είχαν αφαιρέσει τη σκωληκοειδή απόφυση η πιθανότητα ήταν 20% χαμηλότερη.
Οι ερευνητές ανακάλυψαν απρόσμενα την ανώμαλη μορφή της πρωτεΐνης άλφα-συνουκλεΐνης, όχι μόνο στις σκωληκοειδείς αποφύσεις των ασθενών με Πάρκινσον, αλλά και των υγιών ατόμων. Έως τώρα οι επιστήμονες πίστευαν ότι ήταν παρούσα μόνο στους ασθενείς.
Εξεπλάγησαν που οι παθολογικές μορφές της άλφα-συνουκλεΐνης ήταν τόσο εξαπλωμένες στη σκωληκοειδή απόφυση ανθρώπων τόσο με Πάρκινσον όσο και χωρίς. Φαίνεται πως αυτές οι συσσωματώσεις μολονότι είναι τοξικές στον εγκέφαλο, είναι αρκετά φυσιολογικές στην απόφυση. Συνεπώς η παρουσία τους δεν μπορεί να αποτελεί τη μόνη αιτία της νόσου.
Η νόσος είναι συχνότερη στους κατοίκους της υπαίθρου από ό,τι των πόλεων και οι επιστήμονες υποπτεύονται ότι αυτό οφείλεται στη συχνότερη έκθεση στα παρασιτοκτόνα και εντομοκτόνα. Δεν υπάρχουν αξιόπιστα τεστ για τη διάγνωση της νόσου, η οποία συχνά διαγιγνώσκεται σε προχωρημένο στάδιο, όταν εμφανισθούν κινητικά συμπτώματα όπως η αστάθεια, το τρέμουλο ή η μυϊκή ακαμψία, που υποδηλώνουν ότι έχει γίνει προχωρημένη ζημιά στον εγκέφαλο.
Η νευρολόγος Viviane Labrie, επικεφαλής της μελέτης από το Van Andel Institute, στο Μίτσιγκαν, είπε: «Τα ευρήματά μας δείχνουν τη σκωληκοειδή απόφυση ως την περιοχή προέλευσης του Πάρκινσον και ανοίγουν ένα νέο δρόμο για εναλλακτικές θεραπευτικές στρατηγικές, που θα αξιοποιούν το ρόλο του γαστρεντερικού συστήματος στην ανάπτυξη της νόσου. Παρόλο που η σκωληκοειδής απόφυση έχει αποκτήσει μια φήμη ότι είναι περιττή, στην πραγματικότητα παίζει σημαντικό ρόλο στο ανοσοποιητικό μας σύστημα, ρυθμίζοντας τα βακτήρια του εντέρου και, όπως φαίνεται με τη νέα μελέτη μας, παίζοντας ρόλο στη νόσο Πάρκινσον».
