Εάν θέλετε να μειώσετε την LDL χοληστερόλη ή συνοπτικά την “κακή χοληστερόλη”, η έρευνα είναι σαφής: Θα πρέπει να αντικαταστήσετε τα κορεσμένα λιπαρά με τα ακόρεστα λιπαρά, δηλαδή τις ζωικές τροφές με τα φυτικά έλαια. Επίσης πρέπει να μειώσετε τα τρανς λιπαρά, τα υδρογονωμένα λίπη που υπάρχουν σε πολλές επεξεργασμένες τροφές και είναι πέντε φορές χειρότερα -σύμφωνα με κάποιες μελέτες- από τα κορεσμένα λιπαρά.
Αλλά ποιο από τα φυτικά έλαια είναι το καλύτερο, κάποιο σπορέλαιο ή το ελαιόλαδο; Μια μετα-ανάλυση συνδύασε τα αποτελέσματα δεκάδων μελετών για τα διατροφικά έλαια ώστε να εντοπίσει εκείνες με το καλύτερο αποτέλεσμα στην LDL χοληστερόλη.
Πολλές μελέτες δείχνουν ότι τα μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά που υπάρχουν στα φυτικά έλαια μειώνουν τη χοληστερόλη όταν αντικαθιστούν τα κορεσμένα λίπη αλλά δεν είναι εύκολο να πει κανείς ποιο από τα πολλά φυτικά έλαια είναι το πιο επωφελές.
Ο Lukas Schwingshackl, ερευνητής στο γερμανικό Institute of Human Nutrition, ανήκει στους επιστήμονες που χρησιμοποιούν εξελιγμένα στατιστικά εργαλεία τα οποία μειώνουν την αβεβαιότητα σχετικά με το σύνολο των δεδομένων που υπάρχουν στη βιβλιογραφία για τη διατροφή. Σε ένα άρθρο που δημοσίευσε στο Journal of Lipid Research, ο Schwingshackl, μαζί με συναδέλφους του, χρησιμοποίησε μια αναδυόμενη τεχνική που ονομάζεται μετα-ανάλυση δικτύου και εξήγαγε δεδομένα από τις δημοσιευμένες μελέτες σχετικά με την επίδραση των διατροφικών ελαίων στα λιπίδια του αίματος. Αυτό έγινε για να ξεπεραστεί το γεγονός ότι δεν υπάρχει μέχρι σήμερα μια μεγάλη μελέτη που να συγκρίνει όλα τα διαθέσιμα φυτικά έλαια και τα στερεά λίπη όπως το βούτυρο.
Σπορέλαια και ελαιόλαδο
Οι ερευνητές συγκέντρωσαν 55 μελέτες που χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1980 και τις αξιολόγησαν για τα αποτελέσματά τους επί της χοληστερόλης του αίματος, όταν καταναλώνεται ίδια ποσότητα θερμίδων από δύο ή περισσότερα διαφορετικά έλαια. Για να συμπεριληφθεί στην ανάλυση μια μελέτη, έπρεπε να συγκρίνει την επίδραση δύο ή περισσοτέρων ελαίων στη LDL χοληστερόλη ή σε άλλα λιπίδια του αίματος όπως η ολική χοληστερόλη, HDL χοληστερόλη (καλή χοληστερόλη) ή τα τριγλυκερίδια, για τουλάχιστον τρεις εβδομάδες. Ας υποθέσουμε ότι τόσο το βούτυρο όσο και το ηλιέλαιο συγκρίθηκαν σε κάποιες κλινικές μελέτες με το ελαιόλαδο. Οι στατιστικές προσεγγίσεις της μετα-ανάλυσης δικτύου επιτρέπουν να γίνει μια ποσοτική σύγκριση μεταξύ βουτύρου και ηλιελαίου, ακόμη και αν ποτέ στην πραγματικότητα δεν είχε γίνει κλινική μελέτη γι’ αυτό.
Στην παρούσα μελέτη, η τελική κατάταξη έδειξε ότι τα στερεά λίπη όπως το βούτυρο και το λαρδί είναι η χειρότερη επιλογή για την LDL χοληστερόλη. Οι καλύτερες εναλλακτικές λύσεις είναι τα σπορέλαιια.
«Το ηλιέλαιο, το κραμβέλαιο, το έλαιο κνήκου και το λινέλαιο έδωσαν τα καλύτερα αποτελέσματα», δήλωσε ο Schwingshackl. «Κάποιοι από τις χώρες της Μεσογείου πιθανότατα δεν είναι τόσο ευχαριστημένοι με αυτό το αποτέλεσμα, επειδή προτιμούν να δουν το ελαιόλαδο στην κορυφή, αλλά αυτό δεν συμβαίνει».
Στην παρούσα μελέτη δεν υπήρχαν αρκετά στοιχεία για να επιλεγεί με σιγουριά ο νικητής μεταξύ των σπορέλαιων.
Να σημειωθεί πάντως ότι οι μετα-αναλύσεις έχουν τον κίνδυνο παραπλάνησης. Γιατί μπορεί να περιλαμβάνουν και μελέτες χαμηλής ποιότητας.
Επιπλέον, τα έλαια που βοηθάνε περισσότερο στη μείωση της LDL χοληστερόλης μπορεί να μην είναι τα πλέον ευεργετικά όσον αφορά τη μείωση των τριγλυκεριδίων ή τη αύξηση της HDL χοληστερόλης. Για παράδειγμα, το ελαιόλαδο μπορεί να μη ρίχνει τόσο πολύ την LDL χοληστερόλη όταν αντικαθιστά τα κορεσμένα λίπη όσο το καλαμποκέλαιο αλλά το τελευταίο ρίχνει επίσης την HDL -κάτι που δεν είναι επιθυμητό- ενώ με το ελαιόλαδο υπάρχει μια συγκρατημένη πτώση.
Να σημειωθεί ότι μια άλλη μελέτη βρήκε ότι το βαμβακέλαιο ρίχνει περισσότερο τη χοληστερόλη από το ελαιόλαδο
