Σχεδόν χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε, κάθε λεπτό αναπνέουμε περίπου 15 φορές (ένα νεογνό αναπνέει περίπου 70 φορές ανα λεπτό). Κατά μέσο όρο, εισπνέουμε και εκπνέουμε 13.500 λίτρα αέρα καθημερινά. Οι περισσότεροι από εμάς δεν συνειδητοποιούμε ότι καθώς μεγαλώνουμε, αλλάζουμε τον τρόπο που αναπνέουμε.
«Τα μωρά χρησιμοποιούν διαφραγματική αναπνοή αλλά κάποια στιγμή αναπτύσσουμε θωρακική αναπνοή», λέει η Nathaly Shoua-Desmarais, κλινικός ψυχολόγος και πιστοποιημένη ειδικός για βιοανάδραση στο Herbert Wertheim College of Medicine.
Η διαφραγματική αναπνοή, που ονομάζεται επίσης βαθιά ή κοιλιακή αναπνοή, γίνεται με τη σύσπαση του διαφράγματος, έναν μεγάλο θολωτό μυ στη βάση των πνευμόνων. Κατά την διαφραγματική αναπνοή, ο αέρας που εισέρχεται στον πνεύμονα φουσκώνει την κοιλιά. Αυτό είναι πιο αποτελεσματικό από την θωρακική αναπνοή που χρησιμοποιεί τους μύες στο άνω στήθος και αποκαλείται ρηχή.
Με τον όρο διάφραγμα εννοούμε ιστούς του σώματος που χωρίζουν τις κοιλότητες μεταξύ τους. Στην περίπτωσή μας το διάφραγμα είναι κολλημένο στη σπονδυλική στήλη, στο στέρνο και τα κάτω πλευρά διαχωρίζοντας τους πνεύμονες από το πεπτικό σύστημα. Στο διάφραγμα υπάρχουν φυσιολογικά ανοίγματα για την διέλευση ορισμένων οργάνων από την μια κοιλότητα στην άλλη. Για παράδειγμα, ο οισοφάγος, για να φτάσει στο στομάχι πρέπει να περάσει από ένα στόμιο στο διάφραγμα.
Διαφραγματική αναπνοή: Οι πνεύμονες φουσκώνουν και ωθούν το διάφραγμα το οποίο παίρνει μέρος στην αναπνευστική λειτουργία. Το διάφραγμα είναι ένας λεπτός, πλατύς, ελαστικός θολωτός μυς (σκελετικός) που χωρίζει τη θωρακική από την κοιλιακή κοιλότητα.
Το διάφραγμα δεν έχει αισθητήρια νεύρα για αυτό και δεν το νιώθουμε.Όταν οι μυϊκές ίνες που το αποτελούν συσπώνται, αυτό χαμηλώνει αυξάνοντας τη χωρητικότητα της θωρακικής κοιλότητας και κατά συνέπεια των πνευμόνων.
Η βαθιά αναπνοή χαρακτηρίζεται από την έκταση της κοιλιακής χώρας πολύ περισσότερο από την αντίστοιχη του θώρακα. Είναι πιο υγιής τρόπος αναπνοής από τον συνήθη. Επίσης είναι μια μορφή συμπληρωματικής ή εναλλακτικής θεραπείας με το σκεπτικό πως η βαθιά αναπνοή που ανασηκώνει και κατεβάζει τον θώρακα απαλύνει το άγχος. Όταν αναπνέετε με το άνω μέρος του στήθους, αυτό που συμβαίνει είναι ότι παίρνετε λιγότερο οξυγόνο, το οποίο είναι ζωτικής σημασίας για το σώμα και τα όργανα σας.
Η αναπνοή είναι ουσιαστική για την ανταλλαγή των αερίων. Εισπνέετε οξυγόνο και εκπνέετε το διοξείδιο του άνθρακα, ένα παραπροϊόν της “καύσης” της τροφής που τρώμε από το οποίο το σώμα πρέπει να απαλλαγεί για να μη φθάσει σε τοξικά επίπεδα.
Η διαφραγματική αναπνοή είναι κάτι που μπορεί να μάθει κανείς γρήγορα, αφού απλώς θα «θυμηθεί» τη νηπιακή του αναπνοή. Ξεκινάτε με ευθυτενή στάση. Τα χέρια τοποθετούνται στην μέση (σχήμα «καλαθάκι») με τον αντίχειρα πίσω και τα άλλα δάκτυλα μπροστά. Ακολουθεί προσπάθεια για βαθιά εισπνοή. Οι ώμοι δεν πρέπει να ανασηκωθούν. Πρέπει να υπάρχει η αίσθηση χαμηλά στην κοιλιά πως αυτή γεμίζει με αέρα, τόσο που να σπρώχνει τα χέρια προς τα έξω.
«Η εσφαλμένη αντίληψη είναι ότι όσο περισσότερο χρόνο εισπνέουμε τον αέρα τόσο το καλύτερο, αλλά είναι η εκπνοή μεγαλύτερης διάρκειας που προσφέρει το όφελος», λέει η Shoua-Desmarais, η οποία συνιστά εισπνοή για 4 δευτερόλεπτα και την εκπνοή 6 έξι δευτερόλεπτα.
Στις συνεδρίες βιοανάδρασης που προσφέρονται, οι φοιτητές της ιατρικής συχνά εκπλήσσονται όταν βλέπουν τις φυσιολογικές αλλαγές – αυξημένη ροή αίματος στον εγκέφαλο και τα ζωτικά όργανα – που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια των ήρεμων αναπνευστικών ασκήσεων. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίας βιοανάδρασης, η ήρεμη αναπνοή μπορεί να αυξήσει τη θερμοκρασία στα χέρια σας.
Η ήρεμη αναπνοή βοηθά στην ηρεμία και τη χαλάρωση. Οι μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να μειώσει την ένταση και το άγχος και να βελτιώσει τη συγκέντρωση και τη μνήμη. Αντίθετα, η ρηχή αναπνοή μπορεί να αυξήσει το άγχος, την ένταση των μυών και την κόπωση. Επίσης μπορεί να προκαλέσει κρίσεις πανικού και πονοκεφάλους.
