Άσκηση και σύνδρομο υπερπροπόνησης

Γράφει η Αναστασία Μοσχοβάκη Ιατρός Ειδική Παθολόγος

Η τακτική άσκηση αποτελεί σημαντικό εργαλείο μακροζωίας από κοινού με τη σωστή διατροφή και την αποχή από το κάπνισμα. Η κινητοποίηση του μεταβολισμού, η αύξηση της της κυκλοφορίας, η δραστηριοποίηση του μυοσκελετικού συστήματος, οδηγούν σε καλύτερη αιμάτωση των εσωτερικών οργάνων και κινητοποιούν με τη σειρά τους αμυντικές εφεδρείες σε ολόκληρο το σώμα.

Η συστηματική άσκηση συντελεί στη βελτιστοποίηση της καρδιακής και εγκεφαλικής λειτουργίας στην ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, στην πρόληψη φλεγμονών, του διαβήτη της παχυσαρκίας του μεταβολικού συνδρόμου της οστεοπόρωσης, αρκετών καρκινωμάτων ψυχιατρικών προβλημάτων και διαταραχών ύπνου. Δυστυχώς, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν μπορούν να διακρίνουν την διαφορά που ανάμεσα στην άσκηση για την υγεία και ευεξία και την οργανωμένη άσκηση σε γυμναστήρια με αθλητική και ανταγωνιστική έννοια.

Η άσκηση για υγεία μπορεί να μην είναι οργανωμένη άσκηση, αλλά γρήγορο περπάτημα ημερησίως. Πολλές φορές κατά την κλινική πράξη αρκετοί ασθενείς και υγιείς άνθρωποι ρωτούν για την ποσότητα της άσκησης που συνιστάται για την υγεία και εάν υπάρχει ελάχιστη και μέγιστη δοσολογία άσκησης.

Καταρχάς η καθιστική ζωή πρέπει να αποφεύγεται ως γενική αρχή και αυτό μπορεί να μας εφοδιάσει με αρκετά από τα ευεργετικά αποτελέσματα της οργανωμένης άσκησης. Κατά το διάλειμμά σας μειώστε τις ώρες της τηλεθέασης και τις ώρες που κάθεστε μπροστά στον υπολογιστή και επιλέξτε ένα πιο δραστήριο hobby. Όταν ωστόσο μιλάμε για τα ευεργετικά αποτελέσματα της οργανωμένης άσκησης συνιστάται ένα ελάχιστο των 150 λεπτών άσκησης μέτριας έντασης ή 75 λεπτών έντονης άσκησης σε εβδομαδιαία βάση.

Μιλώντας για την περίπτωση της συστηματικής βάδισης, το περπάτημα μέτριας έντασης είναι αυτό που δεν είναι ένας απλός περίπατος αλλά περπάτημα που συνοδεύεται από επιτάχυνση της αναπνοής με ελαφρά δυσκολία στην εκφορά πλήρων προτάσεων κατά την διάρκεια της άσκησης.

Στην περίπτωση της έντονης βάδισης η αναπνοή επιταχύνεται σε τέτοιο βαθμό που ο άνθρωπος πρέπει να ανακόψει τον ρυθμό του ή να σταματήσει για να αναπνεύσει πληρέστερα προκειμένου να προβεί σε εκφορά πλήρων προτάσεων.

Όσον αφορά τη μέγιστη συνιστώμενη δοσολογία άσκησης στο μέσο υγιή άνθρωπο, αυτή είναι δύο ώρες ημερησίως στην περίπτωση της άσκησης μέτριας έντασης και μία ώρα ημερησίως στην περίπτωση της έντονης άσκησης.

Περισσότερες ώρες άσκησης μπορεί να μην είναι βλαπτικές για τους περισσότερους ανθρώπους, ωστόσο υπάρχει ένα ανώτατο όριο εξατομικευμένα για τον καθένα, πάνω από το οποίο η άσκηση μπορεί να εκδηλώσει αρνητικά αποτελέσματα. Αυτό αποφεύγεται με τη σοβαρή ιατρική εξέταση, η οποία πρέπει να προηγείται της ένταξης σε έντονο πρόγραμμα άθλησης για να αξιολογηθεί ο βαθμός έντασης που μπορεί να έχει ένα πρόγραμμα άσκησης, το είδος της άσκησης και η περιοδικότητα της ιατρικής παρακολούθησης.

Το σύνδρομο υπερπροπόνησης OTS (Overtraining Syndrome) είναι το παθολογικό σύνδρομο που έχει ως αιτία την κατάχρηση της άσκησης που οδηγεί σε διαταραχές πολλαπλών οργανικών συστημάτων (νευρολογικές, ενδοκρινολογικές, ανοσολογικές) σε συνδυασμό με ψυχολογικές επιπτώσεις. Προσβάλλει κυρίως αθλητές και ανθρώπους που επιλέγουν επίπονα πολύωρα καθημερινά προγράμματα προπόνησης με ανεπαρκή διαλείμματα.

Συμπτώματα όπως, απότομη πτώση απόδοσης, μειωμένη ενέργεια, έντονη κόπωση, πτώση libido, ψυχολογικές διαταραχές, αυξημένος καρδιακός ρυθμός ανάπαυσης και ευπάθεια σε λοιμώξεις εμφανίζονται.

Το οξειδωτικό stress, η εξάντληση του γλυκογόνου των μυών, η επαγόμενη από την επίπονη άσκηση πτώση των επιπέδων της γλουταμίνης, η κακή διάθεση της σεροτονίνης, οι διαταραχές σε βασικούς κύκλους έκκρισης ορμονών(υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων και υποθαλάμου-υπόφυσης-γεννητικού συστήματος), η διατάραξη του αυτόνομου νευρικού συστήματος και η αυξημένη έκκριση κυτοκινών που προκύπτουν από την αδυναμία του σώματος να ανταποκριθεί στις υψηλές απαιτήσεις της άσκησης και να προλάβει να επουλώσει τις μικροσκοπικές φθορές από την καταπόνηση των μυών έχουν ενοχοποιηθεί για το σύνδρομο.

Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη, Ιατρός Ειδική Παθολόγος
Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά, Τηλ. 2102122198, Email: amoschovaki@yahoo.gr
http://iatreioamoschovaki.gr
https://anastasiamoschovaki1.blogspot.com
24ωρη γραμματεία νοσοκομειακά περιστατικά: 2106252770.

Δείτε επίσης