Ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Στάνφορντ στην Καλιφόρνια ανακοίνωσαν ότι κατάφεραν να αναζωογονήσουν ανθρώπινα γερασμένα κύτταρα, αναπρογραμματίζοντάς τα ώστε να επιστρέψουν σε νεανική κατάσταση. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Communications.
Όταν οι επιστήμονες ανάγκασαν γερασμένα ανθρώπινα κύτταρα να εκφράσουν μια ομάδα πρωτεϊνών που ονομάζονται παράγοντες Yamanaka, επέστρεψαν σε μια πιο νεανική κατάσταση. Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι τα ηλικιωμένα ποντίκια επανέκτησαν νεανική δύναμη μετά την υποβολή των υφιστάμενων μυϊκών βλαστοκυττάρων τους στην αναζωογονητική πρωτεϊνική θεραπεία και την μεταμόσχευσή τους πίσω στο σώμα τους.
“Είμαστε πολύ ενθουσιασμένοι με αυτά τα ευρήματα”, είπε ο Thomas Rando, καθηγητής νευρολογίας και νευρολογικών επιστημών και διευθυντής του Κέντρου Glenn του Στάνφορντ για τη Βιολογία της Γήρανσης. “Οι συνάδελφοί μου και εγώ επιδιώκουμε την αναζωογόνηση των ιστών, καθώς οι μελέτες μας στις αρχές της δεκαετίας του 2000 αποκάλυψαν ότι συστημικοί παράγοντες μπορούν να κάνουν τους παλαιούς ιστούς νεότερους. Το 2012, ο Howard Chang και εγώ προτείναμε την ιδέα της χρήσης επαναπρογραμματιστικών παραγόντων για την αναζωογόνηση των κυττάρων και των ιστών και είναι ευχάριστο να δούμε αποδείξεις επιτυχίας με αυτή την προσέγγιση”. Ο Chang είναι καθηγητής δερματολογίας και γενετικής στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ.
Το σημαντικό επίτευγμα στο πεδίο της αναγεννητικής ιατρικής, αν και ακόμη σε αρχικό στάδιο, ελπίζεται ότι θα βοηθήσει μελλοντικά στη θεραπεία ασθενειών όπως η οστεοαρθρίτιδα και η μυϊκή ατροφία, που προκαλούνται από την κυτταρική γήρανση.
Μια βασική αιτία της γήρανσης θεωρείται η συσσώρευση σφαλμάτων στο επιγονιδίωμα, στο σύστημα πρωτεϊνών που «πακετάρει» το DNA και ελέγχει την πρόσβαση στα γονίδια. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή Βιτόριο Σεμπαστιάνο, βρήκαν τρόπο να αναστρέψουν αυτά τα σφάλματα σαν να μην είχαν γίνει ποτέ και έτσι να επιστρέψουν τα κύτταρα σε νεανική κατάσταση.
Όπως ανέφεραν, η μέθοδός τους «αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς τον στόχο της αναστροφής της κυτταρικής γήρανσης» και θα μπορούσε να ανοίξει νέους δρόμους θεραπείας για ασθένειες σχετικές με τη γήρανση, αλλά και για την ίδια τη γήρανση. Όμως θα χρειαστεί αρκετός χρόνος ώσπου να επιτευχθεί κάτι τέτοιο μέσω φαρμάκων.
Η ελπιδοφόρα τεχνική χρησιμοποιεί ορισμένες πρωτεΐνες, τους λεγόμενους «παράγοντες Γιαμανάκα» (από το όνομα του πρωτοπόρου Ιάπωνα, επιστήμονα που πήρε το Νόμπελ Ιατρικής 2012 επειδή άνοιξε τον δρόμο για τον αναπρογραμματισμό των κυττάρων) για να αναπρογραμματίσει το επιγονιδίωμα του κυττάρου και να το επαναφέρει χρονικά στο σημείο «μηδέν» της εμβρυϊκής κατάστασης.
Οι «παράγοντες Γιαμανάκα», σύμφωνα με προηγούμενες έρευνες σε τρωκτικά, κρύβουν κινδύνους και θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν καρκινική ανάπτυξη, αλλά οι επιστήμονες στις ΗΠΑ βρήκαν τρόπο να αποφεύγουν κάτι τέτοιο.
Οι ερευνητές του Στάνφορντ πήραν γερασμένα κύτταρα χόνδρου από ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα και, μετά την προσθήκη μιας μικρής δόσης «παραγόντων Γιαμανάκα» στο εργαστήριο, τα κύτταρα έπαψαν να εμφανίζουν φλεγμονή και να προκαλούν τη νόσο. Κάτι ανάλογο πέτυχαν με ανθρώπινα βλαστικά κύτταρα από ανθρώπους με μυϊκή ατροφία, καθώς και με γερασμένα ποντίκια που ανέκτησαν νεανική μυϊκή δύναμη.
Οι ερευνητές δημιούργησαν την εταιρεία βιοτεχνολογίας Turn Biotechnologies για να αναπτύξουν νέου τύπου θεραπείες με βάση τη μέθοδό τους.
