Λίγες παρεμβάσεις έχουν σώσει τόσες ζωές όσες τα εμβόλια και φυσικά όλοι χαρήκαμε που ήρθαν στην ώρα τους. Τα εμβόλια είναι ένα από τα θαύματα της ιατρικής. Αλλά δεν μαθαίνουμε πολλά για τα εμβόλια της νέας τεχνολογίας και ειδικά γι’ αυτό της Οξφόρδης που λειτουργεί μέσω αδενοϊού, εισερχόμενου στον πυρήνα των κυττάρων μαζί με γονίδιο του κορωνοϊού. Τα άλλα δύο δυτικά εμβόλια, των Pfizer/ BioNTech και Moderna έχουν συνθετικό mRNA το οποίο δεν εισέρχεται στον πυρήνα των κυττάρων, παρακάμπτοντας ένα περιττό βήμα. Περιμένουμε να καταλάβουμε περισσότερα για τις διαφορές των εμβολίων. Η επίσημη άποψη ότι όλα τα εμβόλια είναι εξίσου καλά από τη στιγμή που εγκρίθηκαν και άρα μην σας απασχολεί η σύγκρισή τους, δεν θα βοηθήσει μακροπρόθεσμα.
Εκτός από την ασφάλεια των εμβολίων, το άλλο μεγάλο θέμα είναι η αποτελεσματικότητά τους σε πραγματικές συνθήκες καθώς ο κορωνοϊός εξελίσσεται με τη διαδικασία της φυσικής επιλογής. Η ελπίδα ήταν ότι η πανδημία θα μπορούσε να τεθεί υπό έλεγχο μέχρι το καλοκαίρι, με την βοήθεια των εμβολίων και των υψηλότερων θερμοκρασιών αλλά οι μεταλλάξεις που διαπιστώνονται έχουν ψαλιδίσει τις προσδοκίες. Πιο μεταδοτικές παραλλαγές του SARS-COV-2 σημαίνουν περισσότερους θανάτους σε απόλυτους αριθμούς, έστω και αν έχουν το ίδιο φονικό δυναμικό. Και ίσως τα ρεκόρ θνητότητας που καταγράφηκαν στο δεύτερο κύμα να οφείλονται κυρίως στις μεταλλάξεις παρά στη χαλάρωση της πειθαρχίας.
Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι μια παραλλαγή που ονομάστηκε E484K και όχι τυχαία απέκτησε το παρατσούκλι «μετάλλαξη διαφυγής». Ο λόγος είναι ότι μπορεί να ξεφύγει από μερικά αντισώματα τα οποία παράγουν τα εμβόλια. Το χειρότερο είναι ότι ενώ ο κορωνοϊός είχε αρχικά χαρακτηριστεί “αργός” σε μεταλλάξεις, τώρα τα πράγματα δείχνουν ότι δεν είναι ακριβώς έτσι. Αφού αυτή η παραλλαγή, που είναι σημαντική, συνέβη μέσα σε λίγους μήνες, θα μπορούσαν να ακολουθήσουν και άλλες και η αποτελεσματικότητα των εμβολίων να μειωθεί αρκετά. Όσο πιο πολύ μεταφέρεται ο ιός από άτομο σε άτομο, τόσο περισσότερες ευκαιρίες έχει να μεταλλαχθεί και να γίνει ανθεκτικός στα εμβόλια, συνεπώς η άποψη ότι κορωνοϊός δεν μεταλλάσσεται πολύ ήταν θεωρητική.
Τα εμβόλια της νέας τεχνολογίας εκπαιδεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα να αναγνωρίσει μόνο ένα μέρος του ιού, τη λεγόμενη πρωτεϊνική ακίδα, η οποία χρησιμεύει ως άγκιστρο για να εισβάλει ο ιός στα ανθρώπινα κύτταρα. Εάν η πρωτεϊνική ακίδα συσσωρεύσει πολλές μεταλλάξεις δεν θα μπορεί να αναγνωριστεί γρήγορα από το ανοσοποιητικό και άρα τα εμβόλια θα καταστούν περίπου άχρηστα. Θα χρειάζονται συνεχώς καινούργια εμβόλια όπως συμβαίνει με τη γρίπη και τα περιοριστικά μέτρα θα πηγαινοέρχονται. Ενώ λοιπόν πραγματικά υπήρξε μια χαρά με τον ερχομό των εμβολίων -παρά τη μικρή πληροφόρηση για τις ενδεχόμενες παρενέργειες που μπορεί να έχουν μακροχρόνια- τώρα βρισκόμαστε σε περίοδο σκεπτικισμού για τη μεγάλη ατυχία που μας βρήκε. Μάλλον δεν θα ξεμπλέξουμε εύκολα.
Αναζητώντας κάτι ευχάριστο, υπάρχει μια πρόβλεψη ότι σε βάθος χρόνου ο SARS-CoV-2 θα καταντήσει σαν τα αδερφάκια του, να προκαλεί ένα απλό κρυολόγημα. Ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτός ο κορωνοϊός θα γίνει παρόμοιος με τους άλλους τέσσερις που κυκλοφορούν και προκαλούν “παιδικά” συμπτώματα. Ο άνθρωπος θα αποκτά ανοσία στην παιδική του ηλικία και θα προστατεύεται από τη σοβαρή νόσο στην υπόλοιπη ζωή του. Το θέμα όμως είναι ότι αυτό το μοντέλο προβλέπει να γίνει κάτι τέτοιο σε 10 χρόνια.
