Πόση βλάβη μπορεί να κάνει το λίγο παραπάνω αλάτι; Πολλοί άνθρωποι γνωρίζουν ότι το υπερβολικό αλάτι στη διατροφή κάνει κακό στην υγεία. Δεν είναι πολλοί αυτοί που ξέρουν ακριβώς το γιατί.
“Μένουν έκπληκτοι με το βαθμό που μπορεί να τους επηρεάσει”, δήλωσε η Δρ. Cheryl Laffer, καθηγήτρια ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Vanderbilt, στο Νάσβιλ του Τενεσί.
Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, των ΗΠΑ, περίπου το 90% των Αμερικανών ηλικίας δύο ετών και άνω τρώνε πάρα πολύ νάτριο -το αλάτι αποτελείται από χλώριο και νάτριο γι’ αυτό το χημικό όνομα του αλατιού είναι χλωριούχο νάτριο.
Ακολουθούν μερικά πράγματα που κάνει το αλάτι στο σώμα.
Η καρδιά
Με το κυκλοφορικό σύστημα, τα αποτελέσματα του αλατιού είναι “ένα πολύ απλό πρόβλημα υδραυλικών εγκαταστάσεων”, ανέφερε ο Δρ. Fernando Elijovich, καθηγητής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Vanderbilt. Η καρδιά είναι η αντλία και τα αιμοφόρα αγγεία είναι οι σωλήνες. Η αρτηριακή πίεση αυξάνεται εάν αυξήσετε την ποσότητα αίματος που πρέπει να μετακινηθεί μέσω των σωλήνων. Η αρτηριακή πίεση αυξάνεται επίσης εάν μειωθεί το άνοιγμα των σωλήνων.
Το αλάτι κάνει και τα δύο. Όταν υπάρχει υπερβολικό αλάτι στο σώμα, η καρδιά αντλεί περισσότερο αίμα στον ίδιο χρόνο, αυξάνοντας την αρτηριακή πίεση. Και με την πάροδο του χρόνου, το αλάτι περιορίζει το άνοιγμα των αγγείων.
Η ζημιά μπορεί να έρθει γρήγορα αλλά και με την πάροδο του χρόνου. Μέσα σε 30 λεπτά από την κατανάλωση υπερβολικού αλατιού, η ικανότητα των αιμοφόρων αγγείων να διαστέλλονται μειώνεται, είπε ο Elijovich. Η βλάβη από την επίμονη υψηλή αρτηριακή πίεση εμφανίζεται μακροχρόνια, με τη μορφή καρδιακών προσβολών, εγκεφαλικών επεισοδίων και άλλων προβλημάτων.
Τα καλά νέα είναι ότι τα οφέλη από τη μείωση της περίσσειας αλατιού εμφανίζονται επίσης γρήγορα. Εάν μειώσετε σημαντικά το αλάτι που τρώτε, η αρτηριακή σας πίεση μειώνεται εντός ωρών ή ημερών. Και διατηρώντας το χαμηλό μπορεί να κάνει μια σημαντική μακροπρόθεσμη διαφορά. “Στο Ηνωμένο Βασίλειο, έκαναν μια εθνική προσπάθεια να μειώσουν το αλάτι σε εμπορικά τρόφιμα”, είπε η Laffer. “Μέσα σε λίγα χρόνια, μειώθηκε ο αριθμός των καρδιακών προσβολών και άλλων κακών αποτελεσμάτων. Και αυτό ήταν αρκετά εντυπωσιακό”.
Επηρεάζει ολόκληρο το σώμα
Πέρα από την καρδιά, η περίσσεια αλατιού μπορεί να στρεσάρει τα νεφρά. Μέρος της λειτουργίας των νεφρών είναι να εκκρίνουν το αλάτι έξω από το σώμα, είπε η Laffer. “Αλλά τα νεφρά, όταν υπάρχει υπέρταση, μπορεί να μην εκκρίνουν το αλάτι κατάλληλα. Μπορεί να το διατηρούν”. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα που κυμαίνονται από πρησμένους αστραγάλους έως συσσώρευση υγρών γύρω από την καρδιά και τους πνεύμονες.
Το αλάτι μπορεί επίσης να απειλήσει τον εγκέφαλο βλάπτοντας τα αιμοφόρα αγγεία και αυξάνοντας την αρτηριακή πίεση, που είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο. Μπορεί επίσης να αλλάξει τη συμπεριφορά του εγκεφαλικού στελέχους, το οποίο βοηθά στη ρύθμιση της ισορροπίας αλατιού και της αρτηριακής πίεσης.
Οι επιστήμονες καταλαβαίνουν απλώς μερικούς από τους τρόπους με τους οποίους λειτουργεί το αλάτι. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι το αλάτι επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα, οδηγώντας σε φλεγμονή, μια κατάσταση που μπορεί να βρίσκεται πίσω από καρδιακές παθήσεις και άλλα προβλήματα, δήλωσε ο Elijovich.
Οι συνάδελφοί του στο Vanderbilt εξετάζουν επίσης πώς το αλάτι μπορεί να επηρεάσει βακτήρια στο έντερο. Η έρευνα είναι νέα, είπε η Laffer, αλλά τα στοιχεία δείχνουν ότι τα βακτήρια του εντέρου παίζουν ρόλο στη φλεγμονή που προκαλείται από το αλάτι και επίσης παίζουν ρόλο στην υψηλή αρτηριακή πίεση.
Επηρεάζει τον καθένα διαφορετικά
Οι γενικές δηλώσεις σχετικά με το αλάτι και την υγεία μπορεί να είναι δύσκολες. Οι μηχανισμοί για το πώς το αλάτι επηρεάζει το σώμα δεν είναι πλήρως κατανοητοί. Μερικοί άνθρωποι που δεν έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση μπορούν να τρώνε αλάτι χωρίς να βλέπουν την αρτηριακή τους πίεση να αυξάνεται. Άλλοι μπορεί να έχουν «ευαισθησία στο αλάτι», που σημαίνει ότι ακόμα και μια μέτρια πρόσληψη να τους προκαλεί υψηλότερη αρτηριακή πίεση.
Το απλό γεγονός είναι ότι για τους περισσότερους ανθρώπους, η μείωση της κατανάλωσης αλατιού είναι υγιές πράγμα, είπε ο Elijovich. “Εάν μπορούσαμε να μειώσουμε την ποσότητα του αλατιού που τρώμε, θα ωφελούσαμε το γενικό πληθυσμό”.
Το αλάτι και το νάτριο δεν είναι ακριβώς ίδια, αλλά το μεγαλύτερο μέρος του νατρίου στα μεταποιημένα και στα εστιατόρια βρίσκεται στο αλάτι και οι όροι χρησιμοποιούνται μερικές φορές εναλλακτικά. Ένα χάμπουργκερ σε φαστφουντάδικο μπορεί να έχει πάνω από 1.000 mg νατρίου. Μια μεγάλη μερίδα πατατών θα μπορούσε να προσθέσει 400 mg. Μια κονσέρβα σούπας κοτόπουλου με νουντλς μπορεί να έχει πάνω από 2.200 mg.
Οι ομοσπονδιακές διατροφικές οδηγίες των ΗΠΑ συνιστούν στους ενήλικες να καταναλώνουν όχι πάνω από 2.300 mg νατρίου την ημέρα. Η American Heart Association αναφέρει ότι το ιδανικό ημερήσιο όριο είναι 1.500 mg. Ωστόσο, οι Αμερικανοί τρώνε κατά μέσο όρο 3.400 mg νατρίου την ημέρα.
Διαβάστε λοιπόν τις ετικέτες. Και να γνωρίζετε ότι μόνο και μόνο επειδή ένα προϊόν έχει την ένδειξη “χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο” δεν σημαίνει ότι είναι κιόλας.
Ο Elijovich λέει στους ασθενείς του να δοκιμάσουν το μαγείρεμα με γευστικά μπαχαρικά, κάτι που μπορεί να τους κάνει να χάσουν την επιθυμία για γεύση αλατιού. Ωστόσο, τόνισε ότι το μαγείρεμα στο σπίτι και το ράντισμα αλατιού στο δείπνο δεν είναι οι κύριοι ένοχοι. “Η πλειονότητα της πρόσληψης αλατιού δεν προέρχεται από αυτό που κάνουμε σπίτι”, είπε. “Προέρχεται από αυτό που αγοράζουμε”.
Ό, τι κι αν κάνετε, θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά. Νωρίτερα φέτος, μια ανάλυση 85 μελετών που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Circulation έδειξε ότι οποιαδήποτε μείωση του νατρίου μειώνει την αρτηριακή πίεση. Όποιος έχει υψηλή αρτηριακή πίεση πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στο αλάτι. Όμως όλοι πρέπει να γνωρίζουν τι κάνει το αλάτι, είπε η Laffer. “Αυτό είναι το μήνυμά μου σε όλους που έρχονται στην κλινική μου. Ακόμα κι αν είναι ένα νεαρό άτομο που δεν είναι υπέρβαρο, του λέω ότι αξίζει να είναι προσεκτικός με το αλάτι”.
