Η παρουσία γιατρού κατά τη διάρκεια της μέτρησης της αρτηριακής πίεσης προκαλεί μια αντίδραση “μάχης ή φυγής” που μπορεί να επηρεάσει τα αποτελέσματα, λένε ερευνητές που μελέτησαν τη δραστηριότητα των νεύρων.
Η «υπέρταση της λευκής ποδιάς» -το φαινόμενο να αυξάνεται η αρτηριακή πίεση σε μερικούς ανθρώπους όταν μετριέται από γιατρό- είναι γνωστό εδώ και δεκαετίες. Εμφανίζεται περίπου στο ένα τρίτο των ατόμων με υψηλή αρτηριακή πίεση.
Σε μια μικρή μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό American Heart Association Hypertension, Ιταλοί ερευνητές εξέτασαν τις αιτίες της επίδρασης της “λευκής ποδιάς” μετρώντας την αρτηριακή πίεση, τους καρδιακούς παλμούς και την κυκλοφορία των νεύρων στο δέρμα και τους μυς με και χωρίς την παρουσία γιατρού. Οι ερευνητές βρήκαν μια “δραστική μείωση” στην απόκριση συναγερμού του σώματος όταν δεν ήταν παρών ο γιατρός, δήλωσε ο Guido Grassi, καθηγητής εσωτερικής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Milano-Bicocca.
Η αύξηση της αρτηριακής πίεσης και των καρδιακών παλμών είναι μέρος της αντίδρασης του σώματος σε μια αντιληπτή απειλή. Εάν είστε έξω στη φύση και μια αρκούδα σας ακολουθεί, θα θέλατε τα αιμοφόρα αγγεία στο δέρμα σας να συστέλλονται και τα αιμοφόρα αγγεία στους μυς σας να διαστέλλονται για να παρέχουν περισσότερη ροή αίματος σε αυτά τα όργανα έτσι ώστε να μπορείτε να τρέξετε πολύ γρήγορα.
Η μελέτη περιελάμβανε 18 άτομα, εκ των οποίων 14 άνδρες, με ήπια έως μετρίως υψηλή αρτηριακή πίεση που δεν υποβάλλονταν σε θεραπεία. Κάθε συμμετέχων εξετάστηκε σε εργαστήριο, όπου ένα ηλεκτρόδιο μέτρησε τη νευρική δραστηριότητα στο δέρμα και τους μυς.
Οι μετρήσεις έγιναν δύο φορές παρουσία γιατρού και δύο χωρίς. Παρουσία του γιατρού, τόσο η αρτηριακή πίεση όσο και ο καρδιακός ρυθμός αυξήθηκαν και τα μοτίβα νευρικής κίνησης στο δέρμα και τους σκελετικούς μυς πρότειναν μια κλασική αντίδραση μάχης ή φυγής. Αντίθετα, όταν έγιναν μετρήσεις χωρίς γιατρό, οι καρδιαγγειακές και νευρικές αποκρίσεις ήταν “εντυπωσιακά διαφορετικές”, έγραψαν οι ερευνητές. Οι ενδείξεις απόκρισης του τύπου μάχη ή φυγή ήταν “εντελώς απούσες”.
Η ανώτατη τιμή της συστολικής αρτηριακής πίεσης (ένα μέτρο της πίεσης στα τοιχώματα των αρτηριών όταν η καρδιά χτυπά) ήταν, κατά μέσο όρο, 14,1 mm Hg χαμηλότερη όταν ο συμμετέχων ήταν μόνος από ό, τι όταν ήταν παρών ένας γιατρός. Το να είσαι μόνος μείωσε επίσης τον μέγιστο καρδιακό ρυθμό κατά σχεδόν 10,6 παλμούς ανά λεπτό.
Αυτή ήταν η πρώτη μελέτη που τεκμηρίωσε τις αλλαγές στο συμπαθητικό νευρικό σύστημα -το οποίο ρυθμίζει την αντίδραση μάχης ή φυγής -σε σχέση με το αν ένας γιατρός επιβλέπει τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης, έγραψαν οι ερευνητές.
Τα ευρήματα τονίζουν την πολυπλοκότητα των μετρήσεων της αρτηριακής πίεσης και το πώς επηρεάζονται από ακούσιες αντιδράσεις του νευρικού συστήματος, είπε ο Grassi. “Οι μετρήσεις χωρίς την παρουσία γιατρού μπορεί να αντικατοπτρίζουν καλύτερα τις πραγματικές τιμές της αρτηριακής πίεσης”.
Η πολυπλοκότητα των δοκιμών κράτησε το μέγεθος της μελέτης μικρό, είπαν οι ερευνητές. Επίσης είπαν ότι η έρευνα θα πρέπει να εξετάσει την επίδραση ορισμένων φαρμάκων. Αυτό συμβαίνει επειδή τα φάρμακα θα μπορούσαν να επηρεάσουν την αντίδραση τύπου μάχης ή φυγής.
Η μελέτη θα πρέπει να πρέπει να επαναληφθεί εξετάζοντας περισσότερες γυναίκες. Και θα είχε ενδιαφέρον αν οι άνθρωποι έχουν την ίδια ανταπόκριση στους νοσηλευτές και άλλους ιατρικούς επαγγελματίες όπως στους γιατρούς της μελέτης αυτής. Ο Grassi είπε ότι οι προηγούμενες μελέτες δείχνουν ότι το φαινόμενο του λευκής ποδιάς είναι λιγότερο έντονο όταν νοσοκόμες κάνουν μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης.
Η έρευνα οδηγεί στην ανάγκη των ανθρώπων να χειρίζονται τις μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης με προσοχή. Οι ασθενείς δεν μπορούν να βασίζονται μόνο σε μια μέτρηση της αρτηριακής πίεσης στο γραφείο, γιατί αυτό είναι απλώς ένα τυχαίο χρονικό σημείο. Για να πάρετε μια ακριβή μέτρηση στο σπίτι, φροντίστε να καθίσετε ακίνητοι, με την πλάτη ίσια πατώντας τα πόδια σας στο πάτωμα και περιμένετε λίγα λεπτά πριν καταγράψετε την τιμή της αρτηριακής σας πίεσης. Κάντε πολλές μετρήσεις κατά τη διάρκεια μιας εβδομάδας, την ίδια ώρα κάθε μέρα, και φέρτε αυτό το ημερολόγιο στο ραντεβού του γιατρού σας. Αλλά εάν πρόκειται να κάνετε μια μέτρηση της αρτηριακής πίεσης στο γραφείο, θα πρέπει να μην υπάρχει γιατρός στο δωμάτιο.
Πηγή: Guido Grassi et al, Sympathetic Neural Mechanisms Underlying Attended and Unattended Blood Pressure Measurement, Hypertension (2021). DOI: 10.1161/HYPERTENSIONAHA.121.17657
