Η παχυσαρκία βλάπτει την απόκριση του εγκεφάλου στα θρεπτικά συστατικά, σύμφωνα με μελέτη
από ερευνητές του Amsterdam University Medical Centers. Οι αποκρίσεις του εγκεφάλου σε συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά μειώνονται σε άτομα με παχυσαρκία και δεν βελτιώνονται μετά την απώλεια βάρους. Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο Nature Metabolism.
«Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι συμβαίνουν μακροχρόνιες προσαρμογές του εγκεφάλου σε άτομα με παχυσαρκία, κάτι που θα μπορούσε να επηρεάσει τη διατροφική συμπεριφορά τους. Διαπιστώσαμε ότι τα άτομα με παχυσαρκία απελευθέρωναν λιγότερη ντοπαμίνη σε μια περιοχή του εγκεφάλου που είναι σημαντική για την κινητήρια πτυχή της πρόσληψης τροφής σε σύγκριση με άτομα με υγιές σωματικό βάρος. Η ντοπαμίνη εμπλέκεται στα συναισθήματα ικανοποίησης λόγω πρόσληψης τροφής», είπε η Mireille Serlie, επικεφαλής ερευνήτρια και καθηγήτρια ενδοκρινολογίας στο Amsterdam UMC.
«Τα άτομα με παχυσαρκία έδειξαν επίσης μειωμένη απόκριση στην εγκεφαλική δραστηριότητα κατά την έγχυση θρεπτικών ουσιών στο στομάχι. Συνολικά, αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η αίσθηση των θρεπτικών συστατικών στο στομάχι και το έντερο ή/και των διατροφικών σημάτων μειώνεται όταν υπάρχει παχυσαρκία και αυτό μπορεί να έχει βαθιές συνέπειες στην πρόσληψη τροφής».
Η πρόσληψη τροφής εξαρτάται από την ενσωμάτωση πολύπλοκων μεταβολικών και νευρωνικών σημάτων μεταξύ του εγκεφάλου και πολλών οργάνων, συμπεριλαμβανομένου του εντέρου και των διατροφικών σημάτων στο αίμα. Αυτό το δίκτυο προκαλεί αισθήματα πείνας και κορεσμού, ρυθμίζει την πρόσληψη τροφής καθώς και το κίνητρο για αναζήτηση τροφής. Ενώ αυτές οι διεργασίες γίνονται όλο και καλύτερα κατανοητές στα ζώα, συμπεριλαμβανομένου του πλαισίου μεταβολικών ασθενειών όπως η παχυσαρκία, πολύ λιγότερα είναι γνωστά για το τι συμβαίνει στους ανθρώπους -λόγω της δυσκολίας σχεδιασμού πειραματικών διαμορφώσεων στην κλινική που θα μπορούσαν να ρίξουν φως σε αυτούς τους μηχανισμούς.
Προκειμένου να αντιμετωπιστεί αυτή η έλλειψη γνώσης, η Serlie και οι συνάδελφοί της σχεδίασαν μια ελεγχόμενη δοκιμή. Η δοκιμή συνίστατο στην έγχυση συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών απευθείας στο στομάχι 30 ατόμων κανονικού βάρος και 30 ατόμων με παχυσαρκία, ενώ ταυτόχρονα μετρήθηκε η εγκεφαλική τους δραστηριότητα μέσω της χρήσης μαγνητικής τομογραφίας και απελευθέρωσης ντοπαμίνης χρησιμοποιώντας σαρώσεις SPECT.
Ενώ οι συμμετέχοντες με υγιές σωματικό βάρος εμφάνισαν συγκεκριμένα μοτίβα εγκεφαλικής δραστηριότητας και απελευθέρωσης ντοπαμίνης μετά την έγχυση των θρεπτικών συστατικών, αυτές οι αποκρίσεις αμβλύνθηκαν σοβαρά στους συμμετέχοντες με παχυσαρκία. Επιπλέον, η απώλεια σωματικού βάρους κατά 10% (μετά από δίαιτα 12 εβδομάδων) δεν ήταν επαρκής για την αποκατάσταση αυτών των εγκεφαλικών αποκρίσεων σε άτομα με παχυσαρκία, υποδηλώνοντας ότι μακροχρόνιες εγκεφαλικές προσαρμογές συμβαίνουν στο πλαίσιο της παχυσαρκίας και παραμένουν ακόμη και μετά την επίτευξη απώλειας βάρους.
«Το γεγονός ότι αυτές οι αποκρίσεις στον εγκέφαλο δεν αποκαθίστανται μετά την απώλεια βάρους, μπορεί να εξηγήσει γιατί οι περισσότεροι άνθρωποι ανακτούν βάρος μετά από μια αρχική επιτυχή απώλεια βάρους», καταλήγει η Serlie.
Περισσότερες πληροφορίες: Katy A. van Galen et al, Brain responses to nutrients are severely impaired and not reversed by weight loss in humans with obesity: a randomized crossover study, Nature Metabolism (2023). DOI: 10.1038/s42255-023-00816-9. www.nature.com/articles/s42255-023-00816-9.
