Η θεραπεία του εντέρου μπορεί να είναι το κλειδί για τη βελτίωση της μακροπρόθεσμης ανάρρωσης σε ασθενείς με εγκεφαλικό επεισόδιο, σύμφωνα με επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο Texas A&M.
Μια εργασία που δημοσιεύθηκε το φθινόπωρο στο Brain, Behavior, and Immunity από ερευνητές του Τμήματος Νευροεπιστήμης και Πειραματικής Θεραπευτικής στο Κολλέγιο Ιατρικής του Texas A&M είναι η τελευταία από πολλαπλές μελέτες που υπογραμμίζουν τις δυνατότητες αυτής της νέας οδού θεραπείας, η οποία εκμεταλλεύεται τη σύνδεση μεταξύ του εγκεφάλου και του πεπτικού συστήματος για να περιορίσει τη γνωστική εξασθένηση και άλλες παρατεταμένες επιπτώσεις ενός εγκεφαλικού επεισοδίου ή εγκεφαλικού τραύματος.
Η ερευνητική ομάδα κατέδειξε πώς ένα φάρμακο που ήταν αποτελεσματικό στην προστασία του εγκεφάλου αμέσως μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο απέτυχε να αποτρέψει τη μακροπρόθεσμη γνωστική εξασθένηση όταν εφαρμόστηκε μόνο στον εγκέφαλο. Το ίδιο φάρμακο, όταν εφαρμόζεται στο έντερο, μειώνει σημαντικά την εξασθένηση.
«Η απλή άμεση διόρθωση του εγκεφάλου δεν θα το κάνει. Ως νευροεπιστήμονας, αυτό ήταν κάπως σοκαριστικό για μένα», δήλωσε η επικεφαλής του τμήματος, Δρ. Farida Sohrabji. «Αλλά αυτό μας λέει ότι αν δεν επιδιορθώσετε το έντερο, δεν θα δείτε βελτίωση στη μακροπρόθεσμη λειτουργία».
Η μελέτη βασίζεται σε προηγούμενη έρευνα η οποία διερευνά το πώς ο εγκέφαλος και το έντερο αλληλοεπηρεάζονται κατά τη διάρκεια και μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο.
Κατανοώντας και αξιοποιώντας τη σχέση μεταξύ αυτών των συστημάτων, η ομάδα ελπίζει να αναπτύξει θεραπευτικές τεχνικές για την πρόληψη της γνωστικής εξασθένησης σε ασθενείς με εγκεφαλικό επεισόδιο και τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης άνοιας ή νόσου Αλτσχάιμερ.
Το εγκεφαλικό επεισόδιο είναι μια από τις κύριες αιτίες άνοιας και Αλτχάιμερ», δήλωσε η Sohrabji. «Ενώ υπάρχουν οξείες, άμεσες συνέπειες του εγκεφαλικού επεισοδίου, υπάρχουν επίσης αυτές οι μακροπρόθεσμες συνέπειες που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής τόσο για τον ασθενή όσο και για τους φροντιστές, επομένως υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για την κατανόηση του πώς να βελτιωθούν τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα».
Τι συμβαίνει στο έντερο μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο;
Μέσα σε λίγα λεπτά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, οι ασθενείς βιώνουν μια σειρά συμπτωμάτων, πολλά από τα οποία είναι άμεσα εμφανή, είπε η Sohrabji. «Έχετε άτομα που δεν μπορούν να σηκώσουν τα χέρια τους, των οποίων τα πρόσωπα πέφτουν στη μία πλευρά, η ομιλία τους είναι ασαφής», είπε. «Αυτό είναι κλασικό και συμβαίνει πολύ, πολύ γρήγορα».
Λιγότερο εμφανής, είπε, είναι η ζημιά που προκαλείται σε βασικές δομές στο έντερο, καθώς ο εγκέφαλος επικοινωνεί με το έντερο ότι κάτι δεν πάει καλά. «Αυτό που διαπιστώσαμε είναι ότι λίγα λεπτά μετά την εμφάνιση ενός εγκεφαλικού επεισοδίου, η φυσιολογική ανατομία του εντέρου διαταράσσεται εντελώς», εξήγησε η Sohrabji.
Πιο συγκεκριμένα, τα κύτταρα που είναι υπεύθυνα για τη διατήρηση του περιεχομένου του εντέρου απομονωμένου από το υπόλοιπο σώμα αρχίζουν να διαβρώνονται, επιτρέποντας στα πεπτικά βακτήρια να διαρρεύσουν και να προκαλέσουν βλάβη σε άλλα σωματικά συστήματα. Υπό ορισμένες συνθήκες, είπε η Sohrabji, αυτά τα βακτήρια μπορούν να καταλήξουν στον ίδιο τον εγκέφαλο και να διαταράξουν τη λειτουργία του.
Ακόμα κι αν τα βακτήρια δεν φτάσουν μέχρι τον εγκέφαλο, η λειτουργία του εγκεφάλου μπορεί να επηρεαστεί, καθώς το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος αναγνωρίζει την απειλή και αναπτύσσει μια φλεγμονώδη απόκριση για να την καταπολεμήσει. Η αυξημένη φλεγμονή επιδεινώνει τις επιπτώσεις ενός εγκεφαλικού επεισοδίου, τραυματίζοντας περαιτέρω τον εγκέφαλο και αυξάνοντας τη μακροπρόθεσμη γνωστική εξασθένηση.
«Εάν απλώς επισκευάσετε τον εγκέφαλο, θα δείτε βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις αλλά όχι μακροπρόθεσμη βελτίωση, επειδή το έντερο εξακολουθεί να έχει διαρροή», είπε η Sohrabji. «Προκαλεί φλεγμονή και επηρεάζει συνεχώς τη λειτουργία του εγκεφάλου μακροπρόθεσμα».
Στη μελέτη του 2024, μια θεραπεία που εφαρμόστηκε απευθείας στο έντερο, μια δόση ινσουλινοειδούς αυξητικού παράγοντα ή IGF-1, αποδείχθηκε ότι μειώνει σημαντικά τη φλεγμονή και τη γνωστική εξασθένηση μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο. Η έρευνα της Sohrabji και της ομάδας της έδειξε ότι οι δομές στο έντερο που καταστρέφονται μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο φαίνεται να επισκευάζονται με τη θεραπεία με IGF-1, ενισχύοντας την ιδέα ότι η επούλωση του εντέρου είναι ζωτικής σημασίας για τη διευκόλυνση της ανάρρωσης από εγκεφαλικό επεισόδιο.
Εκτός από την πρόσφατη εργασία με τον IGF-1, η ομάδα διερευνά τη χρήση μεταμοσχεύσεων βλαστοκυττάρων για την ταχεία επιδιόρθωση του εντέρου μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο -μια θεραπεία που έχει αποδειχθεί αποτελεσματική σε προηγούμενες μελέτες.
Υπό κανονικές συνθήκες, το έντερο παράγει μια σταθερή παροχή βλαστοκυττάρων για να επιδιορθωθεί, είπε η Sohrabji. Η υπάρχουσα έρευνα δείχνει ότι αυτά τα κύτταρα μπορούν να μεταμοσχευθούν από έναν υγιή δότη σε έναν ξενιστή με κατεστραμμένο έντερο για να επιταχυνθεί η ανάρρωσή του.
«Ήμασταν αρκετά σίγουροι ότι τα βλαστοκύτταρα θα επιδιόρθωναν το έντερο. Αυτό που δεν ήταν γνωστό, και που ήταν μια πολύ ευχάριστη έκπληξη για εμάς, ήταν ότι η διαδικασία, βελτίωσε επίσης τα αποτελέσματα του εγκεφαλικού επεισοδίου» είπε η Sohrabji. «Ως αποτέλεσμα της θεραπείας, η ποσότητα του νεκρού ιστού στον εγκέφαλο -αποτέλεσμα του εγκεφαλικού- μειώθηκε και η γνωστική λειτουργία διατηρήθηκε».
Περισσότερες πληροφορίες: Yumna El-Hakim et al, Peripheral, but not central, IGF-1 treatment attenuates stroke-induced cognitive impairment in middle-aged female Sprague Dawley rats: The gut as a therapeutic target, Brain, Behavior, and Immunity (2024). DOI: 10.1016/j.bbi.2024.08.008.
