Έξι στα 10 άτομα με διαβήτη τύπου 2 είχαν λιπώδες ήπαρ σε μια νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο Linköping, στη Σουηδία. Από αυτούς, μόνο ένα μικρό ποσοστό είχε αναπτύξει πιο σοβαρή ηπατική νόσο.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Journal of Internal Medicine, βοηθά να επιβεβαιωθεί ότι όσοι έχουν διαβήτη τύπου 2 σε συνδυασμό με παχυσαρκία διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο λιπώδους ήπατος, που οδηγεί σε πιο σοβαρή ηπατική νόσο.
Όταν ο μεταβολισμός δεν λειτουργεί κανονικά, όπως με το λεγόμενο μεταβολικό σύνδρομο, επηρεάζονται πολλά όργανα του σώματος.
«Το μεταβολικό σύνδρομο είναι ένας συνδυασμός παραγόντων που οδηγούν στη συσσώρευση λίπους στο σώμα και στη μη σωστή διαχείριση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Αυτό συνεπάγεται αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης δευτερογενών ασθενειών, όπως ο διαβήτης τύπου 2 και οι καρδιαγγειακές παθήσεις», λέει ο Wile Balkhed, διδακτορικός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Linköping και ειδικευόμενος ιατρός στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Linköping.
Για το συκώτι, αυτό μπορεί να σημαίνει αυξανόμενη συσσώρευση λίπους, μια πάθηση που ονομάζεται λιπώδης νόσος του ήπατος που σχετίζεται με τη μεταβολική δυσλειτουργία (παλαιότερα ονομαζόταν μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος). Περίπου ένας στους πέντε ενήλικες στη Σουηδία εκτιμάται ότι έχει λιπώδη νόσο του ήπατος που σχετίζεται με τη μεταβολική δυσλειτουργία (MASLD). Έως και ένας στους τρεις ενήλικες παγκοσμίως μπορεί να επηρεαστεί.
Το λιπώδες ήπαρ μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή ηπατική νόσο, όπως είναι η κίρρωση, η οποία χαρακτηρίζεται από τον σχηματισμό ουλώδους ιστού στο ήπαρ. Είναι σχετικά σπάνια, αλλά για όσους αναπτύσσουν σοβαρή ηπατική νόσο, αυτή συνδέεται με υψηλό κίνδυνο καρκίνου του ήπατος και υψηλής θνησιμότητας.
«Είναι πολύ σημαντικό να βρούμε τα άτομα που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο σοβαρής ηπατικής νόσου, επειδή μπορούμε να κάνουμε πολύ καλό για αυτούς τους ασθενείς. Αλλά είναι σαν να ψάχνουμε για βελόνα στα άχυρα. Ας ελπίσουμε ότι τα δεδομένα μας θα βοηθήσουν στην εύρεση των ατόμων υψηλού κινδύνου μεταξύ όλων των ασθενών», λέει ο Mattias Ekstedt, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Linköping και σύμβουλος γαστρεντερολογίας και ηπατολογίας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Linköping.
Είναι γνωστό ότι τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης λιπώδους ήπατος. Ωστόσο, δεν είναι σαφές πόσο συχνό είναι αυτό, επειδή προηγούμενες μελέτες έχουν δώσει πολύ διαφορετικά αποτελέσματα. Για να λάβουν όσο το δυνατόν πιο αντιπροσωπευτικά δεδομένα, οι ερευνητές ήθελαν να διερευνήσουν την παρουσία MASLD και κίρρωσης του ήπατος σε άτομα με διαβήτη τύπου 2.
Από τα περισσότερα από 300 άτομα με διαβήτη τύπου 2 που συμμετείχαν στη μελέτη, σχεδόν έξι στα 10 (59%) είχαν λιπώδη νόσο του ήπατος που σχετίζεται με μεταβολική δυσλειτουργία, σύμφωνα με τις σαρώσεις μαγνητικής τομογραφίας.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν επίσης μια μέθοδο υπερήχων που μετρά την ηπατική δυσκαμψία. Αυτές οι μετρήσεις έδειξαν ότι περίπου το 7% των συμμετεχόντων είχαν αλλαγές που υποδηλώνουν κίρρωση του ήπατος σε πρώιμο στάδιο. Αυτή είναι μια χαμηλότερη συχνότητα από ό,τι αναφέρθηκε σε προηγούμενες μελέτες, οι οποίες έχουν γίνει σε ασθενείς σε εξειδικευμένες κλινικές που έχουν συχνότερα πιο σοβαρή νόσο.
«Το εύρημα είναι σημαντικό για να προσδιοριστεί εάν οι ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο για ηπατική νόσο. Αρκετοί διεθνείς οργανισμοί το συνιστούν στις κατευθυντήριες γραμμές τους, αλλά τέτοιος έλεγχος δεν έχει εισαχθεί στη Σουηδία», λέει ο Wile Balkhed.
Η μελέτη έδειξε επίσης ότι η παχυσαρκία ήταν παράγοντας κινδύνου για την εξέλιξη της ηπατικής νόσου σε κίρρωση. Αυτό συμφωνεί με όσα έχουν διαπιστώσει προηγούμενες μελέτες.
«Τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 και παχυσαρκία αποτελούν μια ομάδα ιδιαίτερου κινδύνου στην οποία η υγειονομική περίθαλψη θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα στις μελλοντικές προσπάθειες. Στη μελέτη μας, το 13% αυτής της ομάδας είχε ουλές στο ήπαρ σε πρώιμο στάδιο, ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από το 2% στην ομάδα με διαβήτη τύπου 2 χωρίς παχυσαρκία», λέει ο Wile Balkhed.
Ευτυχώς, το λιπώδες ήπαρ δεν χρειάζεται να είναι μια μόνιμη πάθηση. Το λίπος στο συκώτι μπορεί να μειωθεί σημαντικά εάν το άτομο χάσει βάρος.
Περισσότερες πληροφορίες: Wile Balkhed et al, Evaluating the prevalence and severity of metabolic dysfunction‐associated steatotic liver disease in patients with type 2 diabetes mellitus in primary care, Journal of Internal Medicine (2025). DOI: 10.1111/joim.20103.
