Οι δίαιτες πλούσιες σε πρόσθετα φωσφορικών, που βρίσκονται συνήθως στα επεξεργασμένα τρόφιμα, μπορούν να αυξήσουν την αρτηριακή πίεση ενεργοποιώντας μια οδό σηματοδότησης του εγκεφάλου και υπερενεργοποιώντας το συμπαθητικό νευρικό σύστημα που ρυθμίζει την καρδιαγγειακή λειτουργία, ανακάλυψαν ερευνητές του UT Southwestern. Τα ευρήματά τους θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε στρατηγικές θεραπείας για ασθενείς με υπέρταση που προκαλείται από υπερκατανάλωση τροφών που περιέχουν υψηλά επίπεδα φωσφορικών.
Τα φωσφορικά είναι άλατα του φωσφόρου. Ο φώσφορος είναι ένα μέταλλο που βρίσκεται εκ φύσεως στα γαλακτοκομικά προϊόντα, το κρέας και τα φυτά π.χ. στα όσπρια -βρίσκεται στις πρωτεΐνες. Είναι απαραίτητος για να βοηθά τα κύτταρα να λειτουργούν σωστά. Τα φωσφορικά άλατα είναι πρόσθετα που ενισχύουν τη γεύση και την υγρασία στα αλλαντικά, τα κατεψυγμένα τρόφιμα, τα δημητριακά, το τυρί και τα αρτοσκευάσματα -βρίσκεται επίσης σε αναψυκτικά και παρασκευασμένα μείγματα παγωμένου τσαγιού.
«Αυτή η έρευνα αποκαλύπτει έναν προηγουμένως άγνωστο μηχανισμό που προκαλείται από τον εγκέφαλο, μέσω του οποίου η υψηλή πρόσληψη φωσφορικών μέσω της διατροφής προάγει την υπέρταση και την υπερενεργοποίηση του συμπαθητικού, αναδεικνύοντας την σηματοδότηση του υποδοχέα του κεντρικού παράγοντα ανάπτυξης ινοβλαστών ως έναν νέο θεραπευτικό στόχο», δήλωσε ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης, Han Kyul Kim, Επίκουρος Καθηγητής Εσωτερικής Παθολογίας στο Τμήμα Καρδιολογίας στο UT Southwestern.
Τα ανόργανα φωσφορικά άλατα χρησιμοποιούνται συχνά ως συντηρητικά ή ενισχυτικά γεύσης σε συσκευασμένα τρόφιμα, επεξεργασμένα κρέατα και άλλα βασικά διαιτητικά προϊόντα. Ως αποτέλεσμα, αναφέρει η μελέτη, ο μέσος ενήλικας στις ανεπτυγμένες χώρες καταναλώνει φωσφορικά πολύ πάνω από τη συνιστώμενη ημερήσια δόση.
Μετά από υπερβολική πρόσληψη φωσφορικών, ο κυκλοφορών παράγοντας ανάπτυξης ινοβλαστών-23 (FGF23) μπορεί να εισέλθει στον εγκέφαλο και να προκαλέσει υπέρταση, αναφέρουν ο Kim και οι συνεργάτες του στη μελέτη τους που δημοσιεύτηκε στο Circulation.
Η μελέτη σκιαγραφεί ένα νέο παράδειγμα για αυτόν τον προηγουμένως ασαφή μηχανισμό και προσδιορίζει έναν πιθανό στόχο για την ανάπτυξη στρατηγικών θεραπείας.
Η υπέρταση εμφανίζεται όταν η πίεση που πιέζει τα αρτηριακά τοιχώματα ενός ασθενούς είναι πολύ υψηλή. Επηρεάζοντας σχεδόν το ήμισυ του πληθυσμού των ΗΠΑ, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ, η υπέρταση αυξάνει τον κίνδυνο απειλητικών για τη ζωή ιατρικών συμβάντων, όπως καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό επεισόδιο.
Οι ερευνητές διεξήγαγαν μια σειρά δοκιμών που μέτρησαν και συνέκριναν τα επίπεδα πρωτεΐνης FGF23, τη μέση αρτηριακή πίεση και τη δραστηριότητα του νεφρικού συμπαθητικού νεύρου σε αρουραίους που λάμβαναν δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε φωσφορικά (1,2%) και μια άλλη ομάδα που λάμβανε δίαιτα κανονικής περιεκτικότητας σε φωσφορικά (0,6%). Η μέτρηση επαναλήφθηκε κατά τη διάρκεια της απόκρισης στο στρες στην άσκηση με διέγερση του νωτιαίου μυελού.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όσοι ακολουθούσαν δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε φωσφορικά εμφάνισαν αυξημένα επίπεδα της πρωτεΐνης FGF23 στον ορό, το εγκεφαλονωτιαίο υγρό και το εγκεφαλικό στέλεχος, και ότι οι πρωτεΐνες FGF23 ήταν σε θέση να διαπεράσουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, προκαλώντας υψηλή αρτηριακή πίεση τόσο σε κατάσταση ηρεμίας όσο και κατά τη διάρκεια σωματικής καταπόνησης.
«Η FGF23 μπορεί να διαπεράσει τον εγκέφαλο και να επηρεάσει τα κέντρα του εγκεφαλικού στελέχους που ελέγχουν την αρτηριακή πίεση», δήλωσε ο ανώτερος αντίστοιχος συγγραφέας Wanpen Vongpatanasin.
Η ανάλυση αποκάλυψε επίσης ότι η αναστολή του υποδοχέα 4 του αυξητικού παράγοντα ινοβλαστών (FGFR4) κατά τη διάρκεια προσομοιωμένης άσκησης μείωσε τις αρνητικές επιπτώσεις μιας δίαιτας υψηλής περιεκτικότητας σε φωσφορικά, υποδηλώνοντας μια σύνδεση μεταξύ της FGFR4 και της υπερενεργοποίησης. Η αναστολή της FGFR1 δεν είχε το ίδιο αποτέλεσμα.
Δεδομένων αυτών των αποτελεσμάτων, οι ερευνητές διερεύνησαν τον ρόλο της FGFR4 και διαπίστωσαν ότι η ενεργοποίηση αυτού του υποδοχέα συμβάλλει σε υπερβολική αύξηση της αρτηριακής πίεσης κατά τη διάρκεια προσομοιωμένης άσκησης. Η ενεργοποίηση τξς FGFR4 που προκλήθηκε από την υπερβολική πρόσληψη φωσφορικών στη διατροφή συνοδεύτηκε από αύξηση της πρωτεΐνης καλσινευρίνη Α και της δραστηριότητας του εγκεφαλικού στελέχους, η οποία μπορεί να συμβάλλει στην αυξημένη αρτηριακή πίεση και την υπερενεργοποίηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος κατά τη διάρκεια προσομοιωμένης άσκησης.
Περισσότερες πληροφορίες: Han-Kyul Kim et al, High Dietary Phosphate Intake Induces Hypertension and Sympathetic Overactivation Through Central Fibroblast Growth Factor Receptor Signaling, Circulation (2025). DOI: 10.1161/CIRCULATIONAHA.124.071605.
