Της May Faraj, The Conversation.
Το 2021, περίπου το 6% του παγκόσμιου πληθυσμού, ή 529 εκατομμύρια άνθρωποι, ζούσαν με διαβήτη, κυρίως διαβήτη τύπου 2. Την ίδια χρονιά, 1,6 εκατομμύρια θάνατοι αποδόθηκαν σε αυτήν την ασθένεια. Ο διαβήτης τύπου 2 είναι μια σύνθετη ασθένεια που αναπτύσσεται με την πάροδο του χρόνου όταν το σώμα δεν μπορεί να παράγει αρκετή ινσουλίνη ή/και δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά την ινσουλίνη. Αυτές οι ανωμαλίες επηρεάζουν την ικανότητα του σώματος να χρησιμοποιεί και να αποθηκεύει σωστά τα σάκχαρα, τα λίπη και τις πρωτεΐνες. Αυτό έχει συνέπειες.
Ο διαβήτης τύπου 2 αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης αρκετών ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων των καρδιαγγειακών παθήσεων και του εγκεφαλικού επεισοδίου, και είναι η κύρια αιτία αναπηρίας και θανάτου παγκοσμίως. Ευτυχώς, ο διαβήτης τύπου 2 μπορεί να προληφθεί.
apoB αίματος και ΣΔ2
Σε άτομα με διαβήτη τύπου 2, ένας μεγάλος αριθμός σωματιδίων που μεταφέρουν την «κακή χοληστερόλη» (ονομάζονται λιποπρωτεΐνες χαμηλής πυκνότητας ή LDL) -το οποίο αναφέρεται ως «υψηλή apoB αίματος»- σχετίζεται με την ανάπτυξη καρδιαγγειακών παθήσεων. Η apoB είναι μια πρωτεΐνη απαραίτητη για τον σχηματισμό της LDL.
Ιστορικά, η υψηλή apoB αίματος πιστευόταν ότι είναι συνέπεια του διαβήτη τύπου 2. Ωστόσο, κλινικά δεδομένα για τη διατροφή, τις λιποπρωτεΐνες και τις καρδιομεταβολικές ασθένειες στο Ινστιτούτο Κλινικής Έρευνας του Μόντρεαλ δείχνουν ότι η υψηλή apoB αίματος είναι αιτία αλλά και συνέπεια του διαβήτη τύπου 2. Αυτά τα ευρήματα έχουν επιβεβαιωθεί από μεγάλες πληθυσμιακές μελέτες. Ωστόσο, οι μηχανισμοί που συνδέουν την υψηλή apoB αίματος με τον διαβήτη τύπου 2 και τις διατροφικές παρεμβάσεις για την αντιμετώπισή τους ήταν άγνωστοι.
Παράγοντες κινδύνου για τον ΣΔ2
Μια πρόσφατη ανάλυση 67 μελετών έδειξε ότι το υψηλό επίπεδο ωμέγα-3 λιπαρών οξέων στο αίμα -που βρίσκονται κυρίως στο ιχθυέλαιο, το EPA (εικοσαπεντανοϊκό οξύ) και το DHA (δοκοσαεξαενοϊκό οξύ)- συνδέεται με χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 και καρδιαγγειακών παθήσεων.
Για να κατανοήσουμε πώς τα επίπεδα apoB και ωμέγα-3 στο αίμα μπορούν να τροποποιήσουν τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2, μια μελέτη στρατολόγησε 40 υγιείς εθελοντές που δεν λάμβαναν φαρμακευτική αγωγή. Οι συμμετέχοντες ακολούθησαν μια παρέμβαση 12 εβδομάδων με συμπλήρωση 2,7 γραμμαρίων EPA και DHA την ημέρα, διατηρώντας παράλληλα τη συνήθη διατροφή τους. Μετρήθηκε ο μεταβολισμός των υδατανθράκων και του λίπους των συμμετεχόντων και οι φλεγμονώδεις αντιδράσεις, ιδιαίτερα στον λιπώδη ιστό τους πριν και μετά τη συμπλήρωση EPA και DHA.
Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι η φλεγμονή είναι ένας φυσικός αμυντικός μηχανισμός που βοηθά το σώμα να καταπολεμά τις λοιμώξεις. Ωστόσο, όταν επιμένει για παρατεταμένο χρονικό διάστημα ακόμη και χωρίς μόλυνση, προάγει την ανάπτυξη χρόνιων παθήσεων, συμπεριλαμβανομένου του διαβήτη τύπου 2 και των καρδιαγγειακών παθήσεων. Ο στόχος της μελέτης ήταν να διερευνηθεί εάν η LDL θα μπορούσε να προκαλέσει χρόνια φλεγμονή στον λιπώδη ιστό των συμμετεχόντων και εάν το EPA και το DHA θα μπορούσαν να τη θεραπεύσουν.
Υποσχόμενες ανακαλύψεις
Διαπιστώσαμε ότι, πριν από τη χορήγηση συμπληρωμάτων EPA και DHA, τα άτομα με υψηλή apoB στο αίμα είχαν υψηλότερη φλεγμονή στον λιπώδη ιστό από τα άτομα με χαμηλή apoB στο αίμα. Η φλεγμονή του λιπώδους ιστού σε άτομα με υψηλή apoB στο αίμα συσχετίστηκε με ανωμαλίες στον μεταβολισμό των υδατανθράκων και του λίπους που αυξάνουν τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 και καρδιαγγειακών παθήσεων.
Η λήψη συμπληρωμάτων EPA και DHA για τρεις μήνες μείωσε την ικανότητα της LDL να προκαλέσει φλεγμονή στον λιπώδη ιστό των συμμετεχόντων. Εξάλειψε επίσης τη σύνδεση μεταξύ της φλεγμονής του λιπώδους ιστού που προκαλείται από την LDL ή άλλους μεταβολικούς και μικροβιακούς παράγοντες που προκαλούν διαβήτη τύπου 2 και καρδιαγγειακές παθήσεις.
Επιπλέον, τα EPA και DHA βελτίωσαν την ικανότητα των συμμετεχόντων να εκκρίνουν ινσουλίνη σε απόκριση στο αυξημένο σάκχαρο του αίματος και να αποβάλλουν το λίπος από το αίμα τους μετά την κατανάλωση ενός γεύματος υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά. Όσο περισσότερο EPA και ιδιαίτερα DHA, τόσο μεγαλύτερη είναι η μείωση των παραγόντων κινδύνου για ΣΔ2 και καρδιαγγειακά νοσήματα.
Αυτά τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν σε δύο άρθρα στο περιοδικό Scientific Reports το 2023 και το 2024, που αντιπροσωπεύουν τα δεδομένα πριν και μετά τη λήψη συμπληρωμάτων ωμέγα-3.
Ένα απαραίτητο λίπος
Το EPA και το DHA πρέπει να λαμβάνονται μέσω της διατροφής μας, καθώς το σώμα μας δεν μπορεί να τα συνθέσει σε επαρκείς ποσότητες. Συνιστάται η κατανάλωση δύο μερίδων ψαριού την εβδομάδα, ιδιαίτερα λιπαρών ψαριών όπως η ρέγγα, ο σολομός και το σκουμπρί. Αυτή η πρόσληψη μπορεί να παρέχει περίπου 3 γραμμάρια EPA και DHA την εβδομάδα.
Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μπορούν επίσης να βρεθούν σε φυτικές τροφές, όπως ο λιναρόσπορος και τα εμπλουτισμένα τρόφιμα. Ωστόσο, το ανθρώπινο σώμα δεν μπορεί να μετατρέψει τα φυτικά ωμέγα-3 σε EPA και DHA σε επαρκείς ποσότητες.
Σύμφωνα με το Health Canada, η πρόσληψη έως και πέντε γραμμαρίων EPA και DHA την ημέρα μπορεί να βοηθήσει στην υποστήριξη και διατήρηση της καρδιαγγειακής υγείας, της γνωστικής υγείας, της εγκεφαλικής λειτουργίας και της ισορροπίας της διάθεσης στους ενήλικες. Το EPA και το DHA μπορούν επίσης να μειώσουν τα τριγλυκερίδια στο αίμα καθώς και του πόνου που σχετίζεται με τη ρευματοειδή αρθρίτιδα.
Τα συμπληρώματα ιχθυελαίου είναι μια άλλη πηγή EPA και DHA. Αλλά είναι σημαντικό να επαληθευτεί ότι αυτά τα συμπληρώματα έχουν λάβει την πιστοποίηση Internationally Verified Omega-3 (IVO) ή άλλη πιστοποίηση τρίτου μέρους που διασφαλίζει ότι το συμπλήρωμα συμμορφώνεται με τα υψηλότερα πρότυπα καθαρότητας.
