Δεν έχει επιτευχθεί συναίνεση σχετικά με το τι συνιστά βέλτιστη διατροφή σε άτομα με προδιαβήτη και σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, ειδικά μεταξύ επιλογών χαμηλών υδατανθράκων.
Υπάρχει ελάχιστη έρευνα για τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων σχετικά με τα οφέλη και τους κινδύνους των διατροφικών προτύπων χαμηλών υδατανθράκων που διαφέρουν ως προς το επίπεδο περιορισμού των υδατανθράκων, ιδιαίτερα σε άτομα με ή σε κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2. Αντίθετα, προηγούμενες μελέτες έχουν επικεντρωθεί στη σύγκριση διατροφικών προτύπων χαμηλών υδατανθράκων με εκείνων χαμηλών λιπαρών.
Μια μελέτη ήταν η μοναδική μέχρι το 2022 που συνέκρινε δύο δίαιτες χαμηλών υδατανθράκων -της καλά σχεδιασμένης κετογονικής δίαιτας (WFKD) και της μεσογειακής δίαιτας-plus (Med-Plus)- οι οποίες ενσωματώνουν και οι δύο τρία βασικά διατροφικά μηνύματα που έχουν εγκριθεί από οργανισμούς για τον διαβήτη: συμπερίληψη μη αμυλούχων λαχανικών, περιορισμό των προστιθέμενων σακχάρων και περιορισμό των επεξεργασμένων δημητριακών. Οι κύριες διαφορές μεταξύ τους ήταν τα όσπρια, τα φρούτα και τα ολόκληρα, άθικτα δημητριακά, τα οποία αποφεύγονται για την κετογονική δίαιτα και περιλαμβάνονται στην Med-Plus.
Ενώ η κέτο και η μεσογειακή δίαιτα μπορούν και οι δύο να βοηθήσουν στη διαχείριση του διαβήτη, η μεσογειακή διατροφή φαίνεται πιο εύκολη στο να την ακολουθήσει κανείς, βρήκε η μελέτη που δημοσιεύθηκε στο American Journal of Clinical Nutrition.
Ο Christopher D. Gardner, από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ στην Καλιφόρνια, και οι συνεργάτες του πραγματοποίησαν μια μικρή τυχαιοποιημένη, διασταυρούμενη δοκιμή για να συγκρίνουν δύο δίαιτες χαμηλών υδατανθράκων.
Οι δίαιτες συγκρίθηκαν για τις επιδράσεις τους στον έλεγχο της γλυκόζης και στους καρδιομεταβολικούς παράγοντες κινδύνου μεταξύ 33 ατόμων με προδιαβήτη ή διαβήτη τύπου 2.
Οι ερευνητές ανέφεραν ότι οι τιμές της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης δεν διέφεραν μεταξύ των δύο πλάνων δίαιτας στις 12 εβδομάδες.
Παρατηρήθηκε μεγαλύτερη μείωση στα τριγλυκερίδια με την καλά διαμορφωμένη κετογονική δίαιτα (WFKD, -16%) έναντι της μεσογειακής δίαιτας συν (Med-Plus, -5%). Η χοληστερόλη χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνών (LDL) ήταν υψηλότερη για την WFKD (+10%) έναντι της Med-Plus (-5%). Η χοληστερόλη λιποπρωτεϊνών υψηλής πυκνότητας (HDL) αυξήθηκε κατά 11% και 7%, αντίστοιχα. Το βάρος μειώθηκε 8% και 7%, αντίστοιχα.
Όταν οι συμμετέχοντες ακολουθούσαν την κετογονική δίαιτα είχαν χαμηλότερη πρόσληψη φυτικών ινών και τριών θρεπτικών συστατικών έναντι της Med-Plus. Τα δεδομένα παρακολούθησης υποδηλώνουν ότι η Med-Plus είναι πιο βιώσιμη.
Κατά τη διάρκεια της κετογονικής δίαιτας, οι συμμετέχοντες συμβουλεύτηκαν να διατηρήσουν τη διατροφική κέτωση περιορίζοντας τους υδατάνθρακες σε 20-50 g/ημέρα και διατηρώντας τις πρωτεΐνες σε περίπου 1,5 g/kg ιδανικού σωματικού βάρους/ημέρα, με τις υπόλοιπες θερμίδες να προέρχονται από λίπη. Αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να αποκλείσουν τα όσπρια, τα περισσότερα φρούτα (επιτρέπονταν περιορισμένες ποσότητες ορισμένων μούρων), όλα τα δημητριακά και όλα τα σάκχαρα. Αυτά τα κριτήρια βασίζονται στις συστάσεις των Volek και Phinney (στο βιβλίο The art and science of low carbohydrate living: an expert guide to making the life-saving benefits of carbohydrate restriction sustainable and enjoyable). Στους συμμετέχοντες δόθηκε επίσης η οδηγία να καταναλώνουν πάνω από τρεις μερίδες την ημέρα μη αμυλούχων λαχανικών και να διατηρούν επαρκή πρόσληψη μετάλλων και υγρών για την κετογονική κατάσταση (νάτριο, 3-5 g/ημέρα· κάλιο, 3-4 g/ημέρα).
Κατά τη διάρκεια της φάσης Med-Plus, οι συμμετέχοντες ενθαρρύνθηκαν να διατηρήσουν μια μεσογειακή διατροφή με βάση τις συστάσεις της Πυραμίδας της Μεσογειακής Διατροφής (Mediterranean diet pyramid: a cultural model for healthy eating), με τον περιορισμό επίσης της αποφυγής πρόσθετων σακχάρων και επεξεργασμένων δημητριακών (εξ ου και η αναφορά σε αυτήν ως Med-Plus). Οι οδηγίες ήταν να ακολουθήσουν μια διατροφή κυρίως φυτικής προέλευσης που περιελάμβανε λαχανικά (συμπεριλαμβανομένων αμυλούχων λαχανικών)· όσπρια· φρούτα· ολόκληρα, άθικτα δημητριακά· ξηρούς καρπούς· και σπόρους, με τα ψάρια ως την κύρια ζωική πρωτεΐνη και το ελαιόλαδο ως το κύριο λίπος.
Οι συγγραφείς έγραψαν: Η κετογονική δίαιτα αύξησε την LDL χοληστερόλη. Οι αυξήσεις στην LDL χοληστερόλη και οι μειώσεις στα τριγλυκερίδια είναι συχνές επιπτώσεις μιας δίαιτας χαμηλών υδατανθράκων και έχουν συνδεθεί με μια μετατόπιση στο μέγεθος των σωματιδίων της LDL χοληστερόλης που σχετίζεται με μειωμένο καρδιαγγειακό κίνδυνο. Ωστόσο, δεδομένου ότι δεν κλασματοποιήσαμε την LDL κατά μέγεθος, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τις πιθανές βλάβες της παρατηρούμενης αύξησης της LDL χοληστερόλης στην κετογονική δίαιτα.
Τα ευρήματα επιβεβαιώνουν προηγούμενα στοιχεία που δείχνουν ότι τα επίπεδα HbA1c μπορούν να μειωθούν σημαντικά τόσο με μια κετογονική δίαιτα όσο και με μια μεσογειακή διατροφή, ειδικά εάν η περιορίζεται σε πρόσθετα σάκχαρα και επεξεργασμένους υδατάνθρακες.
«Ο περιορισμός των προστιθέμενων σακχάρων και των επεξεργασμένων δημητριακών και η έμφαση στη συμπερίληψη των λαχανικών θα πρέπει να είναι το επίκεντρο», δήλωσε ο Gardner. «Δεν υπάρχει κανένας λόγος να περιορίζουμε τις υγιεινές για την καρδιά, ποιοτικές τροφές με υδατάνθρακες», συμπλήρωσε.
Παρόλο που η μείωση της πρόσληψης υδατανθράκων συνιστάται συχνά ως στρατηγική για τον έλεγχο της γλυκόζης στο αίμα σε ασθενείς με προδιαβήτη και διαβήτη τύπου 2, τα μεταβολικά οφέλη και οι κίνδυνοι του ακραίου έναντι του μέτριου περιορισμού των υδατανθράκων δεν είναι σαφή. Οι ερευνητές είπαν ότι διαπίστωσαν πως τόσο η WFKD όσο και η Med-Plus συσχετίστηκαν με βελτιωμένη γλυκόζη στο αίμα και μειωμένο σωματικό βάρος, τα οποία και τα δύο συνέβησαν χωρίς καθοδήγηση σχετικά με τον θερμιδικό περιορισμό και μπορεί να σχετίζονται με τις ομοιότητες στα δύο πρότυπα διατροφής, τα οποία περιόρισαν τα πρόσθετα σάκχαρα και τα ραφιναρισμένα σάκχαρα.
Παρόλο που η κετογονική δίαιτα συσχετίστηκε με βελτιωμένο έλεγχο της γλυκόζης σε αρκετές μετρήσεις CGM (Continuous Glucose Monitoring), οι διαφορές στις τιμές HbA1c ήταν μέτριες παρά την 50% χαμηλότερη πρόσληψη υδατανθράκων στην κετογονική δίαιτα σε σύγκριση με την Med-Plus.
Πηγή: Effect of a ketogenic diet versus Mediterranean diet on glycated hemoglobin in individuals with prediabetes and type 2 diabetes mellitus: The interventional Keto-Med randomized crossover trial, The American Journal of Clinical Nutrition (2022). DOI: 10.1093/ajcn/nqac154.
