Κατά τη διάρκεια της τρίτης εβδομάδας της εγκυμοσύνης, το μωρό έχει κάποια υποτυπώδη αγγεία αίματος που συνδέονται με εκείνα που βρίσκονται στον ομφάλιο λώρο.
Στις επόμενες ημέρες αναπτύσσεται μια απλή καρδιά που μοιάζει με σωλήνα, καθώς και ένα πολύπλοκο δίκτυο αγγείων αίματος.
Ως την πέμπτη εβδομάδα θα έχει αρχίσει να λειτουργεί η βασική κυκλοφορία – η καρδιά διοχετεύει αίμα μέσω της ραχιαίας αρτηρίας και άλλων αρτηριών, ενώ το αίμα επιστρέφει στην καρδιά μέσω των φλεβών. Ωστόσο, το μωρό σας θα συνεχίσει να εξαρτάται από τον πλακούντα και τον ομφάλιο λώρο για όλο του το οξυγόνο και τη θρέψη, καθώς και για την απομάκρυνση των αποβλήτων του, όπως είναι το διοξείδιο του άνθρακα και η ουρία.
Ως την έκτη εβδομάδα μετά τη σύλληψη, η καρδιά του μωρού σας θα έχει αρχίσει να χτυπά σταθερά, ενώ τη δέκατη εβδομάδα θα χτυπά περίπου 80 φορές το λεπτό.
Από την 28η εβδομάδα και μετά, ο γιατρός σας θα μπορεί να ακούει την καρδιά του μωρού σας με τη χρήση μιας σαλπιγγοειδούς συσκευής που ονομάζεται εμβρυϊκό στηθοσκόπιο. Εν τέλει, ο καρδιακός ρυθμός του μωρού θα κυμαίνεται μεταξύ 120 και 160 χτύπων το λεπτό. Ο ρυθμός αυτός αποτελεί καλή ένδειξη της υγείας του μωρού σας.
Τι μέγεθος έχει η καρδιά του μωρού
Στην ουσία είναι μικροσκοπική, αλλά κατά τον δεύτερο μήνα της ενδομητρίου ζωής είναι μεγάλη σε αναλογία με το μέγεθος του σώματος του εμβρύου – η αναλογία του μεγέθους της καρδιάς προς του σώματος είναι περίπου 1:50, ενώ κατά τον τοκετό οι εν λόγω διαστάσεις φτάνουν σε αναλογία 1:120. Στους ενήλικες, η αναλογία είναι περίπου 1:160.
Πως διαφέρει η καρδιά του μωρού όσο βρίσκεται μέσα στη μήτρα;
Οι πνεύμονες του δεν λειτουργούν ακόμα, και η κυριότερη διαφορά όσον αφορά την καρδιά είναι η παρουσία μιας οπής που ονομάζεται ωοειδές τρήμα. Αυτή η οπή βρίσκεται ανάμεσα στον δεξιό και τον αριστερό κόλπο και επιτρέπει στο αίμα που επιστρέφει από το σώμα να κατευθυνθεί τόσο προς την αριστερή όσο και προς τη δεξιά πλευρά της καρδιάς. Επειδή το έμβρυο λαμβάνει οξυγόνο και απομακρύνει το διοξείδιο του άνθρακα μέσω του ομφάλιου λώρου και του πλακούντα, η καρδιά του δεν χρειάζεται να διοχετεύει τόσο πολύ αίμα στους πνεύμονες. Έτσι, ο δεξιός κόλπος μοιράζεται εξίσου τις ευθύνες εξώθησης του αίματος με τον αριστερό κόλπο.
Η κυκλοφορία του αίματος του εμβρύου έχει ειδικά χαρακτηριστικά;
Ναι. Το μεγαλύτερο μέρος του οξυγονωμένου αίματος από τον πλακούντα παρακάμπτει το ήπαρ μέσω του φλεβικού πόρου και διοχετεύεται κατευθείαν στη δεξιά πλευρά της καρδιάς μέσω της κάτω κοίλης φλέβας. Μέρος του αίματος ρέει άμεσα από το κάτω μέρος της πνευμονικής αρτηρίας στην αορτή μέσω ενός μικρού σωλήνα που ονομάζεται αρτηριακός πόρος. Στη συνέχεια, η καρδιά του εμβρύου στέλνει το αποξυγονωμένο αίμα πίσω στον πλακούντα μέσω των ομφαλικών αρτηριών και λαμβάνει αίμα γεμάτο με οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες μέσω της ομφαλικής φλέβας.
Πως αναπτύσσεται η καρδιά του εμβρύου;
Καθώς αναπτύσσεται, η καρδιά του μωρού σας περνά από διάφορα εκπληκτικά στάδια. Αρχικά, αποτελεί έναν ραγδαία αναπτυσσόμενο σωλήνα. Μετά αναπτύσσει δύο θαλάμους -τους πρωτογενείς κόλπους και μία κοιλία- για να βελτιώσει την ικανότητα διοχέτευσης του αίματος σε ολόκληρο το σώμα. Αρχικά, οι κόλποι είναι μεγαλύτεροι από τις κοιλίες. Η κοιλία σταδιακά αναπτύσσει ένα διάφραγμα που την χωρίζει στα δύο και εν τέλει χωρίζεται. Πριν από τον τοκετό, οι κοιλίες του μωρού σας θα είναι πολύ μεγαλύτερες από τους κόλπους και το τοίχωμα του αριστερού κόλπου θα είναι πολύ παχύτερο από τους άλλους καρδιακούς θαλάμους.
Είναι αλήθεια ότι η ανάπτυξη της ανθρώπινης καρδιάς είναι παρόμοια με εκείνη στα άλλα ζώα;
Ως έναν βαθμό, ναι. Ορισμένοι πιστεύουν πως οι ομοιότητες αντικατοπτρίζουν ορισμένα στάδια της ζωικής εξέλιξης. Για παράδειγμα, το αρχικό σωληνοειδές στάδιο μοιάζει κάπως με την καρδιά των ψαριών. Όταν η καρδιά του μωρού αναπτύσσει δύο κόλπους, φέρει ορισμένες ομοιότητες με την καρδιά των βατράχων. Όταν υπάρχουν τρεις θάλαμοι -δύο κόλποι και μία κοιλία- η καρδιά μοιάζει με εκείνη των χελωνών και των φιδιών. Μόνο όταν η καρδιά αναπτύξει τέσσερις θαλάμους γίνεται πραγματικά καρδιά θηλαστικού.
Οι συστολές κατά τον τοκετό επηρεάζουν την καρδιά του μωρού;
Οι συστολές κατά τον τοκετό πιέζουν το κεφάλι του μωρού προς τη λεκάνη σας, κάτι που αρχικά μπορεί να προκαλέσει μείωση του καρδιακού ρυθμού, ο οποίος όμως γρήγορα επιστρέφει σε φυσιολογικά επίπεδα. Τα προβλήματα κατά τον τοκετό αντανακλώνται στον καρδιακό ρυθμό του μωρού σας και γι’ αυτό ο έλεγχος του χρησιμοποιείται ως μέτρο προφύλαξης.
Τι συμβαίνει στην καρδιά του μωρού κατά τον τοκετό;
Από τη στιγμή που το μωρό σας πάρει την πρώτη του ανάσα και κλάψει, η κυκλοφορία αλλάζει. Οι πνεύμονες οξυγονώνουν το αίμα και η ομφαλική κυκλοφορία παύει να λειτουργεί. Επειδή η δεξιά κοιλία διοχετεύει το αίμα στους πνεύμονες μέσω της πνευμονικής αρτηρίας, το ωοειδές τρήμα αρχίζει να κλείνει και θα έχει κλείσει πλήρως ως τη δέκατη ημέρα της ζωής του μωρού. Τη στιγμή της γέννησης, ο καρδιακός ρυθμός του νεογνού πέφτει από περίπου 150 σε περίπου 100 χτύπους το λεπτό.
Τι συμβαίνει στα άλλα αγγεία που χρειαζόταν το μωρό κατά την ενδομήτριο ζωή;
Ο αρτηριακός πόρος, ο οποίος συνδέει την πνευμονική αρτηρία με την αορτή, συστέλλεται και κλείνει μεταξύ της τέταρτης και της δέκατης ημέρας. Καθώς η κυκλοφορία προς τον πλακούντα παύει να λειτουργεί, ο φλεβικός πόρος -το αγγείο που επιτρέπει στο οξυγονωμένο ομφαλικό φλεβικό αίμα να διοχετεύεται άμεσα στην κάτω κοίλη φλέβα- κλείνει μεταξύ της δεύτερης και της πέμπτης ημέρας της ζωής του μωρού. Η ομφαλική φλέβα μετατρέπεται σε ινώδη λώρο.
