Είναι γνωστό ότι οι γυναίκες παθαίνουν πιο σπάνια έμφραγμα του μυοκαρδίου (καρδιακή προσβολή) πριν από την εμμηνόπαυση αλλά κινδυνεύουν περισσότερο να χάσουν τη ζωή τους αν τους συμβεί.
Είναι επίσης γνωστό ότι τα συμπτώματα του εμφράγματος είναι κάπως διαφορετικά στις γυναίκες σε σχέση με αυτά των ανδρών. Τα κλασικό σύμπτωμα είναι αίσθημα πίεσης ή δυσφορίας στο στήθος, δηλαδή στηθάγχη, και αυτό ισχύει τόσο για τους άντρες όσο και για τις γυναίκες. Ο πόνος μπορεί να πηγαινοέρχεται γι’ αυτό και ονομάζεται “ασταθής στηθάγχη”. Αιτία μπορεί να είναι ο σπασμός των στεφανιαίων αρτηριών αλλά συνήθως είναι η αθηροσκλήρωση, κατά την οποία οι αρτηρίες στενεύουν από λιπώδεις εναποθέσεις (αθηρωματική πλάκα).
Υπάρχουν όμως και άλλα συμπτώματα όπως πόνος ή ενόχληση στο ένα ή και στα δύο χέρια, στην πλάτη, στον αυχένα, στο σαγόνι, στο στομάχι καθώς και δύσπνοια. Μπορεί επίσης να εμφανιστεί «κρύος ιδρώτας», ναυτία ή ζάλη. Από την άλλη μεριά μπορεί το έμφραγμα να μην “δίνει” συμπτώματα και σ’ αυτή την περίπτωση αποκαλείται “σιωπηλό”.
Η ιδιομορφία των γυναικών ως προς το έμφραγμα δεν αφορά μόνο την ηλικία κατά την οποία (μετά την εμμηνόπαυση) αυξάνεται η συχνότητα των εμφραγμάτων, αλλά και αυτά καθαυτά τα συμπτώματα.
Οι γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες από τους άντρες να παρουσιάσουν τα μη κλασικά συμπτώματα όπως δύσπνοια, ναυτία που μπορεί να συνοδεύεται από εμετό ή πόνο στην πλάτη, στον ώμο και το σαγόνι. Επιπλέον πάνω από τέσσερις στις 10 γυναίκες – ιδίως στις ηλικίες κάτω των 45 ετών – που έχουν υποστεί έμφραγμα δεν εμφανίζουν συμπτώματα, δηλαδή έχουν “σιωπηλό” έμφραγμα. Αυτό μπορεί να είναι μια εξήγηση στο γιατί οι γυναίκες έχουν χειρότερη πρόγνωση.
Αθηροσκλήρωση και σπασμός
Δεν είναι ξεκάθαρο γιατί οι γυναίκες έχουν διαφορετικά συμπτώματα από τους άνδρες. Έχει παρατηρηθεί ότι στους άνδρες η αθηροσκλήρωση αφορά κυρίως τις μεγάλες αρτηρίες της καρδιάς, τις στεφανιαίες, ενώ στις γυναίκες η αθηρωματική πλάκα επεκτείνεται και στις μικρότερες αρτηρίες.
Θα πρέπει όμως να αναφερθεί ότι ένα μεγάλο μέρος των εμφραγμάτων, σύμφωνα με νέες μελέτες, οφείλεται σε σπασμό της αρτηρίας και όχι σε θρόμβωση. Ιδιαίτερη αίσθηση έχει προκαλέσει μια πολυκεντρική μελέτη που περιέλαβε 6.406 άτομα με έμφραγμα και δημοσιεύθηκε στο Journal of the American College of Cardiology (το επίσημο περιοδικό του Αμερικανικού Κολλεγίου Καρδιολογίας).
Σύμφωνα με αυτή τη μελέτη, το έμφραγμα σε άνδρες και γυναίκες σε ποσοστό που έφθανε περίπου το 30% δεν είχε σχέση με την αποφρακτική νόσο των στεφανιαίων (απόφραξη ή στένωση λόγω της αθηροσκλήρωσης) αλλά με διάβρωση του έσω χιτώνα της στεφανιαίας αρτηρίας ή με σπασμό των στεφανιαίων αρτηριών. Ειδικότερα, στους ασθενείς με ασταθή στηθάγχη βρέθηκε πολύ υψηλό ποσοστό γυναικών (30,5%) οι οποίες δεν είχαν αποφρακτικές βλάβες στην στεφανιογραφία τους, και συνάγεται ότι ο σπασμός των αρτηριών ήταν υπεύθυνος για τη στηθάγχη.
Κατά συνέπεια, το φαινόμενο του σπασμού δεν είναι αμελητέο σε περιπτώσεις εμφράγματος ή προεμφραγματικής (ασταθούς) στηθάγχης. Είναι άγνωστο βέβαια αν αυτό μπορεί να εξηγεί, ως ένα σημείο, τα διαφορετικά συμπτώματα μεταξύ ανδρών και γυναικών.
