Τα βακτήρια πολεμούν μεταξύ τους μέσα στο σώμα μας

Όπως συμβαίνει και στο βασίλειο των ζώων, τα βακτήρια που ζουν στο σώμα μας βρίσκονται σε διαρκείς συγκρούσεις μεταξύ τους. Σπρώχνουν και δηλητηριάζουν το ένα με το άλλο επιδιώκοντας να βρεθούν σε ένα καλύτερο “έδαφος”. Πάντως, λίγα είναι γνωστά για την τακτικές που χρησιμοποιούν τα βακτήρια σε αυτές τις επιθέσεις τους.

Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Current Biology, ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ρίχνουν φως σε αυτόν τον τομέα της βακτηριακής συμπεριφοράς, αποκαλύπτοντας ότι τα βακτήρια προσεγγίζουν τις συγκρούσεις με τον ίδιο τρόπο όπως ένας στρατός απαντά σε μια απειλή, με συντονισμένη, συλλογική επίθεση.

Τροποποιώντας κατάλληλα τα βακτήρια, ώστε να φωσφορίζουν με διακριτά χρώματα, οι ερευνητές μπόρεσαν για πρώτη φορά να παρακολουθήσουν τις βακτηριακές μάχες σε πραγματικό χρόνο.

Η ερευνητική ομάδα μελέτησε στελέχη του Escherichia coli καθώς πολεμούσαν μεταξύ τους.

Κάθε στέλεχος χρησιμοποιεί μια συγκεκριμένη τοξίνη για να πλήξει τον ανταγωνιστή του. Ένα στέλεχος έχει ανοσία στις δικές του τοξίνες, αλλά μπορεί να σκοτώσει τα άλλα στελέχη. Αυτός ο τύπος ανταγωνιστικής αλληλεπίδρασης παίζει βασικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο τα μεμονωμένα βακτήρια εγκαθίστανται σε μια κοινότητα, όπως π.χ. στο ανθρώπινο έντερο.

Τα ευρήματα αποκάλυψαν ότι τα βακτήρια δεν πολεμούν όλα με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις ενώ μερικά είναι πολύ επιθετικά και άλλα παθητικά.

Εκτός από τις διαφορές στην επιθετικότητα, η έρευνα δείχνει ότι ορισμένα στελέχη μπορούν όχι μόνο να εντοπίσουν μια επίθεση τοξινών, αλλά μπορούν επίσης να ανταποκριθούν γρήγορα για να προειδοποιήσουν την υπόλοιπη αποικία. Τα βακτήρια που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μάχης ανιχνεύουν την επίθεση και μοιράζονται αυτές τις πληροφορίες με τα βακτήρια που βρίσκονται στις πίσω γραμμές της μάχης, επιτρέποντάς τους να ανταποκριθούν συλλογικά, με συντονισμένο και πολύπλοκο τρόπο.

Ενώ αυτά τα φαινόμενα είναι γνωστά στα ζώα, η μελέτη αυτή είναι μια πρώτη που παρατήρησε παρόμοια συμπεριφορά στα βακτήρια.

Ο  Kevin Foster, από τους συγγραφείς της μελέτης και καθηγητής της εξελικτικής βιολογίας στο Τμήμα Ζωολογίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, δήλωσε: “Η έρευνά μας δείχνει ότι απλοί οργανισμοί μπορούν να λειτουργήσουν με πολύ εξελιγμένο τρόπο. Η συμπεριφορά τους είναι πολύπλοκη. Όπως τα κοινωνικά έντομα, π.χ. οι μέλισσες και οι σφήκες, και τα κοινωνικά ζώα όπως τα πτηνά και τα θηλαστικά χρησιμοποιούν συναγερμούς, όταν βρίσκονται σε κίνδυνο, τα βακτήρια είναι ικανά να κάνουν το  ίδιο”.

Δεδομένου ότι το ανθρώπινο σώμα φιλοξενεί τεράστιους αριθμούς βακτηρίων, ιδιαίτερα στο έντερο, αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι υπάρχει ένας βακτηριακός πόλεμος που συμβαίνει μέσα μας. Η κατανόηση του ανταγωνισμού των βακτηρίων μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε πώς γίνεται η εξάπλωσή τους, πού και γιατί.

Ο Foster ανέφερε: “Γνωρίζουμε από άλλες μελέτες ότι οι τοξίνες είναι σημαντικές για το αν ένα συγκεκριμένο στέλεχος θα δημιουργήσει ή όχι κοινότητα. Αλλά η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα βακτήρια απελευθερώνουν τοξίνες κατά των ανταγωνιστών τους είναι πολύ σημαντική για την κατανόηση της εξάπλωσης της λοίμωξης”.

Πηγή:  Bacteria Use Collective Behavior to Generate Diverse Combat Strategies. Current Biology, 2018; DOI: 10.1016/j.cub.2017.12.030

Δείτε επίσης