Αμερικανοί επιστήμονες, μετά από πολλά χρόνια ερευνών, κατόρθωσαν, για πρώτη φορά, να δημιουργήσουν ένα συνθετικό ζωντανό κύτταρο, ένα σημαντικό επιστημονικό ορόσημο που φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στην τεχνητή ζωή.
Οι ερευνητές, υπό τον δρα Κρεγκ Βέντερ, ο οποίος είχε πρωτοστατήσει και στην ανάγνωση του ανθρωπίνου γονιδιώματος, ενώ το 2003 είχε δημιουργήσει τον πρώτο συνθετικό ιό, ανέπτυξαν τεχνητά το γενετικό “λογισμικό” (γονιδίωμα) ενός βακτηρίου και στη συνέχεια το εισήγαγαν σε ένα κύτταρο. Δημιουργήθηκε έτσι ένα μικρόβιο με συνθετικό DNA, που δεν αποτελεί ακόμα μια πλήρως τεχνητή ζωή, αλλά ανοίγει το δρόμο γι’ αυτήν στο μέλλον.
“Πρόκειται για το πρώτο αυτό-αναπαραγόμενο είδος στον πλανήτη μας, του οποίου ο πατέρας είναι ένας κομπιούτερ”, δήλωσε ο Βέντερ. Το επίτευγμα των ερευνητών του Ινστιτούτου Κρεγκ Βέντερ, που παρουσιάστηκε στο περιοδικό “Science”, σύμφωνα με το BBC και το πρακτορείο Ρόιτερ, χαιρετίστηκε σαν σημαντικό επιστημονικό βήμα, όμως οι επικριτές επεσήμαναν ότι η δημιουργία συνθετικών οργανισμών γεννά πολλούς κινδύνους. Από την πλευρά τους, οι ερευνητές ευελπιστούν ότι ο σχεδιασμός τεχνητών βακτηριακών κυττάρων θα επιτρέψει την ανάπτυξη νέων φαρμάκων, αλλά και καυσίμων, ενώ μπορεί να βοηθήσει ακόμα και στην απορρόφηση των “αερίων του θερμοκηπίου” και στην κλιματική αλλαγή.
Στο συνθετικό κύτταρο του Βέντερ, μόνο το γονιδίωμα είναι πραγματικά συνθετικό. Όπως είπε ο Βέντερ, είναι σαν να δημιουργεί κανείς νέο “λογισμικό” για ένα κύτταρο. Οι ερευνητές αντέγραψαν ένα υπάρχον βακτηριακό γονιδίωμα, στη συνέχεια αποκωδικοποίησαν τον γενετικό κώδικά του και χημικά ανακατασκεύασαν ένα αντίγραφό του.
Όπως ανέφερε ο Βέντερ, με τον τρόπο αυτό δημιουργούνται τεχνητά χρωμοσώματα που “μεταφυτεύονται” σε ένα κύτταρο υποδοχής, αποτελώντας έτσι ένα διαφορετικό οργανισμό, καθώς το κύτταρο “διαβάζει” το διαφορετικό γονιδίωμα που έχει εισαχθεί σε αυτό και μετατρέπεται πλέον σε νέο είδος ζωής με βάση τις εντολές του νέου συνθετικού γενετικού κώδικα. Είναι η πρώτη φορά, όπως τόνισε ο πρωτοπόρος (και αμφιλεγόμενος) αμερικανός γενετιστής, που ένα συνθετικό DNA ελέγχει πλήρως ένα ζωντανό κύτταρο.
Ο Βέντερ εκτίμησε ότι η ανακάλυψή του μπορεί να οδηγήσει σε μια νέα βιομηχανική επανάσταση. “Αν μπορούμε όντως να κάνουμε τα κύτταρα να παράγουν ό,τι θέλουμε, θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν να ξεφορτωθούμε το πετρέλαιο και να αντιστρέψουμε ένα μέρος της ζημιάς στο περιβάλλον, μέσω απορρόφησης του διοξειδίου του άνθρακα (σ.σ. από συνθετικούς μικρο-οργανισμούς, όπως ειδικά φύκια)”.
Ήδη το Ινστιτούτο του Βέντερ συνεργάζεται με εταιρίες πετρελαιοειδών και φαρμακευτικές εταιρίες για την ανάπτυξη βακτηρίων που θα παράγουν εναλλακτικά καύσιμα, νέα φάρμακα και εμβόλια.
Οι επικριτές όμως θεωρούν ότι υπερτιμάται η σημασία της ανακάλυψης και υποτιμώνται οι δυνητικοί κίνδυνοι, θεωρώντας ότι η απελευθέρωση νέων οργανισμών στο περιβάλλον μπορεί να αποβεί καταστροφική, δημιουργώντας ένα νέο είδος μόλυνσης, αλλά και κινδύνους για την υγεία, καθώς επίσης απειλές νέου τύπου βιο-τρομοκρατίας. Όμως ο Βέντερ υποστηρίζει ότι ο ίδιος πρωτοστατεί, ώστε να υπάρξουν οι κατάλληλες ρυθμίσεις και οι ηθικοί περιορισμοί σε κρατικό επίπεδο που θα διασφαλίζουν το νέο επιστημονικό πεδίο.
Η αρμόδια επιτροπή του Κογκρέσου των ΗΠΑ προγραμμάτισε ήδη ακρόαση για την επόμενη εβδομάδα, προκειμένου να συζητήσει τις επιπτώσεις της νέας ανακάλυψης, ενώ ο πρόεδρος Ομπάμα ζήτησε από την επιτροπή βιοηθικής των ΗΠΑ να μελετήσει το ζήτημα και να αποφανθεί.
