Ο μέσος εργαζόμενος περνάει το περίπου 55% του χρόνου του καθισμένος σε μια καρέκλα. Η παρατεταμένη ακινησία, όμως, πιστεύεται ότι αυξάνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και βλάπτει την παραγωγή ινσουλίνης – δύο προβλήματα που δεν σχετίζονται μόνο με τον κίνδυνο εκδηλώσεως διαβήτη, αλλά και με τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Σύμφωνα με μια μελέτη Αυστραλών ερευνητών, όσοι περνούν δέκα ή περισσότερα χρόνια σε μια καθιστική δουλειά, διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο να εκδηλώσουν καρκίνο του παχέος εντέρου. Ακόμα χειρότερα, ο κίνδυνος αυτός παραμένει αναλλοίωτος ακόμα και όταν οι εργαζόμενοι προσπαθούν να αντισταθμίσουν την ακινησία τους φροντίζοντας να είναι δραστήριοι τις ώρες που δεν εργάζονται ή ακόμα κι αν πηγαίνουν τακτικά στο γυμναστήριο.
Μία άλλη πιθανή αιτία της συσχέτισης ακινησία-καρκίνος παχέος εντέρου είναι πως η πρώτη προκαλεί φλεγμονή στο εσωτερικό του οργανισμού – και η φλεγμονή αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη καρδιολογικών προβλημάτων και καρκίνου.
«Η καθιστική ζωή συνεπάγεται αυξημένο κίνδυνο καρκίνου», δήλωσε στην εφημερίδα «Daily Mail» η δρ Κλαιρ Νάιτ, από τον οργανισμό Cancer Research UK. «Το “αντίδοτο” είναι να σηκώνεται ο εργαζόμενος από την καρέκλα του όσο πιο συχνά και για όσο περισσότερη ώρα μπορεί. Και, βεβαίως, να μην κάθεται σχεδόν καθόλου τις υπόλοιπες ώρες που είναι ξύπνιος».
Ωστόσο, τα δεινά της δουλειάς γραφείου δεν αρχίζουν ούτε τελειώνουν με τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Υπάρχουν πολλά άλλα, που μάλιστα μπορεί να εκδηλωθούν πολύ νωρίτερα. Να μερικά από αυτά.
Προβλήματα στις φλέβες
Επιστήμονες από τη Νέα Ζηλανδία διαπίστωσαν ότι ο ένας στους τρεις ασθενείς που διακομίζονται στο νοσοκομείο με εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση (είναι η δημιουργία θρόμβου αίματος σε φλέβα που βρίσκεται βαθιά μέσα στα πόδια) ήταν εργαζόμενοι γραφείου, οι οποίοι περνούσαν ατέλειωτες ώρες γράφοντας στον ηλεκτρονικό υπολογιστή τους.
Αν και η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση συνήθως αποκαλείται «σύνδρομο της οικονομικής θέσης» επειδή είναι συνηθισμένη σε όσους πραγματοποιούν τακτικά πολύωρα ταξίδια με το αεροπλάνο, ο επικεφαλής ερευνητής δρ Ρίτσαρντ Μπήσλυ διαπίστωσε πως το να συμβεί αυτό σε εργαζόμενους γραφείου είναι πιο πιθανό.
«Από τους ασθενείς που εξετάσαμε, το 34% περνούσαν τη μέρα τους καθισμένοι μπροστά στο κομπιούτερ, ενώ πολύωρο ταξίδι είχε κάνει προσφάτως μόνο το 21%», εξήγησε ο δρ Μπήσλυ, ο οποίος είναι διευθυντής στο Ιατρικό Ερευνητικό Ινστιτούτο (MRI) της Νέας Ζηλανδίας.
«Μερικοί από τους ασθενείς έκαναν τρεις και τέσσερις ώρες να σηκωθούν από τη θέση τους, και αυτό είναι ολέθριο για την φλεβική κυκλοφορία, διότι το αίμα “λημνάζει” στις φλέβες και αυξάνεται ο κίνδυνος θρόμβωσης».
Τι πρέπει να κάνουμε; Να σηκωνόμαστε από την καρέκλα και να περπατάμε τουλάχιστον μία φορά κάθε 60 λεπτά.
Γαστρεντερίτιδες
Πόσες φορές έχετε φάει στο γραφείο, δίχως μετά να καθαρίσετε την επιφάνειά του και το πληκτρολόγιο του PC; Η συνήθεια αυτή είναι ό,τι χειρότερο για την υγιεινή, καθώς πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει πως τα πληκτρολόγια των κομπιούτερ είναι φορείς βακτηρίων σε επίπεδα έως και 150 φορές πάνω από τα επιτρεπτά – χώρια που συνήθως είναι πιο μολυσμένα κι από αυτά τα καθίσματα στις τουαλέτες, αφού όλοι μας απολυμαίνουμε την τουαλέτα αλλά τα κομπιούτερ μας ποτέ!
Ωστόσο, ενδιαφέρον δεν έχει μόνο η ποσότητα των βακτηρίων που εντοπίζονται στα γραφεία, αλλά και το είδος τους: e. Coli, χρυσίζων σταφυλόκοκκος και εντεροβακτήρια είναι μερικά από τα βακτήρια που έχουν εντοπίσει οι μελέτες – και αν από τα πληκτρολόγια και τα γραφεία φτάσουν αυτά τα βακτήρια στο στόμα σας, η γαστρεντερίτιδα είναι πολύ πιθανό να σας χτυπήσει την πόρτα.
Τι πρέπει να κάνετε; Το προφανές: να καθαρίζετε συχνά πληκτρολόγιο, ποντίκι, τηλέφωνο και επιφάνεια γραφείου.
Κοντός λαιμός
Ναι, μπορεί να συμβεί ακόμα και αυτό: όταν κοιτάζουμε συνεχώς προς τα κάτω (είτε είναι βιβλία ή εκθέσεις, είτε η οθόνη του υπολογιστή), ο λαιμός μας γίνεται πιο κοντός και το σαγώνι προεξέχει – και αυτό είναι ένα αληθινό αισθητικό πρόβλημα, κατά τον πλαστικό χειρουργό δρ Μάικλ Πρέιγκερ από το Λονδίνο.
«Βλέπουμε πολλούς ασθενείς με ανώτερες και ανώτατες θέσεις σε επιχειρήσεις να αντιμετωπίζουν αυτό το πρόβλημα», λέει. «Όταν κοιτάζει κανείς μονίμως προς τα κάτω, μοιραία γέρνει και το κεφάλι του. Όταν όμως η στάση αυτή είναι συνεχής, οι μύες του λαιμού βραχύνονται και χαλαρώνουν, και τελικά ο λαιμός γίνεται πιο κοντός και πιο παχύς».
Η λύση είναι να έχετε την οθόνη στο ύψος των ματιών σας και να χρησιμοποιείτε αναλόγιο για να διαβάζετε τις εκθέσεις και ό,τι άλλο απαιτεί η δουλειά σας.
Αύξηση του βάρους
Όσο περισσότερο χρόνο περνάτε καθισμένοι στο γραφείο σας, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος να παχύνετε.
Όπως εξηγεί ο καθηγητής Μάικ Κάουθορν, διευθυντής Μεταβολικής Έρευνας στο Πανεπιστήμιο του Μπάκιγχαμ, η ακινησία είναι πάρα πολύ εύκολη για τον οργανισμό, ο οποίος καίει ελάχιστες θερμίδες κατ’ αυτήν – σε αντιδιαστολή με την ορθοστασία, που χρησιμοποιεί τους μυς της πλάτης, της κοιλιάς, των ώμων και των ποδιών και με την βάδιση (έστω και το επιτόπιο βάδην) που μπορεί να κάψει έως 100 θερμίδες την ώρα.
Μελέτες έχουν αποδείξει πως οι εργαζόμενοι γραφείου οι οποίοι δεν σηκώνονται τουλάχιστον μία φορά την ώρα από τη θέση τους, συσσωρεύουν 1,5 κιλό τον χρόνο, ακόμα κι αν δεν αλλάξουν τίποτα στη διατροφή τους.
Και δεν είναι μόνο η ακινησία που ευθύνεται γι’ αυτό. Ο δρ Κάουθορν λέει πως και η κεντρική θέρμανση παίζει ρόλο, καθώς αποτρέπει την δράση του καφέ λίπους (είναι αυτό που χρησιμοποιεί ο οργανισμός για να παράγει θερμότητα και να διατηρεί σταθερή την εσωτερική θερμοκρασία μας).
Συνεπώς, φροντίστε να σηκώνεστε συνέχεια από τη θέση σας και να μην υπερθερμαίνετε τους κλειστούς χώρους όπου εργάζεστε, ζείτε ή μετακινείστε.
Άλλα προβλήματα
* Αφυδάτωση. Λιγότερο από το 4% των εργαζομένων γραφείου πίνουν καθημερινά επτά ή περισσότερα ποτήρια υγρά, σύμφωνα με πρόσφατη βρετανική δημοσκόπηση. Το επακόλουθο είναι πονοκέφαλος, μειωμένη προσοχή και ίλιγγος, εξαιτίας της αφυδάτωσης.
* Πόνος στη μέση. Ένας στους δύο εργαζόμενους γραφείου υποφέρουν από πόνο στη μέση, αναφέρει ο βρετανικός οργανισμός Back Care, ενώ το 36% πονάνε σε όλη την πλάτη εξαιτίας της κακής στάσης του σώματος.
* Καμπούριασμα και αυξημένη περίμετρος μέσης. Όταν είμαστε διαρκώς σκυμένοι προς τα εμπρός, κάποιοι μυς δυναμώνουν πολύ και πολλοί άλλοι εξασθενούν. Το επακόλουθο; Καμπούριασμα και αυξημένη περίμετρος μέσης, σύμφωνα με την Εταιρεία Φυθιοθεραπείας (CSP) της Βρετανίας.
* Αυξημένη περίμετρος γλουτών. Η πολύωρη ακινησία σε μία καρέκλα έχει ως συνέπεια να χάνουν οι γλουτοί τον τόνο τους και την δύναμή τους, σύμφωνα με την CSP.
* Αιμορροϊδες. Σχεδόν ένας στους δύο ενήλικες εμφανίζει αιμορροϊδες κάποια στιγμή στη ζωή του – και η ακινησία σε μία καρέκλα είναι ένας συχνός παράγοντας κινδύνου.
* Ρυτίδες και κούραση των ματιών. Όταν διαβάζουμε, συνοφρυονόμαστε – και όταν αυτό γίνεται καθημερινά, επί ώρες, οδηγεί τελικά στην δημιουργία βαθιών ρυτίδων ανάμεσα στα μάτια, κατά τον πλαστικό χειρουργό δρ Μάικλ Πρέιγκερ. Επιπλέον, όταν κοιτάμε συνεχώς την οθόνη του κομπιούτερ, τα μάτια κουράζονται, ενώ μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Journal of Epidemiology» έδειξε πως το να κοιτάμε την οθόνη επί πάνω από 9 ώρες την ημέρα, αυξάνει τον κίνδυνο γλαυκώματος.
