Πρόσφατα δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Neurology» μία μετα-ανάλυση που έδειξε ότι οι ημικρανίες δημιουργούν με το πέρασμα του χρόνου βλάβες στον εγκέφαλο, όπως τα μικρά εγκεφαλικά επεισόδια εξαιτίας ελλιπούς αιματώσεως (ισχαιμίας), κάτι το οποίο φυσικά δεν αντιλαμβάνονται οι πάσχοντες.
Δεν είναι η πρώτη φορά που αναφέρονται βλάβες του εγκεφάλου από την ημικρανία, απλώς η νέα μελέτη αποτελεί συνδυασμένη ανάλυση προγενέστερων μελετών και έγινε για να ομαδοποιηθούν τα ευρήματα και να αξιολογηθούν καλύτερα.
Η μετα-ανάλυση έδειξε ότι ο κίνδυνος μικρών εγκεφαλικών ήταν αυξημένος κατά 44% στους πάσχοντες από ημικρανία με αύρα, η οποία βρέθηκε επίσης ότι αυξάνει κατά 68% τον κίνδυνο βλαβών στη λευκή ουσία του εγκεφάλου. Η ημικρανία που συνοδεύεται από αύρα προκαλεί διαταραχές στην όραση (φωτεινά ή μαύρα στίγματα, σπινθηρισμοί, βαθμιαία απώλεια του μισού οπτικού πεδίου σαν να το καλύπτει μια κουρτίνα, «ράγισμα» στην εικόνα που βλέπουμε, «τυφλά» σημεία κ.ά.) μουδιάσματα στα χέρια και τα πόδια ή και προβλήματα στην ομιλία λίγο πριν από την έναρξη του πονοκέφαλου. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να διαρκέσουν από 15 λεπτά έως όση ώρα διαρκεί η ημικρανική κρίση.
Οσον αφορά την ημικρανία δίχως αύρα, βρέθηκε ότι αυξάνει τον κίνδυνο βλαβών στη λευκή ουσία κατά 34%. Οι βλάβες αυτές εντοπίζονται κυρίως στο πίσω μέρος του εγκεφάλου.
Η μελέτη έδειξε ακόμα ότι όλες οι μορφές ημικρανίας αυξάνουν τον κίνδυνο μείωσης του συνολικού όγκου του εγκεφάλου. Οι ασθενείς είχαν διαφορετική συχνότητα ημικρανιών, αλλά τον μεγαλύτερο κίνδυνο ισχαιμικών βλαβών διέτρεχαν όσοι έπασχαν από συχνές ημικρανίες (μία ή δύο κρίσεις ημικρανίας την εβδομάδα), καθώς και όσοι παρουσίαζαν ημικρανικές κρίσεις με αύρα.
Τα συμπτώματα της ημικρανίας
Τα συμπτώματα είναι πόνος σαν ρυθμικές σφυριές, συχνά (αλλά όχι πάντοτε) στη μία πλευρά της κεφαλής (εξ’ ού και το όνομα της πάθησης η οποία διαφέρει από τον απλό πονοκέφαλο). Άλλα συμπτώματα είναι η ναυτία και ο εμετός, η έντονη ενόχληση στον θόρυβο και το φως καθώς και η ενόχληση στις έντονες μυρωδιές. Τα συμπτώματα διαρκούν 1-2 ημέρες και οι αιτίες δεν είναι απόλυτα γνωστές αλλά μπορεί να οφείλονται σε υπερευαίσθητα νεύρα. Κατά μια άποψη προκαλούνται από αλλαγή στον τόνο των αγγείων των μηνίγγων (οι μεμβράνες που περιβάλλουν τον εγκέφαλο και οι οποίες είναι πολύ ευαίσθητες στον πόνο).
Τα συμπτώματα πυροδοτούνται από τις ορμόνες (στις γυναίκες, οι ημικρανικές κρίσεις συχνά εμφανίζονται 2 ημέρες πριν από την περίοδο), το έντονο στρες, τη σωματική και πνευματική κόπωση, το ξενύχτι, την αϋπνία ή τον υπερβολικό ύπνο, την υγρασία, το κρύο και ορισμένες τροφές. Οι ύποπτες τροφές είναι τυριά (ιδίως ροκφόρ), η σοκολάτα, το αλκοόλ, τις επεξεργασμένες τροφές και πίκλες, ορισμένα προϊόντα αρτοποιίας, τα εσπεριδοειδή, η μπανάνα, το αβοκάντο, ορισμένα επεξεργασμένα προϊόντα κρέατος (λ.χ. σαλάμι, λουκάνικα, μπέικον), τα καρύδια, το φιστικοβούτυρο και τα κρεμμύδια.
Να σημειωθεί ότι η κατάθλιψη είναι τρεις φορές συχνότερη στους ασθενείς με συχνές ημικρανίες. Σύμφωνα με τα στατιστικά, ανάμεσα στους ενήλικες το 8% πάσχει από στην ασθένεια και ανάμεσα στα παιδιά το 5%. Η πάθηση εμφανίζεται στις γυναίκες με διπλάσια συχνότητα σε σχέση με τους άνδρες. Το 20% των πασχόντων έχει ημικρανία με αύρα.
Οι συνέπειες
Τα συγκεκριμένα τμήματα του εγκεφάλου που υπόκεινται σε βλάβη ελέγχουν κυρίως τον πόνο, την όραση και την ισορροπία. Ανήκουν στο μεταιχμιακό σύστημα που ελέγχει τη μνήμη, το συναίσθημα και τη γνωσία, τα οποία αποτελούν την πεμπτουσία της προσωπικότητάς μας.
Οι συνέπειες από τις αλλοιώσεις του εγκεφάλου δεν είναι ακόμα γνωστές. Ωστόσο, η ανίχνευση αυτών των βλαβών εξαιρεί τις συχνές ημικρανίες από τις καλοήθεις διαταραχές του εγκεφάλου και γεννά ερωτηματικά κατά πόσον μπορεί να σχετίζονται με τις διαταραχές μνήμης και τη γήρανση του εγκεφάλου, αφού είναι σαφές ότι ανθρώπους που έχουν χρόνια ημικρανία ο όγκος και η μάζα του εγκεφάλου μικραίνουν με ταχύτερους ρυθμούς απ’ ό,τι σε όσους δεν εκδηλώνουν ημικρανίες.
Τα νέα ευρήματα σημαίνουν ότι όποιος έχει συχνές ημικρανίες ή ημικρανίες με αύρα πρέπει να απευθύνεται σε νευρολόγο ώστε να αξιολογηθεί η κατάστασή του, διότι η ημικρανία δεν αποτελεί κατ’ ανάγκην μια καλοήθη διαταραχή που μπορεί να αντιμετωπισθεί με απλά παυσίπονα. Ο πονοκέφαλος πρέπει να οδηγεί στο γιατρό όταν οι κρίσεις ημικρανίας εμφανίζονται συχνότερα από μία φορά τον μήνα. Ωστόσο, η ημικρανία που συνοδεύεται από αύρα πρέπει πάντα να αξιολογείται από ειδικό γιατρό.
Για την αντιμετώπιση της πάθησης, ο γενικός κανόνας είναι ότι δεν πρέπει να παίρνει κάποιος περισσότερα από ένα παυσίπονα την εβδομάδα για τους πονοκεφάλους του. Αν χρειάζεται περισσότερα, πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθεί νευρολόγο, διότι η αλόγιστη χρήση παυσίπονων αυξάνει τελικά τις ημικρανίες και δημιουργεί μια κατάσταση που ονομάζεται χρόνια ημικρανία με κατάχρηση φαρμάκων.
Να σημειωθεί ότι οι μισοί πάσχοντες δεν συμβουλεύονται ποτέ γιατρό ενώ οι μισοί από αυτούς που επισκέπτονται το γιατρό, δεν κάνουν σωστή θεραπεία. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι η άσκηση και το σεξ ανακουφίζουν από τις ημικρανίες.
