Ο θυρεοειδής αδένας βρίσκεται στην περιοχή του λαιμού, μπροστά και κάτω από το λάρυγγα. Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα όργανα του σώματος, που συμβάλλουν στην υγιή σωματική και πνευματική ανάπτυξη των παιδιών.
Ιδιαίτερα στο διάστημα λίγο πριν και λίγο μετά τη γέννηση του παιδιού, μια ανεπάρκεια ορμονών του θυρεοειδούς οδηγεί σε ανεπανόρθωτες βλάβες του εγκεφάλου με μόνιμες διανοητικές διαταραχές.
O θυρεοειδής αδένας μπορεί να δουλέψει σωστά μόνο όταν υπάρχει αρκετό ιώδιο στη διατροφή. Τα παιδιά χρειάζονται καθημερινά 40 ως 100 μικρογραμμάρια ιωδίου.
ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ
Ένα στα 4.000 νεογέννητα εμφανίζει υπολειτουργία του θυρεοειδούς αδένα (υποθυρεοειδισμό) — στην Ελλάδα το ποσοστό είναι λίγο υψηλότερο, περίπου 1 στα 3.300 μωρά, και επομένως, αποτελεί μια από τις πιο συνηθισμένες συγγενείς ενδοκρινικές διαταραχές.
Γι’ αυτό το λόγο, πριν το βρέφος βγει από το μαιευτήριο, γίνεται λήψη αίματος από τη φτέρνα του και μετράται -μεταξύ άλλων- η θυρεοειδοτρόπος ορμόνη (TSH) που είναι υπεύθυνη για τη διέγερση της λειτουργίας του θυρεοειδούς. Αν σε αυτή την εξέταση διαπιστωθεί ανεπάρκεια TSH, αρχίζει αμέσως μια θεραπεία μακράς διάρκειας με δισκία L-θυροξίνης. Αυτό συμβάλλει στη φυσιολογική διανοητική και σωματική ανάπτυξη του παιδιού. Αν παραμείνει χωρίς θεραπευτική αγωγή, τότε ο συγγενής υποθυρεοειδισμός οδηγεί σε βαριά διανοητική βλάβη και ελλιπή σωματική ανάπτυξη.
Στο συγγενή υποθυρεοειδισμό, τα παιδιά που έχουν το πρόβλημα μοιάζουν πολύ μεταξύ τους. Αξιοπρόσεκτη είναι η ιδιαίτερα ξερή και λεπτή επιδερμίδα τους, η καθολική μυϊκή ατροφία, καθώς και η ομφαλοκήλη. Το πρόσωπο είναι κάπως πρησμένο, τα αυτιά βρίσκονται χαμηλά στο κεφάλι, τα μάτια σε ασυνήθιστη απόσταση μεταξύ τους και η γλώσσα είναι αφύσικα μεγάλη. Το βρέφος δεν μπορεί να θηλάσει. Οι σφυγμοί της καρδιάς είναι κάτω από το όριο των 110 ανά λεπτό.
Ορισμένες φορές η υπολειτουργία του θυρεοειδούς είναι αποτέλεσμα λοιμώξεων ή εγχειρήσεων στο θυρεοειδή. Σε μια τέτοια περίπτωση, το πρώτο πράγμα που προκαλεί εντύπωση είναι το χαμηλό ανάστημα σώματος, με καθυστέρηση στην ανάπτυξη των οστών. Το παιδί ταλαιπωρείται από δυσκοιλιότητα, είναι αδύναμο, ενώ η επιδερμίδα του είναι ξηρή, φολιδωτή, κρύα, με δερματικά οιδήματα. Αντίθετα, η διανοητική του ανάπτυξη επιβαρύνεται λιγότερο.
Η θεραπεία του συγγενούς ή επίκτητου υποθυρεοειδισμού είναι ίδια. Ο ασθενής πρέπει σε όλη του τη ζωή να λαμβάνει, συστηματικά, θυροξίνη. Καθώς η χορηγούμενη δόση της ορμόνης εξαρτάται από την εξέλιξη και την ανάπτυξη του, το παιδί πρέπει να παραμείνει υπό μόνιμη ιατρική παρακολούθηση. Πραγματοποιούνται τακτικές εξετάσεις αίματος, καθώς και ακτινογραφίες, ώστε να ρυθμίζεται σωστά η δοσολογία της ορμόνης.
Προσοχή: Μην ξεχνάτε ότι κάθε νεογέννητο πρέπει να υποβάλλεται σε τεστ TSH. Εφόσον ο τοκετός έγινε χωρίς παραμονή στο νοσοκομείο ή έγινε στο σπίτι, την αποκλειστική ευθύνη γι’ αυτό έχουν οι γονείς. Αν διαπιστωθεί υπολειτουργία του θυρεοειδούς αδένα στο πα¬δί σας, θα πρέπει να του χορηγείτε συστηματικά τα αναγκαία φάρμακα. Μόνο έτσι θα μπορέσει το παιδί σας να αναπτυχθεί φυσιολογικά, σωματικά και διανοητικά.
ΥΠΕΡΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ
Η υπερλειτουργία του θυρεοειδούς αδένα (υπερθυρεοειδισμός) δεν εκδηλώνεται πρακτικά ποτέ στα παιδιά. Εμφανίζεται αφότου εισέλθουν στην εφηβεία. Εξαιτίας της αυξημένης παραγωγής θυροξίνης από το θυρεοειδή, παρουσιάζεται διαταραχή των λειτουργιών πολλών οργάνων. Έτσι, λόγω αυξημένης συγκέντρωσης των ορμονών του θυρεοειδούς (Τ3 και Τ4), ο αδένας είναι ψηλαφητός στο λαιμό (φυσιολογικά, δεν ψηλαφάται) και είναι εμφανώς διογκωμένος. Οι βολβοί των ματιών προεξέχουν ελαφρώς από τις οφθαλμικές κόγχες (εξόφθαλμο) και διογκώνονται.
Παρά τα ξαφνικά επεισόδια βουλιμίας, οι έφηβοι χάνουν βάρος, ιδρώνουν υπερβολικά, και είναι σωματικά ανήσυχοι και νευρικοί. Τα δάχτυλα μπορεί να τρέμουν ακούσια. Η πίεση του αίματος είναι ελαφρώς αυξημένη και οι χτύποι της καρδιάς επιταχύνονται. Οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάζουν διάρροιες.
Η συγκέντρωση της θυροξίνης στο αίμα επανέρχεται σε κανονικά επίπεδα και τα συμπτώματα της ασθένειας υποχωρούν με φάρμακα που περιορίζουν την παραγωγή της ορμόνης. Η θεραπεία πρέπει να εφαρμοστεί για 12 ως 18 μήνες. Συχνά όμως συμβαίνουν υποτροπές, οπότε εφαρμόζεται νέα θεραπεία ή και ακολουθεί χειρουργική επέμβαση.
ΒΡΟΓΧΟΚΗΛΗ
Η βρογχοκήλη δημιουργείται λόγω έλλειψης ιωδίου στη διατροφή. Σε αυτή την περίπτωση παρουσιάζεται μια διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα (βρογχοκήλη) που ψηλαφάται και είναι μάλιστα ορατή με γυμνό μάτι.
Τα νεογέννητα και τα παιδιά που βρίσκονται στην εφηβεία αντιδρούν με θορυβώδη συμπτώματα στην έλλειψη ιωδίου. Στην εφηβεία, σχεδόν το ένα τρίτο των παιδιών παρουσιάζει βρογχοκήλη λόγω έλλειψης ιωδίου.
Οι γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης έχουν αυξημένες ανάγκες σε ιώδιο, οι οποίες δεν μπορούν να καλυφθούν από τη διατροφή, γι’ αυτό και καταφεύγουν στη λήψη ανάλογων φαρμακευτικών σκευασμάτων.
Κάθε ορατή διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα, που είναι μεγαλύτερη από τον αντίχειρα του εξεταζόμενου βρέφους ή παιδιού, πρέπει να ελέγχεται από γιατρό με υπερηχογράφημα και εξετάσεις αίματος, ώστε να αποκλείεται και η περίπτωση έλλειψης ιωδίου.
Εφόσον υφίσταται έλλειψη ιωδίου, η βρογχοκήλη στο νεογέννητο ή τον ενήλικα μπορεί να αντιμετωπιστεί με χορήγηση L-θυροξίνης ή αλάτων υδροϊωδίου υπό ιατρική επίβλεψη.
