Οι σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες (αφροδίσια νοσήματα) προκύπτουν από βακτήρια, ιούς και άλλους οργανισμούς που μεταδίδονται μέσω του σεξ. Τα πιο συνηθισμένα νοσήματα είναι η γονόρροια, τα χλαμύδια, η σύφιλη, ο έρπης των γεννητικών οργάνων, τα κονδυλώματα και το AIDS.
Γονόρροια (βλεννόρροια)
Η γονόρροια προκαλείται από το βακτήριο Neisseria gonorrhoeae. Στις ΗΠΑ αναφέρονται περίπου 500.000 περιστατικά γονόρροιας ετησίως. Είναι συνηθέστερη σε άτομα 15 έως 29 ετών.
Στους άνδρες τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως μεταξύ 2 ημερών και 2 εβδομάδων μετά την έκθεση στα βακτήρια και μοιάζουν με αυτά που προκαλούν τα χλαμύδια. Πρώτα θα αισθανθείτε έναν κνησμό στο πέραμα που μεταφέρει τα ούρα μέσω του πέους (ουρήθρα). Λίγες ώρες αργότερα η ούρηση γίνεται οδυνηρή και παρατηρείται μία γαλακτώδης έκκριση από το πέος. Καθώς η μόλυνση εξελίσσεται, ο πόνος στην ουρήθρα επιδεινώνεται και παράγονται μεγάλες ποσότητες παχύρευστων, πυωδών εκκρίσεων.
Στις γυναίκες τα συμπτώματα μπορεί να μην εμφανιστούν για διάστημα 1 έως 3 εβδομάδων ή και καθόλου. Η μόλυνση επηρεάζει συνήθως τον τράχηλο και άλλα αναπαραγωγικά όργανα, όπως και την ουρήθρα. Μπορεί να έχετε συχνουρία, έπειξη προς ούρηση (επείγουσα ανάγκη), δυσουρία, πύον στις κολπικές εκκρίσεις και κάποια φλεγμονή που μπορεί να διαπιστωθεί μόνο με τη φυσική εξέταση. Τα συμπτώματα είναι συχνά τόσο ήπια, που πολλές γυναίκες δε γνωρίζουν ότι έχουν μολυνθεί. Σε πολλές περιπτώσεις η μόνη ένδειξη ότι μία γυναίκα πάσχει από γονόρροια είναι η γνώση ότι κάποιος άνδρας με τον οποίο έκανε σεξ έχει εμφανίσει τη νόσο.
Και στα δύο φύλα η γονόρροια του ορθού προκύπτει από την πρωκτική συνουσία με μολυσμένο άτομο ή από τη μόλυνση που εξαπλώνεται από τη γεννητική περιοχή του ίδιου του ατόμου. Μπορεί να προκαλεί ενόχληση στην περιοχή του πρωκτού και έκκριση από το ορθό, αλλά σε πολλές περιπτώσεις δεν παρατηρούνται συμπτώματα. Το στοματικό σεξ μπορεί να προκαλέσει φαρυγγική γονόρροια, που οδηγεί σε πονόλαιμο, πόνο στην κατάποση και ερυθρότητα του λαιμού και των αμυγδαλών. Αν η μόλυνση επεκταθεί στο μάτι, μπορεί να του προκαλέσει ερυθρότητα και φλεγμονή (επιπεφυκίτιδα).
Η γονόρροια είναι οξεία μόλυνση που μπορεί να γίνει χρόνια, αν δεν υπάρξει θεραπεία. Στους άνδρες η γονόρροια μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή των σπερματοδόχων πόρων που συνδέονται με το πίσω μέρος των όρχεων (επιδιδυμίδα). Στις γυναίκες μπορεί να επεκταθεί στη μήτρα και στις ωαγωγούς σάλπιγγες προκαλώντας φλεγμονώδη νόσο της πυέλου που με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε στείρωση.
Η γονόρροια μπορεί επίσης να περάσει από τη κυκλοφορία του αίματος προκαλώντας μολύνσεις σε άλλα σημεία του σώματος, όπως στις αρθρώσεις. Επειδή η γονόρροια είναι μεταδοτική είναι σημαντικό να απέχετε από τη σεξουαλική επαφή, μέχρι να θεραπευτεί η μόλυνση.
Χλαμύδια
Αλλη μια σεξουαλικά μεταδιδόμενη ασθένεια σε άνδρες και γυναίκες προκαλείται από το βακτήριο Chlamydia trachomatis. Αυτός ο οργανισμός μπορεί να μεταδοθεί με το κολπικό το πρωκτικό σεξ.
Αν το χέρι σας έχει ακουμπήσει τις μολυσμένες εκκρίσεις και ακουμπήσετε το μάτι σας, μπορεί να προκαλέσετε μόλυνση και εκεί. Η μητέρα μπορεί επίσης να μεταδώσει τη μόλυνση στο παιδί της κατά τη διάρκεια του τοκετού. Η Chlamydia trachomatis είναι μια συνηθέστερη αιτία τύφλωσης παγκοσμίως.
Σε πολλές περιπτώσεις και ιδιαίτερα στις γυναίκες τα συμπτώματα της μόλυνσης από χλαμύδια μπορεί να είναι ελάχιστα ή και ανύπαρκτα. Όταν υπάρχουν συμπτώματα, είναι παρόμοια με αυτά της γονόρροιας. Στους άνδρες τα χλαμύδια μπορεί να προκαλέσουν αίσθηση καψίματος κατά την ούρηση και έκκριση από την ουρήθρα. Τα συμπτώματα είναι πιο ήπια σε τύγκριση με αυτά της γονόρροιας και μπορεί να εμφανιστούν 1 έως 3 εβδομάδες μετά την έκθεση ττα βακτήρια.
Οι γυναίκες ενδέχεται να νιώθουν κάψιμο κατά την ούρηση, αραιές κολπικές εκκρίσεις ή πόνο χαμηλά στην κοιλιά. Πολλές δεν συνειδητοποιούν ότι έχουν την ασθένεια, έως ότου ενημερωθούν από το σύντροφο τους. Στους άνδρες η μόλυνσηαπό χλαμύδια που δεν υποβάλλεται σε θεραπεία μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή της ουρήθρας καιτης επιδιδυμίδας. Στις γυναίκες μπορεί να οδηγήσει σε μόλυνση της ουρήθρας και φλεγμονή του τραχήλου, των ωαγωγών σαλπίγγων και των άλλων οργάνων της πυέλου.
Όλοι οι σεξουαλικοί σύντροφοι του μολυσμένου ατόμου πρέπει να ακολουθήσουν τη θεραπεία, ακόμη και αν δεν έχουν συμπτώματα. Διαφορετικά μπορεί να συνεχίσουν να μεταδίδουν την αισθένεια.
Σύφιλη
Η σύφιλη είναι μια πολύπλοκη ασθένεια που προκαλείται από το βακτήριο Treponema Pallidum. Αν και παλιά ήταν πολύ διαδεδομένο νόσημα έχει γίνει σπανιότερη ανάμεσα στους εροφυλοφίλους σε σύγκριση με τη γονόρροια και τα χλαμύδια. Πρόσφατα όμως η συχνότητα της αυξήθηκε στις φτωχές αστικές περιοχές των Ηνωμένων Πολιτειών και σε άτομα που πάσχουν από AIDS.
Ο οργανισμός εισβάλλει στο σώμα από μικρές εκδορές ή πληγές στο δέρμα ή στους βλεννογόνους. Η ασθένεια μπορεί επίσης να μεταδοθεί μέσω του μολυσμένου αίματος από τη μητέρα στο αγέννητο παιδί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (εκ γενετής σύφιλη).
Η σύφιλη έχει τρία ενεργά στάδια. Στο πρώτο στάδιο εμφανίζονται ανώδυνες πληγές στα γεννητικά όργανα, στη γεννητική περιοχή, στο ορθό ή στο στόμα μετά από 10 ημέρες έως 6 εβδομάδες από την έκθεση. Πόνος εκδηλώνεται, αν οι πληγές μολυνθούν από άλλα βακτήρια.
Το δεύτερο στάδιο ξεκινάει οποιαδήποτε στιγμή μετά από μία εβδομάδα έως 6 μήνες από το πρώτο στάδιο. Ένα κόκκινο εξάνθημα εμφανίζεται σε οποιαδήποτε επιφάνεια του σώματος, όπως στις παλάμες των χεριών και στα πέλματα. Ουλές εμφανίζονται σε χείλια, στόμα, λαιμό, γεννητικά όργανα και πρωκτό. Κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου οι ουλές στο δέρμα και στους βλεννογόνους είναι εξαιρετικά μολυσματικές. Μπορεί επίσης να παρουσιάσετε συμπτώματα σαν αυτά της γρίπης, όπως πονοκέφαλο και πόνους στα οστά και στις αρθρώσεις. Ακολουθεί μία ενδιάμεση περίοδος που ονομάζεται λανθάνουσα σύφιλη. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου δεν παρατηρούνται συμπτώματα.
Το τελευταίο στάδιο, γνωστό ως τριτοβάθμια σύφιλη, περιλαμβάνει γενικευμένη μόλυνση που μπορεί να προσβάλει και τα εσωτερικά όργανα, όπως τα οστά, την καρδιά και τον εγκέφαλο.
Υπάρχει θεραπεία για τη σύφιλη αν η διάγνωση γίνει έγκαιρα και η μόλυνση αντιμετωπιστεί καταλλήλως. Σε αντίθετη περίπτωση η ασθένεια οδηγεί σε πολλές επιπλοκές, ακόμη και στο θάνατο.
Έρπης των γεννητικών οργάνων
Ανάμεσα στα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα είναι και ο έρπης των γεννητικών οργάνων. Προκαλείται από τον τύπο 2 των ιών του συμπλέγματος του έρπητα (HSV-2). Μεταδίδεται με το κολπικό ή πρωκτικό σεξ. Ο ιός εισέρχεται στο σώμα από μικρές πληγές ή αμυχές στο δέρμα ή τους βλεννογόνους. Μπορεί να μολύνει τα μάτια, αν έρθουν σε επαφή με μολυσμένα δάχτυλα.
Το αρχικό σύμπτωμα είναι ο πόνος ή ο κνησμός του δέρματος γύρω από την περιοχή. Το στάδιο αυτό είναι γνωστό ως πρόδρομη περίοδος και ξεκινά 2 έως 7 ημέρες μετά την έκθεση στον ιό. Μέσα σε λίγες ώρες ή αρκετές ημέρες από το πρόδρομο στάδιο, αρχίζει η εμφάνιση των πληγών. Στις γυναίκες εμφανίζονται στην κολπική περιοχή, στα έξω γεννητικά όργανα, στους γλουτούς και στον πρωκτό. Στους άνδρες εμφανίζονται στο πέος, στο όσχεο, στους γλουτούς, στον πρωκτό και στους μηρούς. Οι πληγές μπορεί να υπάρχουν, χωρίς να φαίνονται, μέσα στον τράχηλο της μήτρας στις γυναίκες και στην ουρήθρα στους άνδρες.
Όσο υπάρχουν πληγές, η ούρηση είναι επώδυνη. Οι πληγές ξεκινούν ως μικρά, κόκκινα, απαλά εξογκώματα που γίνονται φυσαλίδες μέσα σε λίγες μέρες. Έπειτα οι φυσαλίδες σπάνε προκαλώντας εστίες που αιμορραγούν ή βγάζουν πύον. Μετά από 3 ή 4 μέρες εμφανίζονται κακάδια και οι πληγές επουλώνονται. Μπορεί να νιώθετε πόνο στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, μέχρι να περάσει η μόλυνση. Κατά την πρώτη λοίμωξη μπορεί να παρουσιάσετε συμπτώματα σαν αυτά της γρίπης καθώς και πρησμένους λεμφαδένες στη βουβωνική χώρα.
Δεν υπάρχει θεραπεία ή εμβόλιο για τον έρπητα των γεννητικών οργάνων. Ο ιός παραμένει αδρανής στις μολυσμένες περιοχές και ενεργοποιείται ξανά κατά περιόδους προκαλώντας συμπτώματα.
Ο έρπης των γεννητικών οργάνων γενικά δεν προκαλεί άλλες σοβαρές μόνιμες επιπλοκές εκτός από τις πληγές. Ωστόσο, τα νεογέννητα μπορεί να μολυνθούν, καθώς περνούν από τη γενετική οδό της μήτρας με ανοιχτές πληγές προκαλώντας έτσι εγκεφαλικές βλάβες, τύφλωση, ακόμη και θάνατο. Η μόλυνση είναι συνηθέστερη σε βρέφη των οποίων οι μητέρες εμφανίζουν την πρώτη εκδήλωση ενεργό έρπητα κατά τον τοκετό. Η συχνότητα του έρπη στα νεογέννητα αυξάνεται, καθώς αυξάνεται και η συχνότητα του έρπητα των γεννητικών οργάνων στις γυναίκες.
Κονδυλώματα
Τα κονδυλώματα είναι το πιο εύκολα σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα. Προκαλούνται από τον ανθρώπινο ιό των κονδυλωμάτων (HPV). Τα κονδυλώματα προσβάλλουν άνδρες και γυναίκες και μεταδίδονται εύκολα με το σεξ. Τα άτομα με καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος και οι έγκυες γυναίκες είναι ιδιαίτερα επιρρεπή. Σήμερα θεωρείται ότι οι μισές Ελληνίδες έχουν προσβληθεί από κονδυλώματα.
Τα κονδυλώματα αναπτύσσονται από 3 εβδομάδες έως 3 μήνες μετά την έκθεση στον ιό. Στους άνδρες εμφανίζονται συνήθως στη βάλανο του πέους και ορισμένες φορές στο στέλεχος ή στο όσχεο. Στις γυναίκες εμφανίζονται στα κολπικά χείλη, μέσα στον κόλπο, στον τράχηλο γύρω από τον πρωκτό. Ο HPV μπορεί επίσης να προκαλέσει βλάβες στον τράχηλο της μήτρας και αποτελεί κύρια αιτία του καρκίνου του τραχήλου.
Τα κονδυλώματα γενικά δεν είναι σοβαρά, παρότι είναι πολύ μεταδοτικά. Ωστόσο, οι γυναίκες με αλλοιώσεις στον τράχηλο της μήτρας που προκλήθηκαν από HPV διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και πρέπει να υποβάλλονται σε τεστ Παπ σε ετήσια βάση.
HIV και AIDS
Μια άλλη σεξουαλικά μεταδιδόμενη ασθένεια είναι τo AIDS. Πρόκειται για μία χρόνια, επικίνδυνη νόσος που προκαλείται από τον ανθρώπινο ιό ανοσοανεπάρκειας (HIV).
Καταστρέφοντας ή φθείροντας τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, ο ιός HIV επιδρά αρνητικά σε ιούς, βακτήρια και μύκητες που προκαλούν ασθένειες. Αυτό σας κάνει πιο επιρρεπείς σε πολλές μολύνσεις που κανονικά το σώμα θα μπορούσε να τις αντιμετωπίσει.
Ο ιός και η μόλυνση είναι γνωστά ως HIV. Ο όρος σύνδρομο επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας (AIDS) αναφέρεται στα μεταγενέστερα στάδια της μόλυνσης από HIV.
Ο ιός HIV μεταδίδεται κυρίως μέσω του σεξ με μολυσμένο σύντροφο. Οι γυναίκες που πάσχουν από τον HIV και δεν ακολουθούν θεραπεία μπορεί να μεταδώσουν τη μόλυνση στα μωρά τους μέσω της εγκυμοσύνης, του τοκετού ή αργότερα μέσω του θηλασμού.
Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νόσων υπολογίζει ότι 900.000 Αμερικανοί ζουν με τον ιό HIV και το AIDS. Τα συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα με τη φάση της μόλυνσης. Όταν μολύνεστε αρχικά από τον HIV, μπορεί να μην έχετε κανένα σύμπτωμα. Συνήθως παρουσιάζετε μια σύντομη ασθένεια που θυμίζει τη γρίπη 2 έως 6 εβδομάδες μετά τη μόλυνση. Αλλά, επειδή τα σημεία και τα συμπτώματα της αρχικής μόλυνσης – που περιλαμβάνουν πυρετό, πονοκέφαλο, πονόλαιμο, πρησμένους λεμφαδένες και εξάνθημα – είναι παρόμοια με αυτά άλλων ασθενειών, μπορεί να μην καταλάβετε ότι έχετε μολυνθεί.
Όταν ο ιός εισέλθει στο σώμα, πολλαπλασιάζεται στους λεμφαδένες και αρχίζει α καταστρέφει ορισμένα λευκά αιμοσφαίρια ου συντονίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Μπορεί να μην παρουσιάσετε συμπτώματα για 8 ή 9 χρόνια. Όμως ο ιός συνεχίζει να πολλαπλασιάζεται και να καταστρέφει τα ανοσολογικά κύτταρα. Τελικά, θα παρουσιάσετε ήπιες λοιμώξεις ή χρόνια σημεία και συμπτώματα, με πρησμένους λεμφαδένες, διάρροια, απώλεια βάρους, πυρετό, βήχα και δύσπνοια. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας φάσης του AIDS που εμφανίζεται περίπου 10 έως 11 χρόνια μετά τη μόλυνση, αρχίζουν να εμφανίζονται σοβαρότερα συμπτώματα.
