Nέες οδηγίες σχετικά με το ποια αντιβιοτικά πρέπει να χρησιμοποιούνται για τις κοινές λοιμώξεις και ποια πρέπει να χρησιμοποιούνται για τις πιο σοβαρές περιστάσεις περιλαμβάνονται στον αναθεωρημένο Κατάλογο Βασικών Φαρμάκων (Essential Medicines List) που έδωσε στη δημοσιότητα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ).
Ο Κατάλογος Βασικών Φαρμάκων εκδίδεται εδώ και 40 χρόνια και συμπεριλαμβάνει τα φάρμακα που είναι απαραίτητο να έχει κάθε χώρα στη διάθεση των πολιτών.
Ο αναθεωρημένος κατάλογος προσθέτει 30 φάρμακα για ενήλικες και 25 φάρμακα για παιδιά ενώ διευκρινίζει νέες χρήσεις για 9 ήδη καταχωρημένα προϊόντα, περιλαμβάνοντας συνολικά 433 φάρμακα που κρίνονται απαραίτητα για την αντιμετώπιση των σημαντικότερων αναγκών δημόσιας υγείας.
Στη μεγαλύτερη αναθεώρηση που έγινε τα τελευταία 40 χρόνια στον Κατάλογο Βασικών Φαρμάκων, οι εμπειρογνώμονες του ΠΟΥ έχουν ομαδοποιήσει τα αντιβιοτικά σε τρεις κατηγορίες -ACCESS, WATCH και RESERVE -με συστάσεις για το πότε πρέπει να χρησιμοποιείται κάθε κατηγορία. Για την ώρα, οι νέες κατηγορίες ισχύουν μόνο για αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία 21 από τις πιο κοινές λοιμώξεις. Αν αποδειχθεί χρήσιμη, θα μπορούσαν αυτές οι κατηγορίες να ισχύουν και για φάρμακα που θεραπεύουν επιπλέον λοιμώξεις.
Πιο συγκεκριμένα, τα αντιβιοτικά ταξινομούνται στις κάτωθι ομάδες:
Access (ελεύθερη πρόσβαση). Για τα φάρμακα της ομάδας Access, ο ΠΟΥ συνιστά να είναι διαθέσιμα ανά πάσα στιγμή και για πλήθος συνηθισμένων λοιμώξεων. Στην κατηγορία αυτή ανήκει, λ.χ., η αμοξυκιλλίνη (amoxicillin), η οποία χρησιμοποιείται ευρέως για την αντιμετώπιση λοιμώξεων όπως η πνευμονία, αναφέρει σε ανακοίνωσή του.
Watch (προσεκτική πρόσβαση). Εδώ ανήκουν αντιβιοτικά τα οποία συνιστώνται ως πρώτης ή δεύτερης γραμμής θεραπεία για μικρό αριθμό λοιμώξεων. Π.χ., η χρήση του αντιβιοτικού σιπροφλοξασίνη (ciprofloxacin) που χορηγείται για τη θεραπεία της κυστίτιδας (είναι μια μορφή ουρολοίμωξης) και των λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού (όπως η βακτηριακή ιγμορίτιδα και η βακτηριακή βρογχίτιδα) πρέπει να μειωθεί όσο το δυνατόν περισσότερο για να αποφευχθεί η αύξηση της μικροβιακής αντοχής σε αυτή, λέει ο ΠΟΥ.
Reserve (για δύσκολα περιστατικά). Στην ομάδα αυτή ανήκουν αντιβιοτικά όπως η κολιστίνη (colistin) και ορισμένες κεφαλοσπορίνες που πρέπει να θεωρούνται οι τελευταίες επιλογές και να χρησιμοποιούνται μόνο σε εξαιρετικά σοβαρές περιπτώσεις, όταν όλες οι άλλες εναλλακτικές λύσεις έχουν αποτύχει (όπως, λ.χ., όταν ένας ασθενής έχει απειλητική για τη ζωή του λοίμωξη από πολυανθεκτικό βακτήριο).
«Η αύξηση της μικροβιακής αντοχής οφείλεται στην κατάχρηση των αντιβιοτικών» δήλωσε η Σούζαν Χιλ, διευθύντρια της υπηρεσίας Βασικών Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας. «Ο νέος κατάλογος του ΠΟΥ θα βοηθήσει όσους χαράσσουν πολιτικές Υγείας και τους παρόχους της να εξασφαλίσουν μεν την πρόσβαση των ασθενών στα αντιβιοτικά που χρειάζονται, αλλά ανάλογα με το σωστό (φάρμακο) που χρειάζονται κάθε φορά, ούτως ώστε να μην αυξηθεί η μικροβιακή αντοχή».
