Η φλεγμονή είναι ο τρόπος με τον οποίο το σώμα ανταποκρίνεται σε ένα πρόβλημα. Είτε μάχεται μια λοίμωξη, είτε καρκίνο, είτε θεραπεύει το κάταγμα ενός οστού, το σώμα χρησιμοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα για να επισκευάσει τα κύτταρα.
Κανονικά πρόκειται για γρήγορη διαδικασία. Όσο περισσότερο παραμένουν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού στη θέση επισκευής, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να προκαλέσουν βλάβη στα περιβάλλοντα υγιή κύτταρα.
Η χρόνια φλεγμονή είναι μια οξεία φλεγμονή που δεν επιλύθηκε σωστά. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι γενικότερες βλάβες και ασθένειες. Αυτός είναι ο λόγος που η χρόνια φλεγμονή θεωρείται κοινός παρονομαστής πολλών διαταραχών. Όλα τα όργανα είναι ευαίσθητα στις φλεγμονώδεις βλάβες και αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία. Η χρόνια φλεγμονή μπορεί να βλάψει τα μυϊκά κύτταρα και τις βαλβίδες της καρδιάς. Επίσης μπορεί να βλάψει την εσωτερική επένδυση των αρτηριών, το ενδοθήλιο, κάτι που μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα μια μεγαλύτερη αθηροσκλήρωση.
Η χρόνια φλεγμονή είναι γνωστό επίσης ότι συνδέεται με πολλούς καρκίνους και ιδιαίτερα τον καρκίνο του ήπατος. Οι ερευνητές θεωρούν ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η φλεγμονή επηρεάζει άμεσα τα καρκινικά κύτταρα, διεγείροντας τη διαίρεσή τους και προστατεύοντάς τα από τον κυτταρικό θάνατο.
Mη-αλκοολική στεατοηπατίτιδα και καρκίνος ήπατος
Τώρα, ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο βρήκαν ότι η χρόνια ηπατική φλεγμονή προωθεί τον καρκίνο, καταστέλλοντας την ανοσοεπαγρύπνηση – έναν φυσικό αμυντικό μηχανισμό με τον οποίο το ανοσοποιητικό σύστημα ανιχνεύει τα καρκινικά κύτταρα. Ως γνωστόν, οι όγκοι δημιουργούνται όταν τα καρκινικά κύτταρα κατορθώσουν να διαφύγουν από την επιτήρηση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature, αφορούσε ποντίκια και παρέχει μία από τις ισχυρότερες αποδείξεις ότι η προσαρμοστική ανοσία αποτρέπει τον καρκίνο του ήπατος.
Κανονικά, το ανοσοποιητικό σύστημα έχει μεγάλη ικανότητα για ειδική καταστροφή των όγκων με μηδενική τοξικότητα για το φυσιολογικό ιστό, διατηρώντας παράλληλα μακροχρόνια μνήμη και αποτρέποντας τη μελλοντική υποτροπή της νόσου. Η φλεγμονή ωστόσο μπορεί να μειώσει την ικανότητα του ανοσοποιητικού συστήματος.
Η ερευνητική ομάδα μελέτησε όγκους καρκίνου του ήπατος που αναπτύσσονται ως συνέπεια της μη-αλκοολικής στεατοηπατίτιδας (NASH), μιας χρόνιας μεταβολικής διαταραχής που προκαλεί βλάβη στο συκώτι, ίνωση και πολλές μεταλλάξεις των κυττάρων.
Ο καρκίνος του ήπατος προκαλείται από χρόνια ηπατική φλεγμονή από ηπατίτιδα Β, ηπατίτιδα C, κατανάλωση αλκοόλ, μη αλκοολική λιπαρή ηπατική νόσο (NAFLD: nonalcoholic fatty liver disease) και μη-αλκοολική στεατοηπατίτιδα (NASH: nonalcoholic steatohepatitis). Επί του παρόντος, η μόνη διαθέσιμη θεραπεία είναι η χειρουργική αφαίρεση των όγκων. Η μη-αλκοολική στεατοηπατίτιδα σχετίζεται με την παχυσαρκία και αναμένεται να αποτελέσει στο μέλλον την κύρια αιτία καρκίνου του ήπατος στις ΗΠΑ και σε άλλες δυτικές χώρες.
Οι μεταλλάξεις που προκαλεί η μη-αλκοολική στεατοηπατίτιδα κάνουν το ανοσοποιητικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένων των κυτταροτοξικών Τ κυττάρων, να αναγνωρίζει και να προσβάλλει τα νεοεμφανιζόμενα καρκινικά κύτταρα. Ωστόσο, η χρόνια φλεγμονή του ήπατος οδηγεί σε συσσώρευση ανοσοκατασταλτικών λεμφοκυττάρων.
Η μελέτη έδειξε ότι τα ανοσοκατασταλτικά λεμφοκύτταρα μέσω ενός μορίου γνωστού ως PD-L1 εμποδίζουν τα κυτταροτοξικά Τ κύτταρα να ανακαλύψουν τα καρκινικά κύτταρα. Στα ποντίκια που δεν είχαν κυτταροτοξικά Τ κύτταρα, το 27% των 15 ποντικών εμφάνισαν μεγάλους όγκους στο συκώτι στους έξι μήνες. Στον ίδιο χρόνο, τα ποντίκια που είχαν κυτταροτοξικά Τ κύτταρα δεν είχαν όγκους. Ομοίως, τα ποντίκια χωρίς ανοσοκατασταλτικά λεμφοκύτταρα δεν είχαν σχεδόν καθόλου όγκους, ακόμη και 11 μήνες μετά, επειδή η απουσία τους άφησε τα κυτταροτοξικά Τ κύτταρα να κάνουν την δουλειά τους.
Αυτά τα ευρήματα παρέχουν μια εξήγηση της αξιοσημείωτης αποτελεσματικότητας των αντι-PD-L1 φαρμάκων, τα οποία στοχεύουν στον υποδοχέα της PD-L1, απέναντι στην υποτροπή του καρκίνου του ήπατος. Το πρώτο μέλος αυτής της κατηγορίας φαρμάκων εγκρίθηκε πρόσφατα για τη θεραπεία του προχωρημένου καρκίνου του ήπατος.
Να σημειωθεί ότι στη δεκαετία του 1990, οι επιστήμονες έμαθαν ότι τα κύτταρα φέρουν ορισμένες πρωτεΐνες στην επιφάνειά τους που τους επιτρέπουν να ξεφεύγουν από το ανοσοποιητικό σύστημα. Στη συνέχεια ανακαλύφθηκε ότι πολλά καρκινικά κύτταρα διαθέτουν μια πρωτεΐνη που ονομάζεται PD-L1 η οποία τους παρέχει μια περίτεχνη μεταμφίεση μη επιτρέποντας στο ανοσοποιητικό σύστημα να τα ανιχνεύει. Η συνέπεια της ανακάλυψης ήταν αυτονόητη. Αν βρισκόταν ένας τρόπος να στοχευτεί η PD-L1, τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος θα μπορούσαν να εντοπίσουν τα καρκινικά κύτταρα, και ακριβώς έτσι ενεργούν τα αντι-PD-L1 φάρμακα.
