Κλεμπσιέλλες: Μετάδοση και αντιμετώπιση

Οι κλεμπσιέλλες είναι Gram-αρνητικά βακτηρίδια που ανήκουν στην ίδια οικογένεια με το κολοβακτηρίδιο (εντεροβακτηριοειδή).

Τα συχνό­τερα είδη που προκαλούν λοιμώξεις στον άνθρωπο είναι η Klebsiella pneumoniae, η Klebsiella oxytoca και η Klebsiella ozenae. Τα περισσό­τερα στελέχη της κλεμπσιέλλας διαθέτουν ένα παχύ έλυτρο (κάψα ή περίβλημα) από πολυσακχαρίτες, το οποίο τα κάνει ιδιαίτερα λοι­μογόνα και ανθεκτικά στα αμυντικά κύτταρα (φαγοκύτταρα) του αν­θρώπου.

Οι κλεμπσιέλλες βρίσκονται στο έδαφος, τα φυτά και το νερό. Αποτε­λούν μέρος της φυσιολογικής χλωρίδας του εντέρου και του βλεννο­γόνου του ανωτέρου αναπνευστικού σε 10% των υγιών ανθρώπων. Επίσης βρίσκεται στη φυσιολογική χλωρίδα ορισμένων ζώων (άλο­γα, μοσχάρια).

Στο εξωτερικό περιβάλλον επιβιώνουν για πολλές ημέρες. Κατα­στρέφονται σε υψηλή θερμοκρασία (100 βαθμοί Κελσίου για 10 λεπτά) καθώς και από τα συνήθη απολυμαντικά (υδατικό διάλυμα οικιακής χλωρίνης 10%) και αντισηπτικά (οινόπνευμα 70%).

Οι κλεμπσιέλλες μεταδίδονται συχνά αερογενώς από μολυσμένες κλιματιστικές εγκαταστάσεις με υγραντικά μηχανήματα που χρησι­μοποιούν μολυσμένο νερό.

Συχνή είναι η ενδογενής μετάδοση από κλεμπσιέλλες της φυ­σιολογικής χλωρίδας. Μια πρόσφατη μελέτη βρήκε ότι η Klebsiella pneumoniae (κλεμπσιέλα της πνευμονίας) αν αναπτυχθεί στο έντερο μπορεί να προκαλέσει φλεγμονώδη νόσο του εντέρου. Να σημειωθεί ότι Klebsiella pneumoniae έχει γίνει ανθεκτική στα αντιβιοτικά τα τελευταία χρόνια.

Σπανιότερα έχουν περιγραφεί περιστατικά μετάδοσης με φιάλες αίματος που είχαν μολυνθεί από τα χέρια του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού. Έχουν αναφερθεί επί­σης και περιστατικά μετάδοσης κλεμπσιελλών με μολυσμένα τρόφι­μα (π.χ. σαλάτες).

Ως αίτια νοσοκομειακών λοιμώξεων μεταδίδονται με άμεση επα­φή (χέρια νοσοκομειακού προσωπικού) προκαλώντας, αν είναι ανθεκτικές στα αντιβιοτικά, σοβαρές λοιμώξεις, που θεραπεύονται δύσκολα.

Η Klebsiella pneumoniae και η Klebsiella oxytoca είναι συχνά αίτια λοιμώξεων του κατωτέρου αναπνευστικού συστήματος. Προκαλούν εξάρσεις χρόνιας βρογχίτιδας και σοβαρότατη έως και θανατηφόρο πνευμονία.

Ως αίτια νοσοκομειακών λοιμώξεων προσβάλλουν άτομα ανοσο-κατασταλμένα (ασθενείς σε μονάδες εντατικής θεραπείας, ογκολογι­κούς ασθενείς) και προκαλούν λοιμώξεις ανθεκτικές σε πολλά είδη αντιβιοτικών, όπως ουρολοιμώξεις, λοιμώξεις μαλακών μορίων, πνευμονία, μηνιγγίτιδα, σηψαιμία, περιτονίτιδα, λοιμώξεις τραυμά­των και χειρουργικές λοιμώξεις.

Η Klebsiella ozenae βρίσκεται συχνά σε άτομα με χρόνια ατροφική ρινίτιδα με ιδιάζουσα πολύ δυσάρεστη μυρωδιά (όζαινα). Πρόκειται για επιλοίμωξη ήδη υπάρχουσας ρινίτιδας.

Η διάγνωση γίνεται μικροσκοπική εξέταση και καλλιέργεια. Στη συνέχεια γίνεται έλεγχος ευαισθησίας στα αντιβιοτικά (αντιβιόγραμμα). Το υλικό που εξετάζεται είναι ανάλογο με τη λοίμωξη όπως ούρα, πτύελα, αίμα κλπ.

Για τη θεραπεία χορηγούνται διάφορα αντιβιοτικά με βάση τη θέση της λοίμωξης και το αντιβιόγραμμα – οι κλεμπσιέλ­λες αποκτούν εύκολα αντοχή στα αντιβιοτικά.

Το βασικότερο προληπτικό μέτρο αποφυγής μετάδοσης μικροβίων με άμεση επα­φή είναι το σωστό πλύσιμο των χεριών, ιδίως του ιατρονοση­λευτικού προσωπικού. Επίσης, αυστηρότατη τήρηση των κανόνων υγιεινής εντός νοσοκομείου, όσον αφορά τους χώρους και τους χειρισμούς κατά τη νοσηλεία, ιδίως των ανοσοκατεσταλμένων αρρώστων (αποστείρωση, απο­λύμανση, αντισηψία, απομόνωση ασθενών με στελέχη ανθεκτικά στα αντιβιοτικά).