Η μεταφορά της αφρικανικής σκόνης στην Ελλάδα, που συμβαίνει κυρίως άνοιξη και φθινόπωρο, έχει ορισμένες επιπτώσεις στην υγεία μας. Η χώρας μας έχει περίπου 30 µέρες το χρόνο µεταφορά σκόνης.
Όπως κάθε αιωρούμενο σωματίδιο, έτσι και η αφρικανική σκόνη, μπορεί να επιβαρύνει τους ανθρώπους που έχουν κάποια προβλήματα υγείας. Έρευνα του Αστεροσκοπείου Αθηνών επισημαίνει ότι τα αιωρούμενα σωματίδια μπορούν να εισέλθουν στο αναπνευστικό σύστημα και να προξενήσουν βλάβες. Κυρίως είναι επικίνδυνα στα άτομα που έχουν αναπνευστικά και χρόνια καρδιολογικά νοσήματα όπως το βρογχικό άσθμα και η ΧΑΠ ενώ μπορούν επίσης να πυροδοτήσουν αλλεργίες.
Περίπου 3,9 εκατ. τόνοι αφρικανικής σκόνης µεταφέρονται κάθε χρόνο από τη Σαχάρα στη Μεσόγειο. Η µεταφορά της σκόνης από τη Βόρεια Αφρική προς την Ανατολική Μεσόγειο γίνεται κυρίως την άνοιξη και σχετίζεται µε ανατολικό πέρασµα συστηµάτων χαµηλής πίεσης. Επίσης, σκόνη από την αραβική χερσόνησο µεταφέρεται κυρίως το φθινόπωρο.
Πρόσφατες χηµικές αναλύσεις εντόπισαν 9 µέταλλα (µόλυβδο, αρσενικό, σίδηρο και νίκελ) στα σωµατίδια της σκόνης. Φαίνεται ότι περιέχει χηµικά στοιχεία από ανθρωπογενείς δραστηριότητες (κίνηση οχηµάτων, βιοµηχανία) τα οποία επικάθονται στα σωµατίδια καθώς περνάνε πάνω από αστικά κέντρα και µεγάλες πόλεις (π.χ. Κάιρο).
Οι επιδράσεις της αφρικανικής σκόνης στην υγεία έχουν µελετηθεί ελάχιστα. Ωστόσο, το 2011 μια μελέτη από το Πανεπιστήμιο Αθηνών εστίασαν στη θνησιμότητα τις ημέρες που υπάρχει σκόνη και όταν δεν υπάρχει, βρίσκοντας διαφορά. Η μελέτη έδειξε ότι τις ημέρες που υπάρχει μεταφορά της σκόνης η ημερήσια θνησιμότητα αυξάνεται κατά 3% σε σχέση με τις ημέρες που δεν υπάρχει σκόνη. Και για τους ανθρώπους που είναι πάνω από 75 χρόνων η αύξηση της θνησιμότητας είναι σχεδόν 5%.
Μια δεύτερη μελέτη εξέτασε τις εισαγωγές παιδιών με κρίση άσθματος τις ημέρες που είχε αφρικανική σκόνη και τις μέρες που δεν είχε. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όταν υπάρχει μεταφορά σκόνης από τη Σαχάρα, για κάθε αύξηση κατά 10 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα (μg/m3) των αιωρούμενων σωματιδίων PM10, υπάρχει αύξηση εισαγωγών στα νοσοκομεία κατά 4,1%.
Το 2015, το Πανεπιστήμιο Αθηνών συμμετείχε σε πολυκεντρικό πρόγραμμα όπου εξετάστηκαν τα δεδομένα 11 πόλεων από την Ελλάδα, την Ιταλία, την Ισπανία και τη Νότια Γαλλία. Και από αυτήν τη μελέτη φάνηκε ότι η σκόνη από τη Σαχάρα αυξάνει τη θνησιμότητα.
Οι 141 µέρες με σκόνη εντοπίστηκαν από το 2001 έως το 2016. Πηγή: E. Samoli, E. Kougea, P. Kassomenos, A. Analitis, K. Katsouyanni. Does the presence of desert dust modify the effect of PM10 on mortality in Athens, Greece? STOTEN 2011.
Σύμφωνα με ειδικούς, η μακροχρόνια έκθεση σε υψηλές συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων ευθύνεται για την εμφάνιση καρκίνου των πνευμόνων αλλά και για καρδιακά νοσήματα.
