Τα χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης στους άνδρες σχετίζονται με ορισμένες παρενέργειες, συμπεριλαμβανομένης της αυξημένης καρδιαγγειακής θνησιμότητας. Καθώς οι άνδρες με ταυτόχρονη ανεπάρκεια τεστοστερόνης και βιταμίνης D διατρέχουν υψηλό κίνδυνο θνησιμότητας, η συνδυασμένη αυτή ανεπάρκεια έχει προταθεί ως δείκτης κακής συνολικής υγείας. Επίπεδα βιταμίνης D κάτω από 30 nmol / λίτρο αίματος υποδηλώνουν ανεπάρκεια.
Ο υποδοχέας της βιταμίνης D (VDR) εκφράζεται σχεδόν παντού στα ανθρώπινα κύτταρα, γεγονός που υπογραμμίζει την κλινική σημασία του ενδοκρινικού συστήματος της βιταμίνης D. Επιπλέον, η βιταμίνη D αύξησε σημαντικά την παραγωγή τεστοστερόνης σε ένα ανθρώπινο μοντέλο καλλιέργειας κυττάρων όρχεων. Οι μελέτες δείχνουν ότι υπάρχει μια επιδημιολογική σχέση μεταξύ βιταμίνης D και τεστοστερόνης (διάγραμμα), επομένως, η βιταμίνη D μπορεί να εμπλέκεται στην παραγωγή ανδρικών αναπαραγωγικών ορμονών. Συνεπώς, μια αιτιώδης σχέση μεταξύ βιταμίνης D και τεστοστερόνης έχει μεγάλο ενδιαφέρον.
Η σχέση μεταξύ βιταμίνης D και τεστοστερόνης σε μια μελέτη παρατήρησης.
Σχετικά με την τεστοστερόνη, να σημειωθεί ότι η περισσότερη ποσότητα (95%) παράγεται από τους όρχεις -μεταξύ 3 mg και 10 mg κάθε μέρα. Τα επινεφρίδια παράγουν επίσης κάποια ποσότητα αυτής της ορμόνης.
Στο αίμα, η περισσότερη τεστοστερόνη συνδέεται με δύο πρωτεΐνες: τη σφαιρίνη που δεσμεύει τη σεξουαλική ορμόνη (SHBG: Sex Hormone-Binding Globulin) και την αλβουμίνη (λευκωματίνη). Θεωρητικά, μόνο η τεστοστερόνη που έχει απαλλαγεί από αυτές τις προαναφερθείσες πρωτεΐνες είναι διαθέσιμη για χρήση από τους ιστούς. H μη δεσμευμένη τεστοστερόνη ονομάζεται «ελεύθερη τεστοστερόνη» στις εργαστηριακές δοκιμές.
Η ανάλυση των εξετάσεων αίματος αναφέρει μερικές φορές τις αξιολογήσεις τεστοστερόνης ως εξής:
- ολική τεστοστερόνη: περιλαμβάνει τόσο την τεστοστερόνη που είναι δεσμευμένη σε πρωτεΐνες του αίματος όσο και την ελεύθερη.
- ελεύθερη τεστοστερόνη: μπορεί να μετρηθεί άμεσα ή να υπολογιστεί χρησιμοποιώντας τα ολικά επίπεδα τεστοστερόνης, αφαιρώντας τη δεσμευμένη. H ελεύθερη τεστοστερόνη αποτελεί μόλις το 2-3% της ολικής.
- βιοδιαθέσιμη τεστοστερόνη: αναφέρεται στην ελεύθερη τεστοστερόνη συν την τεστοστερόνη που συνδέεται χαλαρά με την αλβουμίνη,
Τα διάφορα εργαστήρια έχουν λίγο διαφορετικά εύρη αναφοράς για την τεστοστερόνη ενώ τα επίπεδα της ορμόνης τείνουν να μειώνονται με την ηλικία. Σημειώστε ότι τα επίπεδα τεστοστερόνης πέφτουν συχνά σε περιπτώσεις χρόνιων λοιμώξεων όπως HIV και φλεγμονωδών παθήσεων όπως καρκίνος, σοβαρή νεφρική και πνευμονοπάθεια. Επίσης, ορισμένα φάρμακα και ουσίες μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα τεστοστερόνης.
Βιταμίνη D και τεστοστερόνη
Το 2011, ερευνητές από την Αυστρία με συναδέλφους τους διεξήγαγαν μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη για τη συμπλήρωση της βιταμίνης D3 σε υπέρβαρα άτομα που έλαβαν μέρος σε ένα δομημένο πρόγραμμα απώλειας βάρους για 12 μήνες.
Διαπιστώθηκε ότι η καθημερινή βιταμίνη D3 σε δόση 3.333 IU δεν επηρέασε την απώλεια βάρους. Ωστόσο, μικρές αλλά σημαντικές μειώσεις των επιπέδων των τριγλυκεριδίων και της κυτοκίνης TNF-άλφα εμφανίστηκαν στο αίμα των ατόμων που έλαβαν βιταμίνη D3. Επίσης, σημειώθηκε μια μικρή (+5%) αλλά στατιστικά σημαντική αύξηση στα επίπεδα της κακής χοληστερόλης (LDL-C) μεταξύ των αποδεκτών της βιταμίνης D3. Απροσδόκητα, παρατηρήθηκε μια μικρή αλλά στατιστικά σημαντική αύξηση στα επίπεδα τεστοστερόνης σε άνδρες που έλαβαν βιταμίνη D3.
Η μελέτη περιέλαβε 200 υπέρβαρα αλλά κατά τα άλλα υγιή άτομα. Οι συμμετέχοντες εκπαιδεύτηκαν σχετικά με τη διατροφή και τις υγιεινές διατροφικές συνήθειες και έλαβαν εβδομαδιαία συμβουλή μέσω τηλεφώνου με έναν διατροφολόγο για τους πρώτους έξι μήνες της μελέτης. Οι μισοί από έλαβαν βιταμίνη D3 σε δόση 3.333 IU / ημέρα για 12 συνεχόμενους μήνες, ενώ οι άλλοι μισοί εικονικό φάρμακο. Σε ένα υποσύνολο 54 ανδρών -31 έλαβαν βιταμίνη D και 23 έλαβαν εικονικό φάρμακο- εκτελέστηκαν εκτεταμένες εργαστηριακές αξιολογήσεις τεστοστερόνης.
Στη μελέτη αυτή, οι άνδρες που έλαβαν βιταμίνη D, η συγκέντρωσή της αυξήθηκε στα 86 nmol / λίτρο. Οι συμμετέχοντες που έλαβαν βιταμίνη D είχαν σχετικά μικρές αλλά στατιστικά σημαντικές αυξήσεις στην τεστοστερόνη σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο. Για παράδειγμα, τα συνολικά επίπεδα τεστοστερόνης αυξήθηκαν κατά 3 nmol / λίτρο στα 13,4 nmol / λίτρο μετά από 12 μήνες. Παρόμοια τάση σημειώθηκε τόσο με τη βιοδιαθέσιμη τεστοστερόνη όσο και την ελεύθερη τεστοστερόνη.
Γιατί σημειώθηκε αύξηση; Οι όρχεις έχουν υποδοχείς για τη βιταμίνη D, υποδηλώνοντας ότι η βιταμίνη μπορεί να παίζει κάποιο ρόλο εκεί. Πειράματα σε ποντίκια έδειξαν ότι αυτά που δεν έχουν υποδοχείς βιταμίνης D πάσχουν από μη φυσιολογικά επίπεδα τεστοστερόνης. Μια προηγούμενη μελέτη βρήκε μια σχέση μεταξύ των επιπέδων βιταμίνης D στο αίμα και των επιπέδων τεστοστερόνης στο αίμα.
Αλλά τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης δεν μπορούσαν να θεωρηθούν έγκυρα επειδή οι ερευνητές δεν αξιολόγησαν άλλους παράγοντες που επηρεάζουν την τεστοστερόνη, όπως η σεξουαλική ορμή, η ψυχολογική διάθεση ή η μυϊκή δύναμη. Οδήγησαν όμως σε άλλες τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές από την ίδια ομάδα ερευνητών. Το 2017, μια κλινική μελέτη δεν βρήκε σημαντική επίδραση της θεραπείας με βιταμίνη D στα επίπεδα ανδρογόνων σε 100 υγιείς άνδρες με φυσιολογικά επίπεδα ολικής τεστοστερόνης [2]. Τέλος, το 2019 μια μελέτη που περιέλαβε άνδρες με χαμηλή τεστοστερόνη, επίσης δεν βρήκε κάποιο αποτέλεσμα [3].
Με βάση τις δύο πιο πρόσφατες μελέτες θα πρέπει να θεωρηθεί ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης D δεν έχουν επίδραση στη τεστοστερόνη και δεν μπορούν να αποτρέψουν τη μείωσή της κατά τη διαδικασία της γήρανσης.
Πηγές:
