Είναι από καιρό γνωστό ότι η βιταμίνη D βοηθά στην προστασία των οστών μας. Αλλά δεν κάνει μόνο αυτό. Ρυθμίζει την έκφραση εκατοντάδων γονιδίων μέσω της δραστικής της μορφής, της 1,25-διυδροξυβιταμίνης D3.
Εκτός από τις επιδράσεις στο μεταβολισμό των οστών, η 1,25-διυδροξυβιταμίνη D3 θεωρείται σήμερα ως ένας ισχυρός διαμορφωτής του ανοσοποιητικού συστήματος. Μεταξύ άλλων, επιδρά στα αντιμικροβιακά πεπτίδια που είναι κρίσιμα συστατικά του έμφυτου ανοσοποιητικού συστήματος και σκοτώνουν τα παθογόνα -τα αντιμικροβιακά πεπτίδια ρυθμίζουν τις ανοσολογικές λειτουργίες μέσω κυτταρικών σημάτων.
Ποια είναι η επίδρασή της στον οργανισμό;
Όταν η βιταμίνη D βρίσκεται σε ικανοποιητικά επίπεδα στο αίμα, μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης οξείας λοίμωξης του αναπνευστικού συστήματος. Μια μετα-ανάλυση βρήκε ότι η βιταμίνη D μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου λοιμώξεων του αναπνευστικού, όπως είναι το κρυολόγημα και η γρίπη, ιδιαίτερα μεταξύ των ανθρώπων που έχουν ανεπάρκεια [1]. Τα συμπληρώματα βιταμίνης D φάνηκε να μειώνουν τον κίνδυνο μόλυνσης από τις ιώσεις, κατά μέσο όρο, 10-12% -μια επίδραση που αξιολογείται ως μέτρια. Ωστόσο για τα άτομα που είχαν ανεπάρκεια βιταμίνης D, ο κίνδυνος μόλυνσης μειώθηκε στο μισό, κάτι που είναι πολύ σημαντικό.
Οι τιμές της βιταμίνης D στο αίμα είναι φυσιολογικές όταν κυμαίνονται από 30 έως 100 ng/ml. Τιμές μεταξύ 10 και 30 ng/ml σημαίνει ότι υπάρχει ανεπάρκεια και τιμές κάτω από 10 ng/ml σημαίνει ότι υπάρχει έλλειψη. Στην Ελλάδα, τα στοιχεία δείχνουν ότι τουλάχιστον έξι στα 10 άτομα έχουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D, παρά την ηλιοφάνεια της χώρας, κάτι που οι ειδικοί δυσκολεύονται να εξηγήσουν.
H βιταμίνη D μπορεί να αντιμετωπίσει τον κορωνοϊό;
Σχετικά με τη νόσο COVID-19 που προκαλεί ο κορωνοϊός SARS-COV-2, μια παρατηρητική μελέτη έδειξε πως η βιταμίνη D μπορεί να παίζει ρόλο στη πρόληψη και τη θνησιμότητα που είναι σαφώς υψηλότερη σε ορισμένες χώρες από ό, τι σε άλλες.
Σύμφωνα με άρθρο στο περιοδικό The Lancet Diabetes & Endocrinology, ένας παράγοντας που δεν έχει αναλυθεί επαρκώς και μπορεί να επηρεάσει την έκβαση της νόσου COVID-19 είναι τα επίπεδα της βιταμίνης D στον πληθυσμό. Ορισμένες εθνοτικές μειονότητες που είναι πιο πιθανό να έχουν ανεπάρκεια βιταμίνης D, επειδή έχουν πιο σκούρο δέρμα, φαίνεται να επηρεάζονται χειρότερα στην περίπτωση της νόσου COVID-19. To άρθρο επεσήμανε ότι η βιταμίνη D υποστηρίζει την παραγωγή αντιμικροβιακών πεπτιδίων στο αναπνευστικό επιθήλιο, καθιστώντας έτσι λιγότερο πιθανή τη μόλυνση με τον ιό και την ανάπτυξη συμπτωμάτων [3].
Επιπλέον, υπάρχουν καλές ενδείξεις ότι η βιταμίνη D μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της φλεγμονώδους απόκρισης σε λοίμωξη με SARS-CoV-2. Η κατακλυσμιαία πνευμονία στην οποία οδηγεί η νόσος COVID-19 οφείλεται σε ανεξέλεγκτη υπεραντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος και η ανεπάρκεια βιταμίνης D μπορεί να αποτελεί παράγοντα κινδύνου για αυτό το φαινόμενο. Άρα ο ρόλος της βιταμίνης δεν είναι μόνο για τη θωράκιση του οργανισμού από τον ιό αλλά και για τη σωστή ανοσολογική απόκριση απέναντι στον ιό.
Να σημειωθεί πως εκτός του ότι η βιταμίνη D αυξάνει την προστατευτική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και την αντίσταση των πνευμόνων σε λοιμώξεις όπως η γρίπη, μια μελέτη έχει δείξει ότι προστατεύει και την υγεία του ενδοθηλίου, κάτι που επίσης μπορεί να παίζει ρόλο στην προστασία από τα παθογόνα.
Πάντως μέχρι στιγμής δεν υπάρχει απόδειξη ότι η βιταμίνη D, από μόνη της, προλαμβάνει ή θεραπεύει τη νόσο COVID-19. Η έρευνα υποδεικνύει ότι τα άτομα που έχουν έλλειψη βιταμίνης D διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να υποστούν σοβαρή νόσο και να πεθάνουν. Μια ιταλική μελέτη 42 ασθενών που δημοσιεύθηκε στο Journal of Endocrinological Investigation διαπίστωσε ότι μετά από 10 ημέρες νοσηλείας, το 50% των ασθενών με έλλειψη βιταμίνης D πέθανε, σε σύγκριση με μόλις το 5% των ασθενών που δεν είχε έλλειψη της βιταμίνης [4].
Σε ποιες τροφές βρίσκεται η βιταμίνη D;
Η βιταμίνη D βρίσκεται σε μικρό αριθμό τροφίμων και δεν είναι εύκολο να έχει ο οργανισμός την απαραίτητη ποσότητα το χειμώνα. Οι τροφές που περιέχουν βιταμίνη D είναι τα λιπαρά ψάρια, όπως ο σολομός, σαρδέλες, ρέγκα και το σκουμπρί, το κόκκινο κρέας, το συκώτι, οι κρόκοι των αυγών και τα εμπλουτισμένα τρόφιμα, π.χ. τα δημητριακά πρωινού. Μια άλλη πηγή είναι τα συμπληρώματα διατροφής, μεταξύ των οποίων και το μουρουνέλαιο. Οι περισσότερες λοιμώξεις συμβαίνουν το χειμώνα όταν τα επίπεδα της βιταμίνης D είναι στο ναδίρ, γι’ αυτό συνιστάται από ορισμένους ειδικούς η πρόσληψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D σε αυτή την περίοδο.
Βιταμίνη D και έρευνα
Τον περασμένο Ιούνιο, τρεις οργανισμοί υγείας στο Ηνωμένο Βασίλειο δημοσίευσαν αναφορές που περιγράφουν λεπτομερώς τι γνωρίζουμε, και τι όχι, σχετικά με το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η βιταμίνη D στην περίπτωση του κορωνοϊού. Συμβούλεψαν τους ανθρώπους να διασφαλίσουν ότι λαμβάνουν επαρκείς ποσότητες βιταμίνης D μέσω συμπληρωμάτων και έκθεσης στον ήλιο, αν και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι απαιτείται περισσότερη έρευνα.
Στην πιο πρόσφατη ανασκόπηση για το ρόλο της βιταμίνης D [5] οι ερευνητές έγραψαν: “Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης D θα μπορούσαν ενδεχομένως να είναι αποτελεσματικά είτε στη θεραπεία είτε στην πρόληψη της νόσου του κορωνοϊού 2019 (COVID-19)”. Και πρόσθεσαν: “Η ανεπάρκεια βιταμίνης D μπορεί να θεωρηθεί ως ένας από τους λόγους πίσω από τις πολλές υποκείμενες επιπλοκές, συμπεριλαμβανομένης της νόσου COVID-19”. Ο λόγος γι’ αυτό είναι ότι υπάρχουν αρκετές αναφορές στη βιβλιογραφία που επισημαίνουν ότι η ανεπάρκεια βιταμίνης D θα μπορούσε να οδηγήσει σε υπέρταση, διαβήτη και άλλες χρόνιες ασθένειες σε ηλικιωμένους και να τους κάνει πιο ευάλωτους στους αναπνευστικούς ιούς.
Παραπομπές
- Vitamin D supplementation to prevent acute respiratory tract infections: systematic review and meta-analysis of individual participant data.
- Vitamin-D and COVID-19: do deficient risk a poorer outcome?
- Vitamin D for COVID-19: a case to answer?.
- Vitamin D deficiency as a predictor of poor prognosis in patients with acute respiratory failure due to COVID-19.
- Vitamin D and Covid‐19: From potential therapeutic effects to unanswered questions.
- Βιταμίνη D: Γιατί είναι απαραίτητη;
- Ο ρόλος της Βιταμίνης D στις Λοιμώξεις και στο νέο Κορωνοϊό COVID-19
