O ψυχρός καιρός έχει ανεβάσει δραματικά τις μολύνσεις λόγω COVID-19 στο Βόρειο ημισφαίριο. Στο Βέλγιο και τη Τσεχία, ο συνολικός αριθμός των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων αντιπροσωπεύει πάνω από το 5% του πληθυσμού ενώ ο πραγματικός αριθμός μπορεί να είναι πενταπλάσιος. Στις ΗΠΑ, όπου επικρατεί το σκεπτικό της ανοσίας της αγέλης και δεν λαμβάνονται σπουδαία προφυλακτικά μέτρα, εκτιμάται ότι το 30% του πληθυσμού θα έχει περάσει τη μόλυνση εντός του 2020.
Το επόμενο τρίμηνο θα είναι μια δύσκολη περίοδος αλλά η ελπίδα είναι πως τα πράγματα μετά θα βελτιωθούν και τελικά το καλοκαίρι η ζωή θα έχει ομαλοποιηθεί. Είναι αλήθεια ότι στο μεγάλο σκοτεινό τούνελ του 2020, διακρίνεται τώρα φως. Άλλοι το βλέπουν θαμπά και άλλοι έντονα αλλά οπωσδήποτε το φως υπάρχει και το έχουν φέρει οι πρώτες δοκιμές εμβολίων που δείχνουν αποτελεσματικότητα 90-95%, έστω και υπό ελεγχόμενες συνθήκες.
Υπήρχε μεγάλη αβεβαιότητα για το πότε θα έρθουν τα εμβόλια γιατί σε άλλες περιπτώσεις πέρασαν ακόμα και 10 για να φτάσουν στην αγορά. Στον HIV, που προκαλεί το AIDS, τα εμβόλια δεν ήρθαν ποτέ. Αλλά ο HIV είναι πολύ πιο δύσκολος ιός από τον SARS-CoV-2. Το εμβόλιο για τη COVID-19 πρέπει να μιμηθεί αυτό που κάνει το σώμα ως ανοσοαπόκριση αλλά για τον HIV πρέπει να κάνει κάποιο “θαύμα” γιατί το σώμα δεν είναι σε θέση να καταπολεμήσει με επιτυχία τον ιό.
Το ερώτημα που τίθεται για τα εμβόλια είναι ποιο είναι το καλύτερο και αυτό δεν είναι θεωρητικό. Από τη στιγμή που θα προσφερθούν διάφορες επιλογές ο καθένας θα αναλογιστεί ποιο πρέπει να κάνει -αν αποφασίσει να το κάνει. Προφανώς το καλύτερο είναι αυτό με τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, όχι μόνο στιγμιαία αλλά και στη διάρκεια του χρόνου. Ο ιός δεν είναι ποτέ ένας και πάντα ίδιος. Όπως κάθε άνθρωπος διαφέρει από τον άλλον, οι μικροοργανισμοί έχουν λίγο διαφορετικές εκδοχές τους που επικρατούν ανά εποχή. Οι ιοί συσσωρεύουν συνεχώς μεταλλάξεις που τους βοηθούν να επιβιώσουν και ήδη μια μετάλλαξη που μάλλον ξεκίνησε από εκτρεφόμενα βιζόν, και ανιχνεύτηκε στον άνθρωπο, βρέθηκε να προβάλει αντίσταση σε έξι μονοκλωνικά αντισώματα. Ο κορωνοϊός δεν θα σταματήσει να μεταλλάσσεται επειδή ήρθαν τα εμβόλια και το ερώτημα είναι αν μπορεί να παρουσιάσει αντίσταση σε ορισμένα εμβόλια αχρηστεύοντάς τα μετά από λίγους μήνες. Μια ένδειξη προέρχεται από τα βιζόν της Δανίας.
Η Δανία, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας γούνας στον κόσμο, αποφάσισε να θανατώσει περίπου 17 εκατομμύρια βιζόν. Αυτό έγινε όταν διαπιστώθηκε ότι μεταλλαγμένες παραλλαγές του κορωνοϊού είχαν αναπτυχθεί στα ζώα και μόλυναν τουλάχιστον 373 άτομα. Μία από αυτές τις μεταλλάξεις ενδέχεται να θέσει σε κίνδυνο τις προσπάθειες εμβολιασμού.
Αρκετά ζώα, όπως γάτες, σκύλοι, ακόμη και λιοντάρια και τίγρεις στο ζωολογικό κήπο της Νέας Υόρκης, βρέθηκαν να μεταφέρουν ιό. Αλλά τα βιζόν είναι τα μόνα ζώα που είναι γνωστό ότι είναι ικανά να μολύνουν ανθρώπους, εν μέρει επειδή είναι πιο πιθανό να δεχτούν βαρύ ιικό φορτίο στα κλουβιά τους. Η Δανία διαπίστωσε ότι ο ιός είχε μεταλλαχθεί στα βιζόν σε τουλάχιστον πέντε διαφορετικά στελέχη.
Μία από τις μεταλλάξεις που ονομάστηκε Cluster 5 βρέθηκε να είναι ιδιαίτερα ανθεκτική στα αντισώματα. Το στέλεχος Cluster 5 έχει μια μετάλλαξη στο γονίδιο που κωδικοποιεί την ακίδα πρωτεΐνης του κορωνοϊού και την οποία χρησιμοποιούν πολλά εμβόλια για να εκπαιδεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Επομένως, αυτή η μετάλλαξη, αλλά και άλλες παρόμοιες, θα μπορούσαν να αχρηστεύουν τα εμβόλια και οι ιός να θριαμβεύσει.
Αυτή τη στιγμή 67 εμβόλια βρίσκονται υπό ανάπτυξη και διαφέρουν μεταξύ τους ως προς τον τρόπο ανταπόκρισης του ανοσοποιητικού συστήματος. Ορισμένα που τεστάρονται στη Ρωσία και την Κίνα, χρησιμοποιούν ολόκληρους αδρανοποιημένους ιούς για να προκαλέσουν μια συνολικότερη απόκριση του ανοσοποιητικού. Άλλα εμβόλια όπως της Pfizer και της Moderna αποσκοπούν στο να αντιδράσει το ανοσοποιητικό μόνο σε ένα μέρος του κορωνοϊού, στη λεγόμενη πρωτεϊνική ακίδα μέσω της οποίας γίνεται η εισβολή στα ανθρώπινα κύτταρα, αλλά αυτό προσφέρει λιγότερους στόχους για επίθεση. Καθώς περνά ο καιρός και περισσότεροι άνθρωποι αναπτύσσουν ανοσία, η εξέλιξη θα ευνοήσει τους ιούς που είναι καλύτεροι στην αποφυγή των αντισωμάτων. Ένα εμβόλιο που δεν δημιουργεί πολλούς τύπους αντισωμάτων είναι πιο εύκολο να παρέχει βραχυχρόνια προστασία.
Η ευνοϊκή, βέβαια, εξέλιξη θα ήταν ιός να κάνει ό, τι κάνουν και οι άλλοι κορωνοϊοί. Η ανοσία από τα εμβόλια και τις συνεχείς λοιμώξεις μπορεί να προστατεύει τους πνεύμονες και ο ιός να περιοριστεί στην ανώτερη αναπνευστική οδό. Έτσι μπορεί να γίνει ο πέμπτος κορωνοϊός που προκαλεί κρυολόγημα. Οι κορωνοϊοί ίσως έχουν ξεκινήσει ως θανατηφόρες πανδημίες και υπάρχουν ενδείξεις ότι ο ένας από αυτούς εξαπλώθηκε το 1890, όταν υπήρξε μια θανατηφόρα πανδημία γνωστή ως ρωσική γρίπη.
