Δομικές διαφορές στην περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για τη λήψη αποφάσεων θα μπορούσαν να εξηγήσουν γιατί δύο αδέλφια που ζουν στην ίδια οικογένεια μπορεί να διαφέρουν ως προς τον κίνδυνο εμφάνισης διαταραχής της συμπεριφοράς.
Ψυχολόγοι και νευροεπιστήμονες έχουν από καιρό προβληματιστεί γιατί αδέλφια με φαινομενικά ίδια ανατροφή και γενετική σύνθεση μπορεί να διαφέρουν τόσο σημαντικά ως προς τη συμπεριφορά τους: πώς μερικοί νέοι που μεγαλώνουν σε οικογένειες με αντικοινωνική ή εγκληματική συμπεριφορά καταφέρνουν να μείνουν μακριά από προβλήματα (τα λευκά πρόβατα της οικογένειας);
Ερευνητές από τα πανεπιστήμια του Bath και του Southampton διερεύνησαν αυτό το ζήτημα μελετώντας μέλη ίδιων οικογενειών -μερικά με διαταραχή συμπεριφοράς ψυχικής υγείας και άλλα χωρίς προβλήματα συμπεριφοράς.
Η διαταραχή συμπεριφοράς χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα μοτίβα επιθετικής και αντικοινωνικής συμπεριφοράς. Καταλήγει σε σημαντικό προσωπικό και οικονομικό κόστος για τα πληγέντα άτομα, τις οικογένειές τους και την κοινωνία γενικότερα και είναι ένας από τους πιο συνηθισμένους λόγους για παραπομπή σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας για παιδιά και εφήβους εφήβων στις αναπτυγμένες χώρες.
Η διαταραχή συμπεριφοράς έχει ποσοστό συχνότητας περίπου 5% μεταξύ των νέων ηλικίας μεταξύ 5 και 16 ετών, αν και υπάρχει μια συσχέτιση της κοινωνικής τάξης: μια έρευνα του 2004 αποκάλυψε ότι σχεδόν το 40% των φροντισμένων παιδιών, εκείνων που είχαν κακομεταχειριστεί ή διατηρούσαν μητρώα, είχε διαταραχή συμπεριφοράς. Παρόλα αυτά, η γενική επίγνωση της κατάστασης παραμένει χαμηλή και δεν αναγνωρίζεται από πολλούς ψυχολόγους ή ψυχιάτρους.
Η παρούσα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Psychological Medicine, προσπάθησε να κατανοήσει τους βασικούς μηχανισμούς που θα μπορούσαν να καθορίσουν τον κίνδυνο εμφάνισης της πάθησης. Μια διεθνής ομάδα, συμπεριλαμβανομένης του Δρ. Graeme Fairchild στο Πανεπιστήμιο του Bath, πραγματοποίησε μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου σε 41 εφήβους με διαταραχή συμπεριφοράς, 24 αδέλφια που δεν επηρεάστηκαν (είχαν έναν αδελφό ή αδελφή με διαταραχή συμπεριφοράς αλλά δεν εμφάνισαν οι ίδιοι την κατάσταση) και 38 άλλων χωρίς οικογενειακό ιστορικό διαταραχής συμπεριφοράς.
Η ανάλυσή τους διαπίστωσε ότι οι νέοι με διαταραχή συμπεριφοράς και οι συγγενείς τους εμφάνισαν μεταξύ τους δομικές διαφορές στον εγκέφαλο -σε ένα μέρος του εγκεφάλου που ονομάζεται κατώτερος βρεγματικός φλοιός (inferior parietal cortex). Υπήρξαν επίσης δομικές αλλαγές στον εγκέφαλο που ήταν συγκεκριμένες για την ομάδα των διαταραχών συμπεριφοράς σε περιοχές του εγκεφάλου που ήταν υπεύθυνες για την ενσυναίσθηση και τον γνωστικό έλεγχο με ανασταλτική συμπεριφορά που δεν βρέθηκαν στα ανεπηρέαστα αδέλφια.
Επιπλέον, οι ερευνητές βρήκαν αλλαγές στον προμετωπιαίο φλοιό (prefrontal cortex), μια περιοχή του εγκεφάλου που εμπλέκεται στον προγραμματισμό και τη λήψη αποφάσεων, και αφορούσαν τα αδέλφια που δεν επηρεάστηκαν -κάτι που μπορεί να εξηγήσει γιατί προστατεύονται από την εμφάνιση αντικοινωνικής συμπεριφοράς παρά το γεγονός ότι μεγαλώνουν είτε στο ίδιο περιβάλλον ή έχουν γενετικούς παράγοντες κινδύνου για διαταραχή συμπεριφοράς.
Προηγούμενες εργασίες από την ίδια ομάδα διαπίστωσαν ότι παρά τις διαφορές στην αντικοινωνική συμπεριφορά μεταξύ των αδελφών, τόσο τα άτομα με διαταραχή συμπεριφοράς όσο και τα ανεπηρέαστα αδέλφια τους είχαν δυσκολίες στην αναγνώριση των συναισθημάτων και των εκφράσεων του προσώπου.
Ο Fairchild εξηγεί: “Η μελέτη μας είχε ως στόχο να κατανοήσει τις βασικές αιτίες της διαταραχής συμπεριφοράς, συγκεκριμένα τι κάνει τα μέλη της ίδιας οικογένειας να διαφέρουν ως προς την αντικοινωνική τους συμπεριφορά και αν υπάρχουν γενετικοί δείκτες κινδύνου για διαταραχή συμπεριφοράς. Αυτή είναι μια από τις πρώτες οικογενειακές μελέτες διαταραχής συμπεριφοράς και επιβεβαιώνει ότι ο εγκέφαλος είναι σημαντικός για τη διάκριση μεταξύ των μελών της ίδιας οικογένειας που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν αντικοινωνική ή εγκληματική συμπεριφορά. Είναι ενδιαφέρον ότι ενώ η προηγούμενη εργασία μας έδειξε κοινές διαταραχές μεταξύ των επηρεασμένων και των ανεπηρέαστων αδελφών στην αναγνώριση των εκφράσεων του προσώπου, αυτή η μελέτη υποδηλώνει ότι οι βασικές διαφορές στη συμπεριφορά μπορεί να καθοριστούν από μικρές αλλαγές στο τμήμα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για την εκτελεστική λειτουργία ή τη λήψη αποφάσεων. Θα μπορούσε να κάνει μερικά αδέλφια πιο επιρρεπή σε επικίνδυνες συμπεριφορές και θα πρέπει τώρα να είναι το επίκεντρο της μελλοντικής μελέτης”.
Οι συγγραφείς ελπίζουν ότι τα ευρήματά τους θα βοηθήσουν σε πρώιμες παρεμβάσεις για τα μικρότερα αδέλφια εφήβων με διαταραχή συμπεριφοράς, βοηθώντας τους να έχουν πρόσβαση σε βοήθεια και θεραπεία σε μικρότερη ηλικία.
