Γράφει ο Δρ. Μιχαήλ Βικελής, Νευρολόγος, MSc in Headache Medicine, PhD, Επιστημονικός Σύμβουλος του Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος (το κείμενο είναι προσαρμογή από το άρθρο Αντιεπιληπτικά (νευροτροποποιητικά) φάρμακα στη θεραπεία της ημικρανίας και από το σχετικό κεφάλαιο στο βιβλίο “Ημικρανία και άλλες Κεφαλαλγίες” έκδοση του Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος, Αθήνα, 2021).
Τα αντιεπιληπτικά φάρμακα είναι μία μεγάλη κατηγορία φαρμάκων που μπορεί μεν να αναπτύχθηκαν αρχικά για τη θεραπεία της επιληψίας, αλλά σήμερα αρκετά από αυτά χρησιμοποιούνται σε πολλές άλλες παθήσεις, όπως για την ημικρανία, τα σύνδρομα νευροπαθητικού πόνου, την νευραλγία του τριδύμου νεύρου, τον ιδιοπαθή τρόμο, τη διπολική διαταραχή. Για το λόγο αυτό, δηλαδή λόγω της ευρείας χρήσης τους, τείνει να σταματήσει η χρήση του όρου “αντιεπιληπτικά” και χρησιμοποιείται ο όρος “νευροτροποποιητικά”.
Η δράση των νευροτροποποιητικών φαρμάκων στην προφύλαξη της ημικρανίας μπορεί να εξηγηθεί μέσω της μείωσης της κατάστασης αυξημένης διεγερτικότητας του νευρικού συστήματος που μπορεί να επιφέρουν. Από τα νευροτροποποιητικά φάρμακα, αυτό που χρησιμοποιείται περισσότερο σήμερα στην Ευρώπη και στην Ελλάδα για την προφύλαξη της ημικρανίας είναι η τοπιραμάτη, της οποίας η αποτελεσματικότητα έχει φανεί μέσα από μία μεγάλη σειρά κλινικών δοκιμών.
Η τοπιραμάτη μπορεί να μειώσει τη συχνότητα της ημικρανίας σε πολλούς πάσχοντες, ενώ επιπροσθέτως μπορεί να μειώσει την ένταση και τη διάρκεια των κρίσεων ημικρανίας και τη χρήση φαρμάκων συμπτωματικής θεραπείας (αναλγητικών ή τριπτανών). Μεταξύ των φαρμάκων προφυλακτικής θεραπείας, η τοπιραμάτη είναι σχεδόν μοναδική στο ότι στους περισσότερους ανθρώπους τείνει να προκαλέσει απώλεια βάρους.
Άλλη συχνή παρενέργεια είναι μία αίσθηση μουδιάσματος στα χέρια και τα πόδια ή και αλλού (στο πρόσωπο, γύρω από το στόμα). Αυτή η ανεπιθύμητη ενέργεια είναι ακίνδυνη και δεν πρέπει να προκαλεί ανησυχία. Συνήθως υποχωρεί μετά από λίγες εβδομάδες θεραπείας, ενώ αν είναι έντονη μπορεί να μειωθεί με τη λήψη τροφών πλούσιων σε κάλιο, όπως η μπανάνα, ή με τη λήψη συμπληρωμάτων καλίου, η οποία πρέπει να γίνεται μόνο μετά από σύσταση γιατρού.
Η τοπιραμάτη πρέπει να ξεκινήσει σε χαμηλή δόση, η οποία αυξάνεται με αργό ρυθμό. Έτσι, συνήθως η θεραπεία ξεκινά με 25 mg την ημέρα και αυξάνεται κατά 25 mg κάθε εβδομάδα, μέχρι να επιτευχθεί η αρχική δόση-στόχος των 100 mg ανά ημέρα. Μερικοί ασθενείς ίσως χρειαστούν και μεγαλύτερες δόσεις, ως τα 200 mg την ημέρα. Ένα άλλο νευροτροποποιητικό φάρμακο που έχει αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα στην προφύλαξη της ημικρανίας είναι το βαλπροϊκό.
Ωστόσο, το φάρμακο αυτό, παρά το ότι είναι εγκεκριμένο για χρήση στην ημικρανία στο εξωτερικό, δεν έχει έγκριση στην Ελλάδα, κάτι που ασφαλώς περιορίζει τη χρήση του. Η γκαμπαπεντίνη είναι το τρίτο νευροτροποποιητικό φάρμακο που χρησιμοποιείται στην προφύλαξη της ημικρανίας, ωστόσο οι επιστημονικές αποδείξεις για τη δράση της αμφισβητούνται από πολλούς, και οι διεθνείς επιστημονικές οδηγίες το τοποθετούν ως φάρμακο δεύτερης ή τρίτης επιλογής.
Σύμφωνα με τις διεθνείς επιστημονικές συστάσεις, η τοπιραμάτη και το βαλπροϊκό περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, στα φάρμακα πρώτης επιλογής για την προφύλαξη της ημικρανίας.
Σε ασθενείς με ημικρανία που θα επισκεφθούν ένα Κέντρο Κεφαλαλγίας, είναι αρκετά πιθανό ότι θα τους προταθεί για τη προφυλακτική θεραπεία της ημικρανίας τους η τοπιραμάτη. Σε κάθε περίπτωση, η τοπιραμάτη ή τα άλλα φάρμακα της κατηγορίας αυτής θα πρέπει να λαμβάνονται μόνο μετά από σύσταση γιατρού.
