Academic Clinical Lecturer, Centre for Public Health, Queen’s University Belfast, The Conversation.
Ο καρκίνος συχνά θεωρείται μια ασθένεια που επηρεάζει κυρίως τους ηλικιωμένους. Αλλά μια ανησυχητική νέα έρευνα δείχνει ότι ο καρκίνος στους νεότερους ενήλικες είναι ένα αυξανόμενο πρόβλημα. Η μελέτη διαπίστωσε ότι υπάρχει μια αύξηση σχεδόν 80% στον αριθμό των ατόμων κάτω των 50 ετών που διαγιγνώσκονται με καρκίνο παγκοσμίως τις τελευταίες δεκαετίες.
Αυτή η τελευταία μελέτη, αλλά και προηγούμενη έρευνα, δείχνει ότι οι καρκίνοι που θεωρούνται τυπικοί για μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες διαγιγνώσκονται τώρα όλο και περισσότερο σε νεότερους. Περιλαμβάνουν τον καρκίνο του εντέρου, τον καρκίνο του στομάχου, τον καρκίνο του μαστού, τον καρκίνο της μήτρας και τον καρκίνο του παγκρέατος. Αυτό είναι ανησυχητικό γιατί ορισμένοι από αυτούς τους καρκίνους -ιδιαίτερα του παγκρέατος και του στομάχου- έχουν χαμηλά ποσοστά επιβίωσης, λόγω του γεγονότος ότι συχνά διαγιγνώσκονται σε μεταγενέστερο στάδιο. Έρευνες έχουν δείξει επίσης ότι ο καρκίνος του εντέρου τείνει να διαγιγνώσκεται σε πιο προχωρημένο στάδιο στους νέους σε σύγκριση με τους ηλικιωμένους.
Ενώ είναι σαφές από αυτή την τελευταία μελέτη ότι ο καρκίνος γίνεται πιο συχνός σε άτομα κάτω των 50 ετών, οι ειδικοί εξακολουθούν να μην είναι σίγουροι τι προκαλεί αυτή την αύξηση.
Ο καρκίνος πρώιμης έναρξης
Η μελέτη διερεύνησε περιπτώσεις καρκίνου σε άτομα ηλικίας κάτω των 50 ετών (καρκίνος πρώιμης έναρξης) από 204 χώρες και περιοχές. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν μεταξύ 1990 και 2019. Οι ερευνητές ενδιαφέρθηκαν να μάθουν όχι μόνο τη συχνότητα εμφάνισης του καρκίνου πρώιμης έναρξης, αλλά και ποιοι τύποι καρκίνου είχαν τη μεγαλύτερη επιβάρυνση σε ηλικίες κάτω των 50 ετών. Διαπίστωσαν ότι το 2019, υπήρχαν 3,26 εκατομμύρια περιπτώσεις καρκίνου πρώιμης έναρξης που διαγνώστηκαν παγκοσμίως, μια αύξηση 79% από το 1990. Οι συγγραφείς προέβλεψαν επίσης ότι έως το 2030, ο αριθμός των ατόμων ηλικίας κάτω των 50 ετών που θα διαγνωστεί με καρκίνο θα αυξηθεί κατά 31% επιπλέον.
Ο καρκίνος του μαστού ήταν ο πιο συχνός καρκίνος πρώιμης έναρξης το 2019, αλλά τα περιστατικά καρκίνου του προστάτη και του λαιμού αυξήθηκαν με τον ταχύτερο ρυθμό από το 1990. Αντιθέτως, ο καρκίνος του ήπατος μειώθηκε ταχύτατα την ίδια χρονική περίοδο.
Ο αριθμός των θανάτων λόγω πρώιμων καρκίνων αυξήθηκε επίσης από το 1990 έως το 2019 -αν και λιγότερο γρήγορα από το ποσοστό διάγνωσης, με 1,06 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως το 2019, μια αύξηση κατά 28%. Οι καρκίνοι με τον μεγαλύτερο αριθμό θανάτων το 2019 ήταν ο καρκίνος του μαστού, του πνεύμονα, του εντέρου και του στομάχου. Η ηλικιακή ομάδα με τον μεγαλύτερο κίνδυνο πρώιμης έναρξης καρκίνου ήταν κοντά στα 40 έτη.
Το 2019, ο πρώιμος καρκίνος του μαστού είχε την υψηλότερη επιβάρυνση για τις γυναίκες, ενώ ο πρώιμος καρκίνος του πνεύμονα τη μεγαλύτερη επιβάρυνση για τους άνδρες. Οι γυναίκες επηρεάστηκαν δυσανάλογα ως προς τον θάνατο και την κακή υγεία από τον πρώιμο καρκίνο σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Η μελέτη δείχνει επίσης ότι ενώ ο μεγαλύτερος αριθμός περιπτώσεων πρώιμης έναρξης καρκίνου ήταν σε ανεπτυγμένες χώρες, όπως η Δυτική Ευρώπη, η Βόρεια Αμερική και η Αυστραλία, αλλά πολλά κρούσματα παρατηρήθηκαν και σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Τα ποσοστά θανάτων ήταν υψηλότερα σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.
Ο κύριος περιορισμός αυτής της εργασίας ήταν η μεταβλητότητα των δεδομένων που συλλέγονται από διαφορετικές χώρες, γεγονός που καθιστά δύσκολη τη μέτρηση της πληρότητάς τους. Ωστόσο, εξακολουθεί να είναι χρήσιμη για τη λήψη μιας εικόνας της παγκόσμιας υγείας.
Άγνωστες οι αιτίες
Δεν υπάρχει ενιαία εξήγηση στο γιατί αυξάνονται οι καρκίνοι σε ηλικίες κάτω των 50 ετών. Ορισμένοι καρκίνοι σε νεότερους ανθρώπους συμβαίνουν ως αποτέλεσμα μιας γενετικής πάθησης -αλλά αυτοί αποτελούν μικρό αριθμό περιπτώσεων, περίπου το 20%.
Παράγοντες του τρόπου ζωής, όπως τα τρόφιμα που τρώμε, το αν πίνουμε αλκοόλ ή καπνίζουμε και το υπερβολικό βάρος, συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο πολλών τύπων καρκίνου. Η έρευνα δείχνει ότι αυτοί οι παράγοντες μπορεί να συμβάλλουν στην αύξηση του πρώιμου καρκίνου του παχέος εντέρου. Το εάν αυτό ισχύει για άλλους τύπους πρώιμου καρκίνου παραμένει άγνωστο.
Μερικοί άνθρωποι που επηρεάζονται από πρώιμους καρκίνους μπορεί να έχουν υγιεινούς τρόπους ζωής. Αυτό υποδηλώνει ότι υπάρχουν πιθανώς άλλοι λόγοι για την αύξηση που δεν έχουν ακόμη ανακαλυφθεί.
Αλλαγή τοπίου
Είναι σαφές από αυτή την έρευνα ότι το τοπίο του καρκίνου αλλάζει. Ενώ η συχνότητα εμφάνισης καρκίνων πρώιμης έναρξης αυξάνεται, ο καρκίνος σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα εξακολουθεί να είναι πολύ λιγότερο συχνός από ό,τι σε άτομα άνω των 50 ετών. Για παράδειγμα, οι καρκίνοι πρώιμης έναρξης αντιπροσωπεύουν μόνο περίπου το 10% των νέων περιπτώσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αλλά αν και οι αριθμοί εξακολουθούν να είναι σχετικά χαμηλοί, αυτό δεν σημαίνει ότι η τάση που βλέπουμε δεν προκαλεί ανησυχία.
Θα είναι κρίσιμο τώρα να διασφαλίσουμε ότι υπάρχει μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση για τους πρώιμους καρκίνους. Οι περισσότεροι νέοι άνθρωποι, ακόμη και οι επαγγελματίες υγείας, δεν βάζουν απαραίτητα τον καρκίνο στην κορυφή της λίστας όταν εμφανιστούν κάποια συμπτώματα. Είναι σημαντικό για τους ανθρώπους να επισκέπτονται τον γιατρό τους εάν παρατηρήσουν νέα συμπτώματα, καθώς η ανίχνευση του καρκίνου σε πρώιμο στάδιο οδηγεί σε καλύτερη πρόγνωση.
Σε προσωπικό επίπεδο, υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Ο υγιεινός τρόπος ζωής είναι κάτι σημαντικό. Περιλαμβάνει την κατανάλωση υγιεινής διατροφής, τη διακοπή του καπνίσματος, την τακτική άσκηση, τη μείωση της πρόσληψης αλκοόλ, την προστασία από τις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου και τη διατήρηση ενός υγιούς βάρους. Εάν κάτι δεν πάει καλά με το σώμα σας ή εάν εμφανίσετε νέα συμπτώματα, είναι σημαντικό να επισκεφτείτε έναν γιατρό το συντομότερο δυνατό.
