Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι αποτελεσματικά για να βοηθήσουν στη διακοπή που καπνίσματος και είναι λιγότερο επιβλαβή από τα παραδοσιακά τσιγάρα. Ωστόσο, πολλοί ενήλικες που καπνίζουν -σε πολλές άλλες χώρες- πιστεύουν ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι τουλάχιστον εξίσου επιβλαβή για την υγεία με τα τσιγάρα, γεγονός που μπορεί να αποτρέψει τους ενήλικες που καπνίζουν από το να στραφούν στα ηλεκτρονικά τσιγάρα και άρα να μειώσουν την έκθεσή τους σε επιβλαβείς τοξικές ουσίες.
Πάνω από τους μισούς καπνιστές στην Αγγλία πιστεύουν εσφαλμένα ότι το άτμισμα είναι πιο επιβλαβές ή εξίσου επιβλαβές με το κάπνισμα, σύμφωνα με μια μελέτη με επικεφαλής ερευνητές του University College London που δημοσιεύτηκε στο JAMA Network Open και εξέτασε απαντήσεις από 28.393 καπνιστές στην Αγγλία μεταξύ 2014 και 2023. Διαπιστώθηκε ότι η αντίληψη του κοινού για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα έχει επιδεινωθεί την τελευταία δεκαετία. Τον Ιούνιο του 2023, το 57% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι πιστεύει ότι το άτμισμα είναι εξίσου επιβλαβές με το κάπνισμα ή πιο επιβλαβές, ενώ μόνο το 27% πιστεύει ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι λιγότερο επιβλαβή.
Η Sarah Jackson, επικεφαλής της μελέτης είπε: «Αυτά τα ευρήματα έχουν σημαντικές επιπτώσεις για τη δημόσια υγεία. Οι κίνδυνοι του ατμίσματος είναι πολύ χαμηλότεροι από τους κινδύνους του καπνίσματος και αυτό δεν κοινοποιείται ξεκάθαρα στο κοινό. Αυτή η εσφαλμένη αντίληψη αποτελεί κίνδυνο για την υγεία από μόνη της, καθώς μπορεί να αποθαρρύνει τους καπνιστές από το να μειώσουν τις βλάβες τους με το να στραφούν στα ηλεκτρονικά τσιγάρα. Μπορεί επίσης να ενθαρρύνει ορισμένους νέους που χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά τσιγάρα να αρχίσουν το κάπνισμα για πρώτη φορά, εάν πιστεύουν ότι οι βλάβες είναι παρόμοιες. Χρειάζεται καλύτερη επικοινωνία σχετικά με τους κινδύνους για την υγεία, ώστε οι ενήλικες που καπνίζουν να μπορούν να κάνουν ενημερωμένες επιλογές για τα προϊόντα νικοτίνης που χρησιμοποιούν».
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από τη Μελέτη Smoking Toolkit, στην οποία ένα δείγμα περίπου 1.700 ενηλίκων στην Αγγλία (αντιπροσωπευτικό του πληθυσμού) απαντούν σε ερωτήσεις κάθε μήνα. Το 2014, έδειξε η μελέτη, η αντίληψη του κοινού για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα ήταν πιο ευνοϊκή, με το 44% των καπνιστών να τα θεωρεί λιγότερο επιβλαβή από τα τσιγάρα και μόνο το 11% να λέει ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι πιο επιβλαβή -αυτό διπλασιάστηκε στο 23% έως το 2023). Η αντίληψη της βλάβης των ηλεκτρονικών τσιγάρων επιδεινώθηκε απότομα στις αρχές του 2020, που συνέπεσε με ένα ξέσπασμα οξέων τραυματισμών στους πνεύμονες σε ορισμένα άτομα στις ΗΠΑ που εσφαλμένα συνδέθηκε με τα ηλεκτρονικά τσιγάρα νικοτίνης (έγινε γνωστό ως επιδημία EVALI), αλλά αργότερα αποδόθηκε στο παράνομο άτμισμα προϊόντων κάνναβης που περιέχουν οξική βιταμίνη Ε. Αν και οι αντιλήψεις είχαν ανακάμψει μέχρι τα τέλη του 2020, χειροτέρεψαν ξανά από το 2021 έως το 2023 εν μέσω αυξανόμενης ανησυχίας για το άτμισμα των νέων, καθώς μεγάλος αριθμός νέων άρχισε να χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά τσιγάρα μιας χρήσης. Μέχρι το 2023, μόνο το 19% των καπνιστών που δεν ατμίζουν δήλωσαν ότι πίστευαν ότι το άτμισμα ήταν λιγότερο επιβλαβές από το κάπνισμα. Αυτό ήταν πιο έντονο μεταξύ των ατόμων ηλικίας κάτω των 35 ετών, παρά το γεγονός ότι η χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων είναι πολύ πιο κοινή σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα.
Ο καθηγητής Jamie Brown από το UCL είπε: «Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι νέα και έχουν προσελκύσει μεγάλη προσοχή στα μέσα ενημέρωσης, με τα ειδησεογραφικά άρθρα να υπερεκτιμούν συχνά τους κινδύνους για την υγεία σε σύγκριση με το κάπνισμα. Υπάρχουν σχετικά λίγες αναφορές σχετικά με τους θανάτους που προκαλούνται από το κάπνισμα, παρόλο που 75.000 άνθρωποι πεθαίνουν ως αποτέλεσμα αυτού στην Αγγλία κάθε χρόνο. Η κυβέρνηση σχεδιάζει να προσφέρει σε 1 εκατομμύριο καπνιστές ένα δωρεάν κιτ εκκίνησης ατμίσματος μαζί με υποστήριξη συμπεριφοράς για να τους βοηθήσει να κόψουν το κάπνισμα. Αυτή η πρωτοβουλία μπορεί να υπονομευθεί εάν πολλοί καπνιστές δεν επιθυμούν να δοκιμάσουν ηλεκτρονικά τσιγάρα επειδή κακώς πιστεύουν ότι είναι εξίσου επιβλαβή με τα τσιγάρα ή περισσότερο».
Στη διαδικτυακή του καθοδήγηση, το NHS [Εθνικό Σύστημα Αγγλίας] αναφέρει: «Τα τσιγάρα απελευθερώνουν χιλιάδες διαφορετικές χημικές ουσίες όταν καίγονται. Πολλές είναι δηλητηριώδεις και έως και 70 προκαλούν καρκίνο. Προκαλούν επίσης άλλες σοβαρές ασθένειες, όπως πνευμονικές παθήσεις, καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικό. Οι περισσότερες από τις επιβλαβείς χημικές ουσίες στον καπνό του τσιγάρου, συμπεριλαμβανομένης της πίσσας και του μονοξειδίου του άνθρακα, δεν περιέχονται στο αερόλυμα ατμού».
Περισσότερες πληροφορίες: Sarah E. Jackson et al, Trends in Harm Perceptions of E-Cigarettes vs Cigarettes Among Adults Who Smoke in England, 2014-2023, JAMA Network Open (2024). DOI: 10.1001/jamanetworkopen.2024.0582.
