Οι γυναίκες που είναι σε φόρμα και υγιείς τείνουν να καίνε περισσότερο λίπος όταν ασκούνται από ό,τι οι άνδρες, σύμφωνα με έρευνα από μια ομάδα αθλητικών διατροφολόγων. Η έρευνα, που περιλαμβάνει δύο νέες μελέτες υπό την καθοδήγηση του University of Bath’s Center for Nutrition, Exercise & Metabolism, ανέλυσε τους παράγοντες που επηρέασαν περισσότερο την ικανότητα των ατόμων να καίνε σωματικό λίπος όταν κάνουν αθλήματα αντοχής.
Το πώς το σώμα καίει το λίπος είναι σημαντικό για όλους μας για την καλή μεταβολική υγεία, την ευαισθησία στην ινσουλίνη και τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης διαβήτη τύπου 2. Όμως, για αγώνες αντοχής, όπως το τρέξιμο ή το ποδήλατο, το πώς το σώμα καίει λίπος μπορεί να κάνει τη διαφορά μεταξύ επιτυχίας και αποτυχίας.
Προηγούμενη έρευνα από την ίδια ομάδα έδειξε πώς, για τους αθλητές αντοχής που αγωνίζονται σε αγώνες απόστασης, τα αποθέματα υδατανθράκων του σώματος εξαντλούνται γρήγορα κατά την άσκηση. Αυτό σημαίνει ότι η ικανότητα των αθλητών να αξιοποιούν τα αποθέματά τους λίπους για να τα τροφοδοτούν είναι απαραίτητη για την απόδοσή τους.
Η πρώτη μελέτη δημοσιεύτηκε στο International Journal of Sport Nutrition & Exercise Medicine, και συμμετείχαν 73 υγιείς ενήλικες ηλικίας 19-63 ετών (41 άνδρες, 32 γυναίκες). Έλεγξε τον τρόπο ζωής και τους βιολογικούς παράγοντες για τη βέλτιστη καύση λίπους ζητώντας από τους συμμετέχοντες να λάβουν μέρος σε ένα τεστ ποδηλασίας και μετρώντας βασικούς δείκτες. Τα αποτελέσματα ήταν ότι οι γυναίκες και περισσότερο εκείνες που ήταν σε καλύτερη φυσική κατάσταση, σε όλες τις ηλικίες, έκαιγαν λίπος πιο αποτελεσματικά όταν ασκούνταν.
Η δεύτερη εργασία, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Experimental Physiology, προχώρησε ένα βήμα παραπέρα για να διερευνήσει ποιοι μοριακοί παράγοντες στους μυς και τον λιπώδη ιστό μας καθορίζουν το πώς καίγεται το λίπος. Αυτό το πείραμα περιλάμβανε βιοψίες λίπους και μυών από συμμετέχοντες για να αναλύσουν πώς οι διαφορές στις πρωτεΐνες στο λίπος και τον μυϊκό ιστό μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητά τους να καίγεται το λίπος. Διαπίστωσε ότι οι πρωτεΐνες στους μυς που εμπλέκονται στη διάσπαση του αποθηκευμένου λίπους στα μικρότερα λιπαρά οξέα και οι πρωτεΐνες που εμπλέκονται στη μεταφορά αυτών των λιπαρών οξέων στα μιτοχόνδρια των μυών (το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας των κυττάρων) συσχετίζονται σταθερά με τη μεγαλύτερη ικανότητα καύσης λίπους. Ωστόσο, οι μοριακοί παράγοντες που διερευνήθηκαν δεν εξηγούν γιατί οι γυναίκες έκαιγαν περισσότερο λίπος από τους άνδρες.
Ο επικεφαλής συγγραφέας και στις δύο εργασίες, Ollie Chrzanowski-Smith από το Πανεπιστήμιο του Bath, εξηγεί: «Η μελέτη μας διαπίστωσε ότι οι γυναίκες συνήθως βασίζονται περισσότερο στο λίπος ως πηγή καυσίμου κατά τη διάρκεια της άσκησης σε σχέση με τους άνδρες. Η κατανόηση των μηχανισμών πίσω από αυτές τις διαφορές φύλου στη χρήση καυσίμου μπορεί να εξηγήσει γιατί το να είσαι γυναίκα φαίνεται να προσφέρει ένα μεταβολικό πλεονέκτημα για την ευαισθησία στην ινσουλίνη, έναν σημαντικό δείκτη της μεταβολικής υγείας».
Οι ερευνητές σημειώνουν ότι η ικανότητα καύσης λίπους ως καύσιμο φαίνεται να προστατεύει από μελλοντική αύξηση βάρους, εξασφαλίζοντας καλή διαχείριση του βάρους. Ωστόσο, προειδοποιούν ότι η ικανότητα του σώματος να καίει λίπος δεν πρέπει να ταυτίζεται με την ικανότητα απώλειας βάρους. Η απώλεια βάρους προκαλείται κυρίως από ένα ενεργειακό έλλειμμα (δηλαδή από την κατανάλωση λιγότερων θερμίδων από όσες ξοδεύουμε). Για την απώλεια βάρους, ιδιαίτερα όταν τα άτομα μπορεί να είναι υπέρβαρα, τονίζουν τη σημασία της διατροφής και της άσκησης.
Ο Δρ. Javier Gonzalez, επίσης από το Τμήμα Υγείας του Πανεπιστημίου του Bath, πρόσθεσε: «Η διαχείριση του βάρους αφορά κυρίως την ενεργειακή ισορροπία, επομένως για να χάσουμε βάρος πρέπει να τρώμε λιγότερες θερμίδες από όσες ξοδεύουμε μέσω του μεταβολισμού και της σωματικής μας δραστηριότητας. Ωστόσο, οι άνθρωποι με υψηλότερη ικανότητα να καίνε λίπος ως καύσιμο φαίνεται να προστατεύεται κάπως από μελλοντική αύξηση βάρους, κάτι που μπορεί να σχετίζεται με το πώς η καύση λίπους επηρεάζει την πρόσληψη τροφής και την ενεργειακή δαπάνη. Τελικά, μια μεγαλύτερη ικανότητα καύσης λίπους ως καύσιμο έχει πιθανά οφέλη για τους αθλητές αντοχής, καθυστερώντας το χρονικό σημείο όταν τελειώνουν τα αποθέματα πολύτιμων υδατανθράκων».
Περισσότερες πληροφορίες: Oliver J. Chrzanowski-Smith et al, Determinants of Peak Fat Oxidation Rates During Cycling in Healthy Men and Women, International Journal of Sport Nutrition and Exercise Metabolism (2021). DOI: 10.1123/ijsnem.2020-0262
