Μια νέα μελέτη δείχνει ότι μόλις 30 λεπτά λιγότερης καθιστικής ζωής κάθε μέρα μπορούν να βελτιώσουν την ικανότητα του σώματος να χρησιμοποιεί λίπη και υδατάνθρακες για την παραγωγή ενέργειας. Η μείωση της καθιστικής συμπεριφοράς μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευεργετική για άτομα που είναι σωματικά αδρανή και έχουν αυξημένο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και διαβήτη τύπου 2.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports.
Ως αποτέλεσμα της υπερβολικής καθιστικής ζωής και μιας ανθυγιεινής διατροφής, η πρόσληψη ενέργειας μπορεί να υπερβαίνει την ενεργειακή δαπάνη του σώματος, αυξάνοντας τον κίνδυνο παχυσαρκίας, καρδιαγγειακών παθήσεων και διαβήτη τύπου 2. Οι συνήθειες του τρόπου ζωής επηρεάζουν επίσης την ικανότητα του σώματος να εναλλάσσεται μεταξύ λιπών και υδατανθράκων ως πηγή ενέργειας σε διαφορετικές καταστάσεις. Αυτό ονομάζεται μεταβολική ευελιξία.
«Ένα υγιές σώμα καίει περισσότερο λίπος σε κατάσταση ηρεμίας, αλλά μετά τα γεύματα και κατά τη διάρκεια άσκησης υψηλής έντασης, η κύρια πηγή ενέργειας μετατοπίζεται στους υδατάνθρακες. Εάν η μεταβολική ευελιξία είναι μειωμένη, τα επίπεδα σακχάρου και λιπιδίων στο αίμα μπορεί να αυξηθούν και, αντί να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή ενέργειας, η περίσσεια λίπους και σακχάρων μπορεί να κατευθυνθούν για αποθήκευση», εξηγεί η μεταδιδακτορική ερευνήτρια Taru Garthwaite από το Πανεπιστήμιο του Turku της Φινλανδίας.
Η μελέτη που διεξήχθη στο Κέντρο PET του Turku και στο Ινστιτούτο Έρευνας Προώθησης της Υγείας του UKK περιελάμβανε 64 ενήλικες που έκαναν καθιστική ζωή με πολλαπλούς παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις και διαβήτη τύπου 2.
Η ομάδα παρέμβασης έλαβε οδηγίες να μειώσει την καθιστική ζωή κατά μία ώρα κάθε μέρα αυξάνοντας την ορθοστασία και τη σωματική δραστηριότητα στην καθημερινή ζωή, χωρίς να ξεκινήσει σκόπιμη άσκηση. Η ομάδα ελέγχου έλαβε οδηγίες να συνεχίσει τον συνήθη καθιστικό τρόπο ζωής της. Η καθιστική ζωή και η σωματική δραστηριότητα παρακολουθούνταν με επιταχυνσιόμετρα για έξι μήνες.
«Τα αποτελέσματά μας υποδηλώνουν ενθαρρυντικά ότι η μείωση της καθιστικής συμπεριφοράς και η αύξηση ακόμη και της ελαφριάς καθημερινής σωματικής δραστηριότητας -για παράδειγμα, η ορθοστασία για ένα τηλεφώνημα ή οι σύντομες βόλτες- μπορούν να υποστηρίξουν την μεταβολική υγεία και ενδεχομένως να βοηθήσουν στην πρόληψη ασθενειών του τρόπου ζωής σε ομάδες υψηλού κινδύνου», λέει η Garthwaite.
Το συμπέρασμα είναι ότι τα σωματικά ανενεργά άτομα μπορούν να επωφεληθούν ακόμη και από μια μικρή αύξηση της σωματικής δραστηριότητας.
Η ομάδα παρέμβασης που στόχευε στη μείωση της καθιστικής συμπεριφοράς κατάφερε να μειώσει την καθιστική ζωή κατά μέσο όρο 40 λεπτά την ημέρα. Ωστόσο, δεν πέτυχαν όλοι οι συμμετέχοντες στην ομάδα παρέμβασης τον στόχο, ενώ ορισμένοι στην ομάδα ελέγχου μείωσαν την καθιστική τους συμπεριφορά.
Οι ερευνητές δεν βρήκαν διαφορές μεταξύ της ομάδας παρέμβασης και της ομάδας ελέγχου στην μεταβολική ευελιξία των συμμετεχόντων μετά από έξι μήνες. Ωστόσο, καθώς υπήρχαν σημαντικές διαφορές μεταξύ των συμμετεχόντων εντός των ομάδων όσον αφορά τη μείωση της καθιστικής συμπεριφοράς, οι ερευνητές εξέτασαν επίσης τα αποτελέσματα με βάση τις πραγματικές, επιτευχθείσες αλλαγές.
Οι συμμετέχοντες που μείωσαν με επιτυχία τον χρόνο καθιστικής ζωής κατά τουλάχιστον μισή ώρα εμφάνισαν βελτιώσεις στην μεταβολική ευελιξία και την καύση λίπους κατά τη διάρκεια άσκησης ελαφριάς έντασης σε σύγκριση με εκείνους που παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό καθιστικοί. Επιπλέον, όσο περισσότερο αύξανε ένας συμμετέχων τον χρόνο ορθοστασίας του, τόσο περισσότερο βελτιωνόταν η μεταβολική του ευελιξία.
«Τα θετικά μεταβολικά αποτελέσματα της μείωσης της καθιστικής συμπεριφοράς είναι πιθανό να ισχύουν κυρίως για όσους είναι σωματικά αδρανείς και έχουν ήδη υπερβολικό βάρος και αυξημένο κίνδυνο ασθένειας. Ακόμα μεγαλύτερα οφέλη μπορούν να επιτευχθούν ακολουθώντας τη σύσταση σωματικής δραστηριότητας των 2,5 ωρών μέτριας έντασης δραστηριότητας κάθε εβδομάδα, αλλά ακόμη και μια μικρή αύξηση της σωματικής δραστηριότητας είναι ωφέλιμη, ειδικά για όσους είναι σωματικά αδρανείς», είπε η Garthwaite.
Να σημειωθεί ότι προηγούμενες παρεμβάσεις άσκησης χαμηλής έντασης έχουν δείξει βελτίωση στην οξείδωση του λίπους, ενώ η μειωμένη δομημένη και αυθόρμητη σωματική δραστηριότητα έχει οδηγήσει σε χαμηλότερη οξείδωση του λίπους. Σε αντίθεση με την άσκηση μέτριας έως υψηλής έντασης, το οξείδωση των υδατανθράκων φαίνεται να μην επηρεάζεται από την άσκηση χαμηλής έντασης.
Περισσότερες πληροφορίες: Taru Garthwaite et al, Successfully Reducing Sitting Time Can Improve Metabolic Flexibility, Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports (2025). DOI: 10.1111/sms.70113.
