Δίαιτα: Τι είναι αυτό που φέρνει τη μακροχρόνια επιτυχία;

Όποιος έχει προσπαθήσει να αδυνατίσει ξέρει πολύ καλά πόσο εύκολο είναι να επιστρέψουν τα κιλά. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιοι που έχουν χάσει κιλά και κατάφεραν να διατηρήσουν το μειωμένο βάρος τους για χρόνια.

Στο περιθώριο ενός συνεδρίου το 1993, σε μια χαλαρή συζήτηση γύρω από τις δίαιτες, ο James Hill, καθηγητής από το Colorado Health Sciences Center και η Rena Wing καθηγήτρια από το Brown Medical School είχαν μια απλή ιδέα για να βρουν ποια δίαιτα δουλεύει. Αντί να κάνουν μια κλινική δοκιμή, μπορούσαν να καλέσουν μέσω των μίντια τους ανθρώπους που είχαν πετύχει να χάσουν βάρος να τους πουν πώς τα κατάφεραν. Έτσι θα μάθαιναν ποια δίαιτα ήταν η πιο αποτελεσματική. Έκαναν την ιδέα τους πράξη και πολλοί άνθρωποι ανταποκρίθηκαν. Έτσι δημιουργήθηκε μια βάση δεδομένων με τους επιτυχόντες. Το κριτήριο ήταν να έχει κάποιος χάσει πάνω από 30 λίβρες (13,6 κιλά) και να το έχει διατηρήσει για τουλάχιστον ένα έτος.

Το Εθνικό Μητρώο Ελέγχου Βάρους (NWCR: National Weight Control Registry), όπως ονομάστηκε, κατάφερε να εγγράψει πάνω από 10.000 μέλη, με περίπου 4.000 ενεργούς συμμετέχοντες ανά πάσα στιγμή. Οι ετήσιες έρευνες του μητρώου περιλαμβάνουν ένα ερωτηματολόγιο στο οποίο αν κάποιοος δεν απαντά, τελειώνει η εγγραφή του. Το κριτήριο του ενός έτους με μειωμένο βάρος κατά 13,6 κιλά σίγουρα δεν είναι αρκετό για να προσδιοριστεί η επιτυχία. Δεν είναι ασυνήθιστο να διατηρείται η απώλεια βάρους για περίπου ένα χρόνο και μετά να αρχίζει η άνοδος του βάρους. Μέχρι τρία έως πέντε χρόνια, η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων ανακτούν μεγάλο μέρος του χαμένου βάρους τους. Ωστόσο, το μέσο βάρος που έχασαν τα μέλη του NWCR ήταν 28 κιλά και ο μέσος χρόνος διατήρησης του χαμένου βάρους ήταν 5,5 χρόνια. Μερικοί έχασαν πάνω από 50 κιλά και δεν πάχυναν ξανά για δεκαετίες.

Το Μητρώο δεν μπόρεσε να αποκαλύψει ποια δίαιτα ήταν η πιο αποτελεσματική. Δεν υπήρχαν ομοιότητες στον τρόπο που χάθηκαν τα κιλά και έτσι δεν ξεχώριζε κάποια δίαιτα. Τα κιλά είχαν χαθεί με διαφορετικούς τρόπους, με λίγα λιπαρά, με λίγους υδατάνθρακες, με δίαιτες εξπρές, με εμπορικά προγράμματα, με διατροφολόγο ή χωρίς -το 40% των μελών είχαν χάσει τα κιλά μόνο μόνοι τους. Ορισμένοι είχαν αποτύχει αρκετές φορές πριν και άλλοι τα κατάφεραν με την πρώτη. Κάποιοι χρειάσθηκαν χρόνια να φτάσουν εκεί που ήθελαν. Το 80% ανέφερε ότι ένα συγκεκριμένο γεγονός τους κινητοποίησε, όπως ότι διαγνώστηκαν με ένα πρόβλημα υγείας και άλλοι είπαν ότι η αφορμή δόθηκε από το ότι έπρεπε να παραστούν σε έναν γάμο ή να συναντηθούν με παλιούς συμμαθητές.

Και ενώ το Μητρώο έδειχνε ότι το βάρος μπορούσε να χαθεί με τον πιο απίθανο τρόπο, ο Hill και οι συνεργάτες του βρήκαν ότι η μακροχρόνια επιτυχία είχε μερικές κοινές συμπεριφορές. Οι επιτυχόντες διατηρούσαν το χαμηλό βάρος τους ακόμα και για 15-20 χρόνια, επειδή ήταν αφοσιωμένοι και εξακολουθούσαν να καταβάλλουν προσπάθειες. Επαγρυπνούσαν συνεχώς για την ποσότητα της τροφής που κατανάλωναν. Οι περισσότεροι ζυγίζονται τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα. Πολλοί κράταγαν ημερολόγιο. Συνήθως ακολουθούσαν κάθε μέρα το πρόγραμμα διατροφής που είχαν επιλέξει χωρίς να παρεκκλίνουν σε διακοπές, Σαββατοκύριακα ή γιορτές. Δεν έτρωγαν συχνά εκτός σπιτιού, δεν επιζητούσαν ποικιλία στις γεύσεις τους και δεν έπιναν αναψυκτικά με ζάχαρη. Το κύριο ρόφημά τους ήταν το νερό. Το 90% ασκούταν τουλάχιστον μια ώρα την ημέρα κάνοντας περπάτημα, και ένα μέρος έκανε επίσης βάρη (κυρίως οι άντρες), αερόμπικ (κυρίως οι γυναίκες) και ποδήλατο.

Το συμπέρασμα του Hill ήταν ότι ο τρόπος που χάνονται τα κιλά δεν έχει σχέση με τον τρόπο που διατηρούνται τα χαμένα κιλά. Για παράδειγμα, η άσκηση μπορεί να παίζει έναν απλώς έναν βοηθητικό ρόλο στην απώλεια του βάρους όταν κάποιος κάνει δίαιτα, αλλά φαινόταν να παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη διατήρηση του χαμηλού βάρους. Η εβδομαδιαία ενεργειακή δαπάνη λόγω σωματικής δραστηριότητας ήταν 3.300 θερμίδες την εβδομάδα για τους άνδρες και 2.500 θερμίδες για τις γυναίκες.

Ο Hill κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το χαρακτηριστικό όσων ξαναπαίρνουν το χαμένο βάρος τους μακροχρόνια είναι ότι δεν έχουν κανένα πλάνο για το τι θα κάνουν αφού επιτύχουν τον στόχο τους. Για τους αποτυχόντες, η δίαιτα είναι ένα διάλειμμα στον τρόπο ζωής τους, με μείωση φαγητού και αποφυγής των φαστφουντάδικων. Όταν τελειώνει το διάλειμμα, επανέρχονται στην προηγούμενη ζωή τους και το βάρος παίρνει την ανιούσα. Αυτοί που τα καταφέρνουν μακροχρόνια κάνουν μόνιμες αλλαγές.

Το Μητρώο αποδείκνυε ότι υπάρχουν άνθρωποι που επιτυγχάνουν να χάσουν βάρος αλλά άλλοι που πιστεύουν ότι οι δίαιτες είναι καταδικασμένες να αποτύχουν μακροχρόνια άσκησαν κριτική στο NWCR το 2005 σημειώνοντας ότι το 72% των ατόμων που ήταν εγγεγραμμένα ανέκτησαν το βάρος τους. Μια άλλη κριτική είναι ότι τα στοιχεία για την απώλεια βάρους βασίζονται στην αυτοαναφορά.

Το Μητρώο έδωσε πολλές μελέτες και μια από αυτές, το 2012, ανέφερε ότι οι συμμετέχοντες δεν εμφάνιζαν υψηλότερα επίπεδα ψυχολογικών συμπτωμάτων, όπως κατάθλιψη, γενική συναισθηματική δυσφορία ή διατροφικές διαταραχές, σχετικά με τον γενικό πληθυσμό.

Δείτε επίσης