«Δεν έφαγες πρωινό; Δεν ξέρεις ότι είναι το πιο σημαντικό γεύμα της ημέρας;». Στον διχασμένο κόσμο των συνηθειών πρωινού, οι κατά τα άλλα λογικοί άνθρωποι γίνονται ευαγγελιστές. Γιατί είναι αποδεκτό να κάνεις τους ανθρώπους να νιώθουν ενοχές που δεν τρώνε πρωινό;
Η αρθρογράφος υγείας Gretchen Reynolds στους New York Times ανέφερε δύο μελέτες διατροφής και κατέληξε στο συμπέρασμα: «Αν σου αρέσει το πρωινό, εντάξει, αλλά αν όχι, μην ανησυχείς».
Η επιστήμη της διατροφής ως τομέας έχει τα τελευταία χρόνια διχαστεί για τη σημασία του πρωινού. Οι μελέτες φέρνουν ένα βάρος αποδεικτικών στοιχείων εντελώς έξω από τη σφαίρα του «πιο σημαντικού γεύματος».
Μια μελέτη το 2014 επικεντρώθηκε στο αν το πρωινό παίζει ρόλο στην απώλεια βάρους. Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Αλαμπάμα στο Μπέρμιγχαμ και άλλων ιδρυμάτων στρατολόγησαν σχεδόν 300 εθελοντές που προσπαθούσαν να χάσουν βάρος. Χώρισαν τυχαία τα άτομα είτε να παραλείψουν το πρωινό, είτε να τρώνε πάντα πρωινό, είτε να συνεχίσουν τις τρέχουσες διατροφικές τους συνήθειες. Κάθε ομάδα περιείχε άτομα που έτρωγαν ή παρέλειπαν συνήθως το πρωινό στην αρχή, οπότε κάποιοι άλλαξαν συνήθειες και άλλοι όχι. Τέσσερις μήνες αργότερα, οι εθελοντές επέστρεψαν στο εργαστήριο για να ζυγιστούν. Κανείς δεν είχε χάσει πολλά -περίπου μισό κιλό ανά άτομο- με το βάρος σε όλες τις ομάδες να μην επηρεάζεται από το αν κάποιος έτρωγε πρωινό ή το παρέλειπε. Η ερευνήτρια Emily Dhurandhar δήλωσε ότι τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι το πρωινό «μπορεί να είναι απλώς ένα γεύμα» και είπε ότι «Υποθέτω ότι δεν θα ξαναπώ στον άντρα μου να φάει πρωινό».
Σε μια άλλη μελέτη το 2014 -αυτή με εθελοντές που ήταν άπαχοι- ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μπαθ προσδιόρισαν τους μεταβολικούς ρυθμούς ηρεμίας, τα επίπεδα χοληστερόλης και τα προφίλ σακχάρου στο αίμα 33 συμμετεχόντων και τους ανέθεσαν τυχαία να φάνε ή να παραλείψουν το πρωινό. Στους εθελοντές δόθηκαν στη συνέχεια συσκευές παρακολούθησης δραστηριότητας. Μετά από έξι εβδομάδες, το σωματικό τους βάρος, οι μεταβολικοί ρυθμοί ηρεμίας, η χοληστερόλη και οι περισσότερες μετρήσεις σακχάρου στο αίμα ήταν περίπου τα ίδια με αυτά που ήταν στην αρχή, ανεξάρτητα από το αν οι άνθρωποι έτρωγαν πρωινό ή όχι. Η μόνη διαφορά ήταν ότι όσοι έτρωγαν πρωινό κινούνταν περισσότερο στο πρώτο μισό της ημέρας. Οι συσκευές παρακολούθησης δραστηριότητας έδειξαν ότι οι εθελοντές αυτής της ομάδας έκαιγαν 442 θερμίδες περισσότερες σε κίνηση ελαφριάς έντασης. Αλλά τρώγοντας πρωινό, κατανάλωναν επίσης περίπου 539 θερμίδες κάθε μέρα επιπλέον. Σε αντίθεση με τη δημοφιλή πεποίθηση, η παράλειψη του πρωινού δεν είχε οδηγήσει τους εθελοντές να καταβροχθίζουν τεράστια γεύματα και δείπνα -αλλά τους είχε κάνει πιο νωθρούς στο πρώτο μισό της ημέρας.
«Σχεδόν ποτέ δεν τρώω πρωινό», δήλωσε ο James Betts, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Μπαθ. «Αυτό ήταν μέρος του κινήτρου μου για τη διεξαγωγή αυτής της έρευνας, καθώς όλοι με μάλωναν πάντα και έλεγαν ότι θα έπρεπε να ξέρω καλύτερα». «Απαιτούνται περισσότερα τυχαιοποιημένα πειράματα προτού μπορέσουμε να κατανοήσουμε πλήρως την επίδραση του πρωινού, δήλωσε ο Betts, καθηγητής που ηγήθηκε της μελέτης. Δεν είναι ακόμη σαφές, για παράδειγμα, εάν τα σώματα των παχύσαρκων ανθρώπων αντιδρούν διαφορετικά στα πρωινά γεύματα από ό,τι των αδύνατου ή εάν ο χρόνος και η σύνθεση του πρωινού έχουν σημασία. Με βάση τα αποτελέσματα αυτών των μελετών, είπε ότι οι συνήθειές του δεν θα αλλάξουν.
Τα θέματα υγείας είναι ότι ένας πλούτος ακαδημαϊκής έρευνας που μερικές φορές είναι προϊόν προσωπικών βεντετών. Η ουσία του χάσματος για το πρωινό είναι ένα φαινόμενο γνωστό μεταξύ των επιστημόνων διατροφής ως «προτεινόμενη επίδραση του πρωινού στην παχυσαρκία» ή PEBO. Είναι η ιδέα ότι οι άνθρωποι που δεν τρώνε πρωινό καταλήγουν στην πραγματικότητα να τρώνε περισσότερα ή/και χειρότερα πράγματα κατά τη διάρκεια της ημέρας επειδή η νυχτερινή τους νηστεία δεν είχε διακοπεί σωστά. Ορισμένες μελέτες έχουν υποστηρίξει αυτή την ιδέα, αλλά μια ισχυρή μετα-ανάλυση όλων των υπαρχουσών ερευνών το 2013 από ερευνητές παχυσαρκίας διαπίστωσε ότι «η πίστη στο PEBO υπερβαίνει τη δύναμη των επιστημονικών στοιχείων», επικαλούμενοι ανεπαρκή έρευνα.
Μια άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2013, ερευνητές στο Cornell, με επικεφαλής τον David A Levitsky έδειξε ότι άτομα δεν έτρωγαν πρωινό και όσοι το παρέλειπαν κατέληξαν να τρώνε λιγότερο μέχρι το τέλος της ημέρας.
Σε μια ερευνητική εργασία το 2013, μια μεγάλη μελέτη στο περιοδικό Circulation της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας διαπίστωσε ότι η κατανάλωση πρωινού συσχετίστηκε με σημαντικά χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων. Αυτή παραμένει η πιο πειστική υπόθεση υπέρ του πρωινού. «Η παράλειψη του πρωινού μπορεί να σημαίνει πολλά διαφορετικά πράγματα», έγραψε ο David Katz, διευθυντής του Κέντρου Έρευνας Πρόληψης Griffin του Πανεπιστημίου Yale, εκείνη την εποχή.
Ο Katz εισήγαγε πρόσθετα φιλοσοφικά διλήμματα: «Η έρευνα για το πρωινό τείνει να χωρίζει τον κόσμο σε αυτούς που το παραλείπουν και σε αυτούς που δεν το κάνουν. Αλλά η αναβολή και η παράλειψη δεν είναι το ίδιο. Η παράλειψη παρά την πείνα και η αναβολή λόγω έλλειψης, δεν είναι το ίδιο. Και σαφώς όλα τα πρωινά δεν είναι ίδια».
Σίγουρα είστε καλύτερα χωρίς πρωινό παρά με τα περισσότερα δημητριακά, τα οποία αποτελούνται κυρίως από ζάχαρη, αλλά μια άλλη μελέτη από την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ το 2003 διαπίστωσε ότι τα άτομα που έτρωγαν πρωινό με δημητριακά ολικής αλέσεως είχαν χαμηλότερα ποσοστά διαβήτη και καρδιακών παθήσεων σε σύγκριση με όσους δεν το έτρωγαν.
Αν επισκεφθείτε την ιστοσελίδα WebMD, θα δείτε ένα άρθρο με τον αλαζονικό τίτλο «Γιατί το πρωινό είναι το πιο σημαντικό γεύμα της ημέρας», το οποίο εστιάζει κυρίως στα παιδιά και την παράδοση ότι τα πάνε καλύτερα ακαδημαϊκά αν έχουν φάει πρωινό, αλλά αυτό είναι υπερβολικό και στην πραγματικότητα δεν είναι ένα σαφές συμπέρασμα. Όπως το έθεσε ο Katz, «Έχουμε λίγες πληροφορίες για τους εφήβους, λίγες πληροφορίες για τα οφέλη του πρωινού σε παιδιά που τρέφονται καλά και λίγες πληροφορίες για το πώς η ποικιλία στη σύνθεση του πρωινού εμπλέκεται στο μείγμα».
