Υπάρχει σήμερα μια απεγνωσμένη ανάγκη για οτιδήποτε θα μπορούσε να επιβραδύνει την αυξανόμενη επιδημία της άνοιας. Εκτιμάται ότι 44,4 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν άνοια σε όλο τον κόσμο ενώ ο αριθμός αυτός αναμένεται να φθάσει τα 75,6 εκατομμύρια το 2030, σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Εταιρείας Νόσου Αλτσχάιμερ.
Αν και δεν υπάρχει μαγική πρόληψη ή θεραπεία, κάτι που φαίνεται ότι μπορεί να βοηθήσει είναι η άσκηση. Μελέτη δείχνει ότι το τακτικό ζωηρό περπάτημα τρεις φορές την εβδομάδα αυξάνει το μέγεθος των περιοχών του εγκεφάλου που συνδέονται με τον προγραμματισμό και τη μνήμη.
Η ήπια σωματική άσκηση, όπως π.χ. το γρήγορο περπάτημα, όταν γίνεται συστηματικά, ενισχύει το μέγεθος των εγκεφαλικών περιοχών οι οποίες συρρικνώνονται με τα χρόνια, λένε Αμερικανοί ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Πίτσμπεργκ. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να καθυστερεί η εμφάνιση της άνοιας.
Στη μελέτη έλαβαν μέρος 120 άτομα ηλικίας 60-80 ετών και οι επιστήμονες βρήκαν ότι το γρήγορο περπάτημα για περίπου 30-40 λεπτά την ημέρα, τρεις φορές την εβδομάδα οδηγούσε στην αναδόμηση των δομών του εγκεφάλου οι οποίες συνδέονται με την γνωστική φθορά που προκαλείται στην προχωρημένη ηλικία.
Η επίδραση της σωματικής άσκησης στον εγκέφαλο ήταν αντίστοιχη με το σταμάτημα του χρόνου για 1-2 χρόνια. Σύμφωνα με τους ερευνητές, πρόκειται για την πρώτη μελέτη που αποδεικνύει επιστημονικά ότι η άσκηση καθυστερεί την άνοια και την ενισχύει την αναγέννηση των εγκεφαλικών δομών.
Προμετωπιαίος φλοιός και ιππόκαμπος
Μαγνητικές τομογραφίες που είχαν ληφθεί πριν και μετά την μελέτη, η οποία είχε συνολική διάρκεια ενός έτους, αποκάλυψαν ότι δύο περιοχές του εγκεφάλου – ο προμετωπιαίος φλοιός και ο ιππόκαμπος – εμφάνιζαν μεγαλύτερο όγκο στην περίπτωση των ατόμων που ακολουθούσαν ένα πρόγραμμα ήπιας αεροβικής άσκησης. Στην περίπτωση πάλι των εθελοντών που περιορίζονταν απλώς σε ασκήσεις stretching, οι ίδιες περιοχές εμφάνιζαν συρρίκνωση.
Οι “γυμνασμένοι” εθελοντές είχαν καλύτερα αποτελέσματα σε γνωστικές ασκήσεις, οι οποίες εξέταζαν τη μνήμη, τις γλωσσικές ικανότητες και την προσοχή – ικανότητες οι οποίες μειώνονται με την πάροδο των ετών, σε σχέση με όσους δεν γυμνάζονταν.
«Με την γυμναστική, τόσο ο εγκέφαλος, όσο και η γνωστική λειτουργία των ηλικιωμένων ατόμων διατηρούσαν την πλαστικότητά τους. Μπορούμε δηλαδή, με συχνή και ήπια σωματική άσκηση να τονώσουμε την εγκεφαλική λειτουργία», ανέφερε Κιρκ Ερικσον νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ.
«Τακτική σωματική άσκηση για 6-12 μήνες μπορεί να αυξήσει το μέγεθος του προμετωπιαίου φλοιού και του ιππόκαμπου κατά 2-3%. Το ποσοστό αυτό ίσως φαίνεται μικρό αλλά στην πραγματικότητα είναι σαν να γυρίζουμε πίσω 1-2 χρόνια το ρολόι της γήρανσης. Παρότι ο εγκέφαλος συρρικνώνεται με τα χρόνια, εμείς παρατηρήσαμε αύξηση του μεγέθους των περιοχών αυτών στους εθελοντές που γυμνάζονταν. Οι εθελοντές ήταν καλύτερα από ό,τι πριν αρχίσει η μελέτη. Ο προμετωπιαίος φλοιός συνδέεται με αρκετές γνωστικές λειτουργίες ενώ ο ιππόκαμπος σχετίζεται με τη δημιουργία αναμνήσεων, γεγονός που θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί η συρρίκνωσή του οδηγεί στην εμφάνιση της νόσου Αλτσχάιμερ και της άνοιας», προσθέτει ο Ερικσον.
«Δεν χρειάζεται έντονη σωματική δραστηριότητα για να υπάρξουν αυτά τα αποτελέσματα. Οι άνθρωποι παραπλανώνται αν πιστεύουν ότι χρειάζονται χρόνια έντονης σωματικής άσκησης. Μόνο μέτρια άσκηση αρκεί όπως π.χ. το γρήγορο περπάτημα, και ούτε καν για μεγάλο χρονικό διάστημα».
Οι επιστήμονες δεν είναι σίγουροι τι αλλαγές συμβαίνουν στον εγκέφαλο με την άσκηση ή πόσο καιρό διαρκούν οι βελτιώσεις. Η άσκηση, βέβαια, είναι απίθανο να αποτρέπει τη συρρίκνωση του εγκεφάλου αλλά μπορεί να επιβραδύνει την εμφάνιση της άνοιας.
