Η γαστρίτιδα και το έλκος στομάχου παρουσιάζονται ολοένα και συχνότερα τις τελευταίες δεκαετίες στα παιδιά. Τα συμπτώματα είναι κοινά αλλά είναι δύσκολο να διαγνωστούν στα βρέφη και τα παιδιά.
Οφείλονται σε βακτήρια, ιδιαίτερα στο ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Helicobacter pylori). Το μικρόβιο αποβάλλεται από τον ασθενή μέσω των κοπράνων και μεταδίδεται σε συνθήκες ελλιπούς τήρησης των κανόνων υγιεινής δια της άμεσης επαφής ή από βρόμικη τροφή και ακάθαρτα εσώρουχα.
Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού εγκαθίσταται τόσο στο βλεννογόνο του στομάχου, όσο και στο βλεννογόνο του δωδεκαδάκτυλου, όπου δημιουργείται η φλεγμονή (γαστρίτιδα), και σχηματίζει ένα ή περισσότερα έλκη.
Άλλες αιτίες της γαστρίτιδας και του έλκους είναι κληρονομικοί παράγοντες και ψυχικές εντάσεις, όπως ο φόβος, το άγχος, και η σωματική καταπόνηση. Οξέα έλκη στο στομάχι από στρες παρουσιάζονται ακόμη και στα νεογέννητα, ιδιαίτερα σε όσα γεννιούνται πρόωρα.
Ένα χρόνιο έλκος στομάχου μπορεί να εμφανίζεται το νωρίτερο από τη σχολική ηλικία, πιο συχνά όμως στην εφηβεία. Σε αυτές τις περιπτώσεις συνήθως πάσχει από χρόνιο έλκος και κάποιος από τους γονείς. Τα αγόρια νοσούν σαφώς συχνότερα από τα κορίτσια.
Τα συμπτώματα
Τα συμπτώματα γαστρίτιδας και έλκους στομάχου είναι κοινά, αλλά είναι δύσκολο να διαγνωστούν στα βρέφη και τα παιδιά προσχολικής ηλικίας.
Τα παιδιά που ασθενούν αντιδρούν στη λήψη τροφής, κάνουν έντονους εμετούς -ιδιαίτερα μετά τα γεύματα- εξελίσσονται άσχημα και σφαδάζουν μόλις πιουν κάτι, εξαιτίας των σπασμωδικών κοιλόπονων, όπως στους κολικούς των νεογνών. Στα βρέφη, τα έλκη αναγνωρίζονται συνήθως αφού πρώτα παρουσιαστεί εμετός ή κένωση με αίμα.
Αλλά ακόμη και στα παιδιά του νηπιαγωγείου τα συμπτώματα είναι μάλλον ασαφή. Τα παιδιά είναι συνήθως νωθρά, άκεφα, και παραπονιούνται επί βδομάδες ή και μήνες για διαρκώς επαναλαμβανόμενους πόνους στην κοιλιά. Δεν έχουν όρεξη και παρουσιάζουν εμετούς στους οποίους μπορεί να υπάρχει και αίμα. Αξιοσημείωτοι είναι οι κοιλόπονοι τις νύχτες. Στους ομφαλοκολικούς, οι κοιλόπονοι παρουσιάζονται μόνο κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Όταν φτάσουν πλέον σε ηλικία που πηγαίνουν σχολείο, τα παιδιά είναι σε θέση να αναφέρουν επακριβώς πού και πότε πονάνε. Αισθάνονται φλογώσεις, διαπεραστικούς και βασανιστικούς πόνους στο επιγάστριο και στην περιοχή του αφαλού. Στο έλκος στομάχου, οι πόνοι αυτοί εντείνονται μετά το φαγητό. Στο έλκος του δωδεκαδάκτυλου οι πόνοι υποχωρούν μετά τη λήψη τροφής για 2 με 3 ώρες. Και στη σχολική ηλικία παρουσιάζονται τις νύχτες κοιλόπονοι, κάτι που δεν συμβαίνει στους κοιλόπονους που οφείλονται σε ψυχικά αίτια.
Τα παιδιά έχουν δύσοσμη αναπνοή, ξινά ρεψίματα, αισθάνονται φουσκωμένα και έχουν την αίσθηση ότι η γλώσσα τους έχει κάποιο επίχρισμα. Είναι γενικώς κακοδιάθετα.
Αντιμετώπιση
Αν το παιδί σας υποφέρει από γαστρίτιδα ή έλκος στο στομάχι, έχει ανάγκη από ανάπαυση – κατά προτίμηση να παραμείνει στο κρεβάτι για μια εβδομάδα μέχρι να του περάσουν οι πόνοι. Στη συνέχεια καλό θα ήταν να ξεκουραστεί άλλες 2 με 3 εβδομάδες στο σπίτι. Στο διάστημα αυτό δεν χρειάζεται να ακολουθήσει κάποια ειδική διατροφή ή δίαιτα.
Ωστόσο, θα πρέπει να ειπωθεί ότι ενδείκνυνται τα συχνά και μικρά γεύματα. Οι τροφές που δεν συμπαθεί το παιδί καλό είναι να εξαιρεθούν εκ των προτέρων από το διαιτολόγιο του, το ίδιο ισχύει για τα δύσπεπτα και πολύ πικάντικα φαγητά. Στα παιδιά που είναι μεγαλύτερα των 10 ετών και δείχνουν συμπτώματα φόβου και ψυχικής υπεραντίδρασης, η συστηματική εξάσκηση χαλάρωσης δια της αυθυποβολής μπορεί να αποδειχτεί χρήσιμη βοήθεια για την αποφυγή των πόνων στο στομάχι.
Σε όλες τις περιπτώσεις, ο γιατρός θα προχωρήσει σε εξέταση ανίχνευσης του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού. Τα βακτήρια αυτά πιστοποιούνται έμμεσα, με ένα ειδικό τεστ αναπνοής, καθώς σχηματίζουν αέρια που ανιχνεύονται στον εκπνεόμενο αέρα του ασθενή. Αν η αιτία των ενοχλήσεων στο στομάχι είναι το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, είναι αναγκαία μια σύνθετη θεραπεία με αντιβιοτικά.
Ο γιατρός θα εξετάσει την κοιλιά και το αίμα και θα συντάξει ένα ιστορικό της ασθένειας σχετικά με το πότε συμβαίνουν οι πόνοι, και ποια είναι η διάρκεια και το είδος τους, ώστε να διαπιστώσει τις οργανικές και ψυχικές αιτίες τους.
Βοηθήστε το γιατρό απαντώντας στις επόμενες ερωτήσεις: Από πότε παραπονιέται το παιδί σας για πόνους στην κοιλιά; Οι πόνοι παρουσιάζονται σε συγκεκριμένες συνθήκες ή σε συγκεκριμένες ώρες της ημέρας; Έχει το παιδί σας (δικαιολογημένες ή αδικαιολόγητες) φοβίες;
