Γράφει η Αναστασία Μοσχοβάκη Ιατρός Ειδική Παθολόγος
Οξεία τροφική δηλητηρίαση αποκαλείται η δηλητηρίαση του οργανισμού που επέρχεται αιφνιδίως και προκύπτει από την κατανάλωση ακατάλληλου νερού ή τροφίμου.
Τα συμπτώματα μπορεί να είναι απλά επιγαστρικά άλγη ή αυτοπεριοριζόμενα διαρροϊκά σύνδρομα, μπορεί όμως να εμφανιστεί μία ποικιλία συμπτωμάτων όπως:
- Φούσκωμα
- Κοιλιακός πόνος
- Διάρροια
- Δυσκοιλιότητα
- Πυρετός
- Εξάνθημα
- Δύσπνοια
- Κνησμός
- Ζάλη
- Πονοκέφαλος
- Εφίδρωση
- Λιποθυμία
Τα πιο συχνά είδη της τροφικής δηλητηρίασης είναι η οξεία μη αναμενόμενη δυσανεξία σε συστατικά των τροφών και η λοιμώδης γαστρεντερίτιδα.
1. Οξεία αιφνίδια δυσανεξία σε συστατικά των τροφών
Η οξεία δυσανεξία σε συστατικά των τροφών μπορεί να είναι ιδιαιτέρως σοβαρή, όπως συμβαίνει μετά από βρώση ορισμένων ειδών μανιταριών και οστρακοειδών.
Συχνά εμφανίζεται μετά από κατανάλωση «πρωτόγνωρων» τροφίμων κατά τα ταξίδια. Οι περιπτώσεις που διατρέχουν το μεγαλύτερο άμεσο κίνδυνο είναι οι αντιδράσεις αλλεργικού τύπου στις οποίες υπάρχει μια γενικευμένη αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος σε ορισμένα συστατικά του τροφίμου που εκλαμβάνονται ως αλλεργιογόνα.
Η συχνότερη αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος στην τροφική αλλεργία είναι η παραγωγή ειδικών αντισωμάτων Ε (IgE) έναντι του αλλεργιογόνου συστατικού της τροφής.
Το αλλεργιογόνο συνδέεται με τα αντισώματα IgE που είναι συνδεμένα με τα ιστιοκύτταρα και βασεόφιλα. Η δέσμευση αυτή πυροδοτεί την απελευθέρωση από τα κύτταρα τεράστιων ποσοτήτων χημικών ουσιών, όπως η ισταμίνη, που είναι υπεύθυνες για τα συμπτώματα της αλλεργικής αντίδρασης ανάλογα με τον ιστό στον οποίο απελευθερώνονται. Μια σοβαρή αλλεργική αντίδραση μπορεί να εκδηλωθεί αλλεργικό σοκ μια αντίδραση απειλητική για τη ζωή με λιποθυμία και πτώση αρτηριακής πίεσης που μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο.
Οδηγίες πρόληψης
Συνιστάται:
- Αποφυγή λαίμαργης κατανάλωσης γευμάτων πλούσιων σε καρυκεύματα πρόσθετα και γευστικά εδέσματα τα οποία δεν έχουν καταναλωθεί ποτέ στο παρελθόν (π.χ. κατανάλωσης πλούσιων εξωτικών εδεσμάτων από ταξιδιώτες).
- Aποφυγή καταχρήσεως λιπαρών, αλκοόλ και καφέ, αποφυγή άσκοπης λήψης φαρμάκων, απότομης επανασίτισης μετά από νηστεία. Οι παράγοντες αυτοί μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της τροφικής δηλητηρίασης.
2. Λοιμώδης γαστρεντερίτιδα
Πρόκειται για τροφική δηλητηρίαση που οφείλεται σε παθογόνους μικροοργανισμούς που έχουν επιμολύνει τα τρόφιμα.
Ο ακριβής τύπος του παθογόνου μικροοργανισμού ποικίλλει: Ιοί, shigella, σαλμονέλλα, campylobacter, E. Coli, Entamoeba histolytica, yersinia enterocolitica, giardia, lamblia, cryptosporidia, εντεροιοί, vibrios, s. aureus, bacillus cereus, clostiridium difficile, clostiridium perfigens, είναι μερικά μόνο από αυτά.
Η λοιμώδης γαστρεντερίτιδα είναι ιδιαίτερα συχνή σε άτομα που τρέφονται σε εστιατόρια και σε ταξιδιώτες. Οι μικροοργανισμοί που προκαλούν την διάρροια των ταξιδιωτών, ποικίλλουν ανάλογα με την περιοχή. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα εμπλεκόμενα παθογόνα είναι ιοί και η τοξινογόνος Escherichia coli.
Τα άτομα που ταξιδεύουν σε περιοχές της Αφρικής, της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής και της Νοτιοανατολικής Ασίας, προσβάλλονται περισσότερο από τους ταξιδιώτες στις βιομηχανικά αναπτυγμένες χώρες.
Ο ειδικός έλεγχος που θα στείλει ο μάχιμος κλινικός ιατρός στα μη αυτοπεριοριζόμενα σύνδρομα, προς ακριβή ταυτοποίηση του παθογόνου αιτίου ποικίλλουν, αναλόγως της κλινικής εικόνας, του γενικού status της υγείας του κάθε οργανισμού, αλλά και των επιδημιολογικών χαρακτηριστικών που σχετίζονται με παράγοντες όπως η εποχή, ο τόπος, το είδος του τροφίμου που καταναλώθηκε, οι συνθήκες παρασκευής του τροφίμου.
Η αιτία της τροφικής δηλητηρίασης και ο τρόπος που το αμυντικό σύστημα αντιδρά, θα καθορίσει και το είδος της ιατρικής αντιμετώπισης, η οποία κυμαίνεται και μπορεί να είναι απλή, συμπτωματική παρακολούθηση ή θεραπεία σε ελαφρές περιπτώσεις, ενδέχεται όμως να απαιτείται και ενδονοσοκομειακή νοσηλεία σε πιο σοβαρά περιστατικά, λόγω σοβαρής αφυδάτωσης, ανοσοκαταστολής ή τοξικότατου παθογόνου.
Οδηγίες πρόληψης
- Μην καταναλώνετε ωμά, μισοψημένα τρόφιμα αμφιβόλου προελεύσεως.
- Να ξεφλουδίζετε τα φρούτα κατά τα ταξίδια σας.
- Πλένετε συχνά τα χέρια σας, ιδιαίτερα πριν το φαγητό, πριν και μετά την ετοιμασία του φαγητού, μετά τις συναλλαγές, μετά την αφόδευση ή τις ενασχολήσεις στο ύπαιθρο. Τα χέρια πρέπει να πλένονται τουλάχιστον επί τριάντα δευτερόλεπτα χωρίς να αμελείτε τις πτυχές των δακτύλων, τους καρπούς, την περιοχή κάτω από τα νύχια.
- Η θερμότητα φονεύει πολλούς παθογόνους μικροοργανισμούς. Βεβαιωθείτε ότι το φαγητό που σας προσφέρεται είναι ζεματιστό και καταναλώνετε εμφιαλωμένα ποτά και νερά. Η κατάψυξη δεν φονεύει τα μικρόβια που προκαλούν διάρροια, επομένως να αποφεύγετε τα παγάκια που παρασκευάζονται από κοινό νερό ή είναι αμφιβόλου προελεύσεως.
- Μην καταναλώνετε αμφιβόλου προελεύσεως, μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα.
- Να μην χρησιμοποιείτε τα σκεύη για την κοπή και παρασκευή ωμών κρεάτων χωρίς να τα πλύνετε για να κόψετε και να παρασκευάσετε τα μαγειρεμένα τρόφιμα.
Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη
Ιατρός Ειδική Παθολόγος
Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά
24ωρη γραμματεία νοσοκομειακά περιστατικά: 210-6252770
E mail: amoschovaki@yahoo.gr
https://www.youtube.com/channel/UCraKRIyTq0qW8eMtKnmr3hw
