Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (Body Mass Index, ΒΜΙ) είναι αμφιλεγόμενος αλλά ο πιο ευρέως χρησιμοποιούμενος δείκτης παχυσαρκίας, σε όλο τον κόσμο. Αναφέρεται ως ΔΜΣ και καθορίζει αν ένα άτομο είναι λιποβαρές, φυσιολογικού βάρους, υπέρβαρο ή παχύσαρκο.
Η μέτρηση υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος ενός ατόμου – σε κιλά- με το ύψος του αφού υψωθεί στη δύναμη του 2- σε μέτρα. (Ένας αριθμός υψώνεται στη δύναμη του 2 όταν πολλαπλασιάζεται με τον εαυτό του, δηλαδή 1,82 = 1,8 x 1,8). Κάποιος με βάρος 81 κιλά και ύψος 1,8 μέτρα, έχει Δείκτη Μάζας Σώματος 81/1,82 = 25.
Ο λόγος της ευρείας χρήσης του ΔΜΣ είναι ο εύκολος τρόπος υπολογισμού του όμως ο δείκτης αναφέρεται στο βάρος και όχι στο πάχος του σώματος και πολλοί ειδικοί θεωρούν ότι ένας καλύτερος δείκτης για την παχυσαρκία είναι η περίμετρος της μέσης.
Η συζήτηση μεταξύ των εμπειρογνωμόνων μαίνεται ως προς το αν ο ΔΜΣ είναι μια ακριβής αντανάκλαση της παχυσαρκίας. Μια σχολή σκέψης υποστηρίζει ότι είναι εσφαλμένος, παραλείποντας να λάβει υπόψη το σχήμα του σώματος και την κατανομή του λίπους.
Σίγουρα ο ΔΜΣ είναι ατελής, άλλωστε κατασκευάστηκε αρχικά όχι από γιατρούς αλλά από ασφαλιστικές εταιρείες που στηρίζονταν σ’ αυτόν για να υπολογίσουν το κίνδυνο θανάτου των ασφαλισμένων.
Τώρα μια ομάδα επιστημόνων, έχει αναπτύξει μια νέα μέτρηση για την παχυσαρκία εστιάζοντας στην επιφάνεια του σώματος, τον δείκτη SBSI (surface-based body shape index).
Ο SBSI αντιπροσωπεύει την επιφάνεια του σώματος, την κατακόρυφη περίμετρο κορμού (είναι η μέτρηση από τον ώμο στην βουβωνική χώρα και πίσω), το ύψος και την περίμετρος της μέσης.
Η κατανομή του λίπους στο σώμα
Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Δυτικής Βιρτζίνια ανέλυσαν στοιχεία από περισσότερους από 11.808 άτομα – ηλικίας 18 έως 85 – από την National Health and Human Nutrition Examination Survey (1999-2004 NHANES). Η παρακολούθηση κράτησε οκτώ χρόνια και καταγράφηκε η θνησιμότητα.
Από την ανάλυση, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι θα πρέπει να υπάρξει ένας νέος δείκτης παχυσαρκίας που θα λαμβάνει υπόψη το σχήμα και το μέγεθος του σώματος καθώς και άλλους ανθρωπομετρικούς παράγοντες. Κατά τους ίδιους ερευνητές, ο ΔΜΣ έχει σοβαρούς περιορισμούς.
Οι ειδικοί ανέφεραν: «Ο Δείκτης Μάζας Σώματος είναι μια απλή, χονδροκομμένη μέτρηση. Δύο άνθρωποι στην ίδια κατηγορία ΒΜΙ θα μπορούσαν να έχουν πολύ διαφορετικά σχήματα σώματος, και διαφορετικά μεγέθη σώματος. Η κατανομή του βάρους του σώματος, αντί για το απόλυτο βάρος, είναι ένας βασικός παράγοντας στην πρόβλεψη των κινδύνων για την υγεία».
Ένα άτομο που έχει το περισσότερο λίπος γύρω από τη μέση του έχει «πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο» ασθενειών και πρόωρου θανάτου από κάποιον που έχει το βάρος κατανεμημένο περιφερειακά, ειδικά στο κάτω μέρος του σώματος.
Οι επιστήμονες σημειώνουν ότι η περίμετρος της μέσης συχνά συνδυάζεται με τον ΔΜΣ για την καλύτερη αξιολόγηση του σχήματος του σώματος ενώ μια άλλη μέτρηση είναι αυτή της αναλογίας μέσης-ύψους.
Έτσι προσπάθησαν να δημιουργήσουν μια μέτρηση που αντιπροσωπεύει το σύνολο αυτών των στοιχείων και δημιούργησαν τον SBSI. Χρησιμοποιώντας τα δεδομένα από την NHANES, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο SBSI ήταν καλύτερος προγνωστικός δείκτης της συνολικής θνησιμότητας από ό, τι ο ΔΜΣ.
Ο δείκτης SBSI (surface-based body shape index) υπολογίζεται λαμβάνοντας υπόψη τέσσερις μετρήσεις: το κατακόρυφο ύψος του κορμού, την επιφάνεια του σώματος, το ύψος και την περιφέρεια της μέσης.
Η ομάδα διαπίστωσε ότι ο SBSI γενικά αυξάνει με την ηλικία, και ότι οι αυξήσεις διαφέρουν ανάλογα με το φύλο.
Στη μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό PLOS One, οι ερευνητές αναφέρουν: «Ο SBSI δείχνει καλύτερα τον κίνδυνο θνησιμότητας, σε σύγκριση με άλλα δημοφιλή ανθρωπομετρικά δείκτες του σχήματος του σώματος».
Σημειώνεται ωστόσο ότι ο υπολογισμός του νέου δείκτη, ο οποίος είναι πιο σύνθετος από τον ΔΜΣ, είναι πιο δύσκολο να εφαρμοστεί στην πράξη.
