Η νόσος του Πάρκινσον μπορεί να έχει αιτία βακτήρια που ζουν στο παχύ έντερο, αναφέρουν Αμερικανοί ερευνητές σε μελέτη τους που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cell και έγινε σε τρωκτικά.
Τα πειράματα έδειξαν ότι η αλλαγή στο μικροβίωμα του εντέρου των ποντικιών επηρεάζει τα συμπτώματα της νόσου Πάρκινσον. «Δεν μπορούμε να πούμε ακόμα ότι υπάρχει μια αποκλειστικά αιτιώδης σχέση”,ανέφερε ο επικεφαλής της μελέτης Sarkis Mazmanian, καθηγητής Μικροβιολογίας στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια αλλά “το μικροβίωμα συμβάλλει στην ασθένεια Πάρκινσον”.
Ο Mazmanian, μαζί με την ομάδα του, άρχισε να ενδιαφέρεται για τις πιθανές σχέσεις μεταξύ της νόσου Πάρκινσον και του μικροβιώματος, επειδή οι μελέτες έχουν δείξει εδώ και χρόνια ότι τα βακτήρια του εντέρου συνδέονται με το ανοσοποιητικό σύστημα και “βρήκαν παραλληλισμούς μεταξύ του νευρικού συστήματος και του ανοσοποιητικού συστήματος σε κυτταρικό και μοριακό επίπεδο”. Αλλαγές στο μικροβίωμα έχουν συνδεθεί με μια σειρά από νευροαναπτυξιακές και νευροψυχιατρικών διαταραχές, συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης, του άγχους και διαταραχών του φάσματος του αυτισμού. Αξίζει να σημειωθεί ότι, το 70% των νευρώνων στο περιφερικό νευρικό σύστημα, δηλαδή εκτός του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού, είναι στα έντερα. Και το νευρικό σύστημα του εντέρου είναι άμεσα συνδεδεμένο με το κεντρικό νευρικό σύστημα μέσω του πνευμονογαστρικού νεύρου.
“Η πλειονότητα των ατόμων με νόσο του Πάρκινσον, περίπου το 75%, έχουν ανωμαλίες στον γαστρεντερικό σωλήνα, και αρκετά συχνά εμφανίζουν δυσκοιλιότητα”, τόνισε ο Mazmanian. Η δυσκοιλιότητα προηγείται για πολλά χρόνια των χαρακτηριστικών κινητικών συμπτωμάτων της νόσου (τρέμουλο και δυσκολία στο περπάτημα).
Επιπλέον, αν και υπάρχουν γενετικοί παράγοντες κινδύνου, “στις περισσότερες περιπτώσεις της νόσου του Πάρκινσον δεν φαίνεται να υπάρχει μεγάλη οικογενειακή συσχέτιση”, είπε ο Mazmanian. “Το γεγονός ότι υπάρχει μια μεγάλη περιβαλλοντική συνεισφορά μας έκανε να σκεφτούμε ότι μπορεί να εμπλέκεται το μικροβίωμα”.
Βακτήρια του εντέρου και συμπτώματα Πάρκινσον
Η μελέτη αφορούσε ποντίκια που τροποποιήθηκαν γενετικά ώστε να παράγουν μεγάλες ποσότητες της πρωτεΐνης άλφα-συνουκλεΐνη (alpha-synuclein ή aSyn), η οποία σχετίζεται με τις χαρακτηριστικές βλάβες του Πάρκινσον στον εγκέφαλο. H πρωτεΐνη αυτή συγκεντρώνεται τόσο στον εγκέφαλο όσο και στο έντερο.
Σε ένα από τα πειράματα, ορισμένα ποντίκια είχαν πλήρες μικροβίωμα και άλλα είχαν στείρο περιβάλλον στη γαστρεντερική οδό (χωρίς καθόλου μικρόβια). Παρότι και οι δύο ομάδες υπερπαρήγαγαν την άλφα-συνουκλεΐνη, σ’ αυτά που απουσίαζαν τα μικρόβια στην γαστρεντερική οδό δεν παρατηρήθηκε ιδιαίτερη συσσώρευση της πρωτεΐνης στον εγκέφαλο, με συνέπεια πολύ λιγότερα συμπτώματα της νόσου Πάρκινσον να παρουσιαστούν.
Ένα άλλο πείραμα αφορούσε τη διατροφή των ποντικιών. Είναι γνωστό πως όταν τα βακτήρια του εντέρου διασπούν φυτικές ίνες (οι οποίες αποτελούν την τροφή τους), παράγονται λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου (SCFAs), όπως είναι το οξικό και βουτυρικό. Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι ορισμένα λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου ενεργοποιούν ανοσοαποκρίσεις στον εγκέφαλο. Η ομάδα του Mazmanian υπέθεσε ότι μια ανισορροπία στα επίπεδα των λιπαρών οξέων βραχείας αλύσου ρυθμίζει τη φλεγμονή του εγκεφάλου και τα συμπτώματα της νόσου Πάρκινσον.
Πράγματι, όταν τα ποντίκια χωρίς μικρόβια στο έντερο τράφηκαν με λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου, κύτταρα που ονομάζονται μικρογλοία, τα οποία είναι κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος και βρίσκονται στον εγκέφαλο, ενεργοποιήθηκαν. Οι φλεγμονώδεις διεργασίες μπορούν να προκαλέσουν δυσλειτουργία ή και να είναι τοξικές για τους νευρώνες. Τα ποντίκια χωρίς μικρόβια στο παχύ τους έντερο που τράφηκαν με λιπαρά οξέα βραχεία αλύσου εμφάνισαν κινητικά προβλήματα και συσσώρευση της πρωτεΐνης άλφα-συνουκλεΐνη σε περιοχές του εγκεφάλου που συνδέονται με τη νόσο Πάρκινσον.
Σε ένα τρίτο πείραμα, το πιο εντυπωσιακό, οι ερευνητές έλαβαν δείγματα εντερικών βακτηρίων από ανθρώπους με νόσο Πάρκινσον και από υγιείς ανθρώπους και τα έβαλαν στα ποντίκια που δεν διέθεταν δικά τους εντερικά βακτήρια. Αυτά που έλαβαν βακτήρια πασχόντων από Πάρκινσον άρχισαν να έχουν συμπτώματα της νόσου ενώ όσα έλαβαν βακτήρια από υγιή άτομα δεν παρουσίασαν συμπτώματα. Στα ποντίκια με συμπτώματα της νόσου παρατηρήθηκε αυξημένη ποσότητα λιπαρών οξέων βραχείας αλύσου στα κόπρανά τους.
Τέλος όταν δόθηκαν αντιβιοτικά, τα οποία ως γνωστόν εξοντώνουν τα βακτήρια του εντέρου, τα κινητικά συμπτώματα της νόσου μειώθηκαν.
Τα παραπάνω πειράματα έπεισαν στους ερευνητές ότι η νόσος Πάρκινσον συνδέεται με το μικροβίωμα του εντέρου το οποίο ίσως αποτελεί μια από τις αιτίες. Για πολλές νευρολογικές παθήσεις, η συμβατική θεραπεία είναι να πάρει κάποιος ένα φάρμακο που στοχεύει στον εγκέφαλο. Ωστόσο, εάν η νόσος Πάρκινσον πράγματι προκαλείται όχι μόνο από αλλαγές στον εγκέφαλο, αλλά και από αλλαγές στο μικροβίωμα, τότε ίσως πρέπει κάποιος να πάρει φάρμακο για το έντερό του και να αλλάξει τη διατροφή του.
Τα ευρήματα δημιουργούν την ελπίδα ότι «μια μέρα, πιθανώς και στη δική μας ζωή, οι ασθενείς θα λαμβάνουν χάπια μέσα στα οποία θα υπάρχουν βακτήρια που προστατεύουν από τη νόσου Πάρκινσον ή ουσίες που θα καταστέλλουν την παραγωγή μορίων που ευθύνονται για τη νόσο», δήλωσε ο Mazmanian. Έσπευσε ωστόσο να πει ότι για να γίνει αυτό, πρέπει πρώτα να επαληθευτούν τα ευρήματα σε ανθρώπους.
