Φυσιολογικά, ο άνθρωπος διατηρεί σταθερή την εσωτερική του θερμοκρασία παρά τις υψηλές θερμοκρασίες του περιβάλλοντος. Το σώμα αποβάλλει θερμότητα περιορίζοντας τις καύσεις του, με διεύρυνση των μικρών αγγείων, με αύξηση του ιδρώτα και με επιτάχυνση της αναπνοής.
Όμως, κάτω από ορισμένες ακραίες συνθήκες -όπως στην περίπτωση ενός καύσωνα-η εφίδρωση δεν αρκεί για να ισορροπήσει την εσωτερική θερμοκρασία. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η θερμοκρασία του σώματος μπορεί να αυξηθεί απότομα, με κίνδυνο να υποστούν βλάβη ο εγκέφαλος ή άλλα ζωτικά όργανα.
Ορισμένοι παράγοντες που περιορίζουν την ικανότητα ρύθμισης της θερμοκρασίας είναι η μεγάλη ηλικία, η παχυσαρκία, ο πυρετός, η αφυδάτωση, οι καρδιοπάθειες, η κακή κατάσταση του κυκλοφορικού συστήματος, τα εγκαύματα και η κατάχρηση αλκοόλ ή φαρμάκων.
Τα άτομα υψηλού κινδύνου στην περίπτωση ενός καύσωνa είναι: α) όλα τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, β) τα άτομα που πάσχουν από χρόνια νοσήματα, όπως καρδιοπάθειες, νεφροπάθειες, πνευμονοπάθειες, ηπατοπάθειες, σακχαρώδη διαβήτη, κ.λ.π. γ) τα άτομα που παίρνουν φάρμακα για χρόνιες ασθένειες όπως π.χ. τα διουρητικά, τα αντιχολινεργικά, τα ψυχοφάρμακα, τα ορμονούχα (συμπεριλαμβανομένης της ινσουλίνης και των αντιδιαβητικών δισκίων).
Σε περιόδους καύσωνα, το Υπουργείο Υγείας συστήνει στο κοινό και ιδιαίτερα στα άτομα που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου, τα παρακάτω:
- Αποφυγή έκθεσης στο ηλιακό φως. Αναζήτηση σκιερών και δροσερών σημείων. Προτίμηση στα ανοικτόχρωμα και ελαφρά ρούχα με ανοικτό λαιμό, κάλυψη κεφαλής (χρησιμοποίηση καπέλου, ομπρέλας κλπ).
- Αποφυγή βαριάς σωματικής εργασίας, ιδιαίτερα σε μέρη που συνυπάρχουν υψηλή θερμοκρασία με υγρασία, καθώς και κάτω από τον ήλιο.
- Πρόσληψη άφθονων υγρών, κατά προτίμηση νερού και φυσικών χυμών.
- Αποφυγή αλκοόλ.
- Ολιγοθερμιδική δίαιτα, που θα περιλαμβάνει κυρίως λαχανικά και φρούτα πάσης φύσεως, με περιορισμό των λιπαρών.
- Συχνά λουτρά (ντους).
- Τα βρέφη και τα παιδιά πρέπει να ντύνονται όσο γίνεται πιο ελαφρά. Ειδικά για τα βρέφη είναι προτιμότερο τα χέρια και τα πόδια τους να είναι ελεύθερα και να μην τυλίγονται σε πάνες. Όταν κάνει ζέστη να προσφέρονται συχνά εκτός από το γάλα (μητρικό ή άλλο) και υγρά όπως νερό κλπ.
- Συνιστάται η παραμονή σε χώρους που διαθέτουν κλιματιστικά μηχανήματα ή ανεμιστήρες κατά προτίμηση οροφής.
- Ιδιαίτερη βαρύτητα θα πρέπει να δίνεται όταν οι υψηλές θερμοκρασίες συνδυάζονται και με φαινόμενα αυξημένων επιπέδων ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Σε περίπτωση υπέρβασης ορίων του όζοντος στον ατμοσφαιρικό αέρα, θα πρέπει τα άτομα που πάσχουν από αναπνευστικές και καρδιαγγειακές παθήσεις και γενικότερα τα ευαίσθητα στην ατμοσφαιρική ρύπανση άτομα να παραμένουν σε εσωτερικούς χώρους και να αποφεύγουν την κυκλοφορία στο εξωτερικό περιβάλλον. Επίσης, συνιστάται η αποφυγή έντονης σωματικής άσκησης, η οποία μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό της αναπνευστικής οδού και να οδηγήσει σε αναπνευστικά προβλήματα.
Να σημειωθεί ότι η κατανάλωση υγρών πρέπει να είναι μεγαλύτερη από αυτή που υποδεικνύει η δίψα τις ημέρες του καύσωνα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για άτομα 65 ετών και άνω, τα οποία δυσκολεύονται να προσαρμοστούν σε απότομες μεταβολές της θερμοκρασίας του εξωτερικού περιβάλλοντος. Μην παραμελείτε ποτέ τη λήψη υγρών, και ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια μιας άσκησης.
Η βαριά εφίδρωση αφαιρεί από το σώμα αλάτι και ηλεκτρολύτες. Ο ευκολότερος και ασφαλέστερος τρόπος να αντικαταστήσετε τις απώλειες είναι η λήψη φαγητού. Πίνετε άφθονους χυμούς φρούτων ή αναψυκτικά. Ωστόσο, αποφύγετε τα πολύ παγωμένα αναψυκτικά, επειδή μπορεί να προκαλέσουν στομαχόπονο, καθώς και την κατανάλωση αλκοολούχων ποτών τα οποία οδηγούν σε μεγαλύτερες απώλειες υγρών.
Τέλος, τα ηλιακά εγκαύματα, εκτός από αλλοιώσεις στο δέρμα, επηρεάζουν και την ικανότητα του σώματος να ρυθμίζει τη θερμοκρασία του προκαλώντας μεγάλη απώλεια υγρών. Διαλέξτε λοιπόν αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας στην παραλία.
