Ένα ερευνητικό πρόγραμμα εννέα ετών που διεξήχθη από ερευνητές το VIB-KU Leuven Center for Cancer Biology, στο Βέλγιο, και του Vrije Universiteit Brussel (VUB) στην Ολλανδία, οδήγησε σε μια σημαντική εξέλιξη στην έρευνα για τον καρκίνο.
Οι επιστήμονες είπαν ότι το αποτέλεσμα Warburg, ένα φαινόμενο κατά το οποίο τα καρκινικά κύτταρα διασπούν γρήγορα τα σάκχαρα (γλυκόζη και φρουκτόζη), διεγείρει την ανάπτυξη των καρκινικών όγκων.
Η ανακάλυψη παρέχει στοιχεία για μια θετική συσχέτιση μεταξύ κατανάλωσης ζάχαρης και καρκίνου, κάτι που μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στη διατροφή των καρκινοπαθών. Η έρευνα έγινε σε ζυμομύκητες και θα πρέπει να επιβεβαιωθεί στα θηλαστικά.
Τα αποτελέσματα της έρευνας που ξεκίνησε το 2008 υπό την ηγεσία του Johan Thevelein (VIB-KU Leuven), του Wim Versées (VIB-VUB) και του Veerle Janssens (KU Leuven), δημοσιεύθηκαν στο κορυφαίο ακαδημαϊκό περιοδικό Nature Communications.
Να σημειωθεί ότι ο ρόλος της ζάχαρης στον καρκίνο διερευνάται εντατικά τα τελευταία χρόνια καθώς ορισμένα στοιχεία δείχνουν ότι σχετίζεται με καρκίνους όπως αυτός του μαστού και του παγκρέατος. Υπάρχει ωστόσο η πεποίθηση ότι η ζάχαρη ενισχύει τον καρκίνο όχι απευθείας αλλά επιδρώντας σε αυξητικές ορμόνες του σώματος. Η παρούσα μελέτη εστίασε στα κύτταρα και στο αποτέλεσμα Warburg υποδηλώνοντας πως μπορεί να έχει άμεση επίδραση στην προώθηση του καρκίνου.
Ο νομπελίστας Γερμανός βιοχημικός Otto Heinrich Warburg και οι συνεργάτες του, έδειξαν στη δεκαετία του 1920 ότι τα καρκινικά κύτταρα χρησιμοποιούν περίπου κατά 10 φορές περισσότερη ζάχαρη σε σύγκριση με τους φυσιολογικούς ιστούς. Tα φυσιολογικά κύτταρα μπορούν από ένα μόριο γλυκόζης να δημιουργήσουν 36-38 μόρια ΑΤΡ (μόρια στα οποία βασίζεται το κύτταρο για την ενέργειά του). Τα καρκινικά κύτταρα χρειάζονται 19 μόρια γλυκόζης για να παράγουν ισοδύναμη ποσότητα ΑΤΡ και αυτό τα αναγκάζει να καταναλώνουν πολλή ζάχαρη.
Η ιδιότητα των καρκινικών κυττάρων να καταναλώνουν πολλή ζάχαρη αυξάνει το γαλακτικό οξύ που παράγεται ως υποπροϊόν του μεταβολισμού της ζάχαρης. Καθώς το γαλακτικό οξύ ανεβαίνει κατά 10 φορές στα καρκινικά κύτταρα, εξέρχεται από αυτά δημιουργώντας ένα όξινο ανοσοκατασταλτικό μικροπεριβάλλον που μπορεί να ευνοεί τη μετάστασή τους.
Το φαινόμενο Warburg οδήγησε την ανίχνευση καρκινικών όγκων μέσω της τομογραφίας εκπομπής ποζιτρονίων (Positron Emission Tomography ή PET). Πρόκειται για μια εξέταση κατά την οποία ενίεται ενδοφλεβίως ραδιοενεργή ποσότητα γλυκόζης. Καθώς τα καρκινικά κύτταρα καταναλώνουν περισσότερη γλυκόζη σε σύγκριση με τα φυσιολογικά κύτταρα, μπορούν να απεικονιστούν στην τομογραφία αν ο όγκος έχει φτάσει σε κάποιο μέγεθος.
Μέχρι στιγμής όμως δεν ήταν σαφές εάν η μεγαλύτερη κατανάλωση ζάχαρης μέσω της διατροφή μπορεί να είναι αιτία καρκίνου καθώς δεν είχε βρεθεί σύνδεση μεταξύ του μεταβολισμού της ζάχαρης μέσα στα καρκινικά κύτταρα με κάποια πρωτεΐνη που προωθεί τον καρκίνο. Η παρούσα μελέτη έδειξε ότι η πολλή ζάχαρη στη διατροφή μπορεί πράγματι να προωθεί τον καρκίνο καθώς ενεργοποιείται μέσω του μεταβολισμού της η πρωτεΐνη Ras η οποία διεγείρει τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων.
Ο Johan Thevelein (VIB-KU Leuven) ανέφερε: «Η έρευνά μας αποκαλύπτει ότι η κατανάλωση ζάχαρης από τα καρκινικά κύτταρα οδηγεί σε έναν φαύλο κύκλο συνεχούς διέγερσης της ανάπτυξης του καρκίνου και εξηγεί τη συσχέτιση μεταξύ του αποτελέσματος Warburg και της επιθετικότητας του όγκου. Αυτή η σχέση μεταξύ ζάχαρης και καρκίνου έχει σαρωτικές συνέπειες. Τα αποτελέσματά μας αποτελούν τη βάση για μελλοντική έρευνα στον τομέα αυτό, η οποία μπορεί τώρα να πραγματοποιηθεί με πολύ πιο ακριβή εστίαση».
Οι ερευνητές είπαν ότι ο μεταβολισμός των σακχάρων συνδέεται μέσω της ενδιάμεσης 1,6-βιοφωσφορικής φρουκτόζης με την ενεργοποίηση της πρωτεΐνης Ras. Ο μηχανισμός αυτός ίσως να έχει διατηρηθεί σε όλη τη μακρά εξέλιξη των ειδών, από τη ζύμη μέχρι τον άνθρωπο, και να κρύβεται πίσω από το αποτέλεσμα Warburg.
Πηγή: Fructose-1,6-bisphosphate couples glycolytic flux to activation of Ras.
