Επηρεάζοντας μέχρι 650 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, η παχυσαρκία έχει γίνει ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα υγείας ενώ μεταξύ των επιπτώσεών της είναι ο κίνδυνος για διαβήτη τύπου 2.
Αν και οι ισχυροί δεσμοί μεταξύ της παχυσαρκίας και του διαβήτη τύπου 2 είναι πασίγνωστοι, οι μοριακοί μηχανισμοί με τους οποίους η παχυσαρκία προδιαθέτει για αντίσταση στην ινσουλίνη δεν έχουν κατανοηθεί καλά μέχρι στιγμής.
Πρόσφατα, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Γενεύης (UNIGE), αποκρυπτογραφώντας το ρόλο της πρωτεΐνης PTPR-γ, βρήκαν ότι το συκώτι διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση του διαβήτη τύπου 2. Η πρωτεΐνη PTPR-γ αυξάνεται με την παχυσαρκία και αναστέλλει τους υποδοχείς της ινσουλίνης που βρίσκονται στην επιφάνεια των ηπατικών κυττάρων.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Communications και ενδεχομένων ανοίγει την πόρτα σε νέες θεραπείες.
Η αύξηση των λιπωδών κυττάρων, χαρακτηριστικό της παχυσαρκίας, οδηγεί σε αύξηση των φλεγμονωδών σημάτων τα οποία έχουν επιπτώσεις στο ήπαρ αλλά και σε άλλα όργανα.
Η φλεγμονή που προκαλείται από την παχυσαρκία ενεργοποιεί ένα παράγοντα μεταγραφής που ονομάζεται NF-kβ, ο οποίος φαίνεται να έχει καθοριστική σημασία στην ανάπτυξη του διαβήτη τύπου 2.
Αλλά ποιοι είναι οι ακριβείς κυτταρικοί και μοριακοί μηχανισμοί και πώς θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νέες θεραπευτικές στρατηγικές; “Για να απαντήσουμε αυτές τις ερωτήσεις, εστιάσαμε σε μια πρωτεΐνη που ονομάζεται PTPR-γ (Protein Tyrosine Phosphatase Receptor Gamma) και αποτελεί στόχο του παράγοντα NF-kβ”, ανέφερε ο καθηγητής Roberto Coppari, συντονιστής του Διαβητολογικού Κέντρου της Ιατρικής Σχολής της UNIGE.
Και πρόσθεσε: “Οι μελέτες σε ανθρώπους έδειξαν ότι η περιεκτικότητα της πρωτεΐνης PTPR-γ στο ήπαρ αυξάνεται όταν υπάρχει φλεγμονή, ένα αποτέλεσμα που μπορεί να επηρεάσει άμεσα τους υποδοχείς της ινσουλίνης αναστέλλοντας τη δράση της ορμόνης”.
Δεν υπάρχει διαβήτης χωρίς PTPR-γ
Για να δοκιμάσουν την υπόθεσή τους, οι επιστήμονες τροποποίησαν τα επίπεδα έκφρασης της πρωτεΐνη PTPR-γ σε ποντίκια.
“Οι ποντικοί που στερούνταν εντελώς την πρωτεΐνη PTPR-γ, όταν τράφηκαν με μια παχυντική διατροφή εμφανίζοντας παχυσαρκία δεν παρουσίασαν αντίσταση στην ινσουλίνη και φάνηκε να προστατεύονται πλήρως από τον διαβήτη τύπου 2 που προκαλείται από τις πολλές θερμίδες”, είπε ο Xavier Brenachot ερευνητής της Ιατρικής Σχολής της UNIGE και πρώτος συγγραφέας της μελέτης.
Επίσης, οι επιστήμονες χορήγησαν στα ποντίκια μια τοξίνη που ονομάζεται λιποπολυσακχαρίτης (lipopolysaccharide) και αφορά ορισμένα βακτήρια του εντέρου που σχετίζονται με την παχυσαρκία και την αντίσταση στην ινσουλίνη. Για άλλη μια φορά, τα ποντίκια χωρίς PTPR-γ δεν εμφάνισαν αντίσταση στην ινσουλίνη.
Για να τελειοποιήσουν την ανάλυσή τους, ο Coppari και οι συνάδελφοί του προχώρησαν σε ανασύσταση της PTPR-γ η οποία παρήχθη σε φυσιολογικά επίπεδα, αλλά μόνο στα ηπατικά κύτταρα. Τα ποντίκια έγιναν και πάλι επιρρεπή στην αντίσταση στην ινσουλίνη, υποδεικνύοντας τον κεντρικό ρόλο του ήπατος. Επιπλέον, μια διπλή υπερέκφραση στο ήπαρ ήταν αρκετή για να προκαλέσει αντίσταση στην ινσουλίνη.
Η ανακάλυψη ανοίγει την πόρτα για πιθανές νέες θεραπείες. Προηγούμενες μελέτες είχαν μελετήσει άλλες πρωτεΐνες αλλά χωρίς πρακτικό αποτέλεσμα. Ωστόσο, η πρωτεΐνη PTPR-γ βρίσκεται στις κυτταρικές μεμβράνες όπου είναι πολύ ευκολότερη η πρόσβαση των θεραπευτικών μορίων.
