Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι το καλύτερο όπλο του οργανισμού για την καταπολέμηση του καρκίνου.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους το ανοσοποιητικό αναγνωρίζει και ανταποκρίνεται στους όγκους αλλά ο καρκίνος εξακολουθεί να σκοτώνει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Αυτό σημαίνει ότι οι όγκοι συχνά βρίσκουν έναν τρόπο να ξεπεράσουν τις ανοσολογικές αντιδράσεις.
Όταν το ανοσοποιητικό σύστημα αντιμετωπίζει έναν εισβολέα ή ένα καρκινικό κύτταρο χρησιμοποιεί ορισμένα “σημεία ελέγχου” για την επίθεσή του δηλαδή μόρια που χρειάζεται να δραστηριοποιηθούν ή να αδρανοποιηθούν. Τα καρκινικά κύτταρα χρησιμοποιούν τρόπους που καταστέλλουν αυτά τα σημεία ελέγχου εμποδίζοντας έτσι την ανίχνευσή τους από το ανοσοποιητικό σύστημα.
Ο στόχος της ανοσοθεραπείας είναι να κατανοηθεί ποιοι μηχανισμοί χρησιμοποιούνται από τα καρκινικά κύτταρα για την καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος ώστε να παραχθούν φάρμακα που θα βοηθήσουν το ανοσοποιητικό να αντιδράσει.
Οι αναστολείς σημείων ελέγχου του ανοσοποιητικού συστήματος (immune checkpoint inhibitors) είναι μια νέα προσέγγιση στην θεραπεία του καρκίνου. Τώρα μια πρόσφατη μελέτη “προκαλεί” το κεντρικό δόγμα για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν αυτά τα φάρμακα.
Οι μοριακοί στόχοι για τους αναστολείς σημείων ελέγχου που βρίσκονται στα Τ-λεμφοκύτταρα, περιλαμβάνουν το κυτταροτοξικό αντιγόνο-4 του Τ-λεμφοκυττάρου και τον υποδοχέα της πρωτεΐνης προγραμματισμένου κυτταρικού θανάτου (PD-1). Ένας επιπλέον στόχος είναι το σύνδεμα της πρωτεΐνης PD-1, το PD-L1, που βρίσκεται τόσο στα Τ-λεμφοκύτταρα όσο και στα καρκινικά κύτταρα.
Τώρα, μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Clinical Investigation, δείχνει ότι συχνά παραβλέπονται τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που ονομάζονται φυσικοί δολοφόνοι (NK: Natural Killer) σχετικά με τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζουν στην ανταπόκριση των αναστολέων σημείων ελέγχου του ανοσοποιητικού συστήματος.
“Οι αναστολείς των σημείων ελέγχου δρουν αφυπνίζοντας το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος και απελευθερώνοντας μια ανοσολογική επίθεση στα καρκινικά κύτταρα”, εξήγησε ο Michele Ardolino και ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οτάβα. “Για πολλά χρόνια, όλοι υπολόγιζαν ότι οι αναστολείς των σημείων ελέγχου στόχευαν στα ανοσοκύτταρα που ονομάζονται κύτταρα Τ, αλλά η έρευνά μας δείχνει ότι στοχεύουν επίσης στα κύτταρα ΝΚ και ότι αυτά τα κύτταρα διαδραματίζουν βασικό ρόλο στο πώς λειτουργεί η θεραπεία”.
Ο Ardolino ηγήθηκε της μελέτης μαζί με τον David Raulet, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ. “Στον τομέα της ανοσοθεραπείας στον καρκίνο έχει υπάρξει μια μοναδική εστίαση στην κινητοποίηση αντικαρκινικών κυττάρων Τ, δήλωσε ο Raulet. “Πιστεύουμε ότι τα κύτταρα ΝΚ έχουν μια σημαντική θέση στο τραπέζι. Η συγκεκριμένη θεραπείασε συνδυασμό με άλλες ανοσοθεραπείες κατευθυνόμενες στα NK μπορεί να μας επιτρέψει να στοχεύσουμε πολλούς τύπους όγκων που επί του παρόντος δεν ανταποκρίνονται στις διαθέσιμες θεραπείες”.
Τα Τ κύτταρα και τα ΝΚ κύτταρα μπορούν να αναγνωρίσουν και να εξοντώσουν τα καρκινικά κύτταρα, αλλά το κάνουν με διαφορετικούς τρόπους. Τα κύτταρα NK αναγνωρίζουν τα πρότυπα των αλλαγών στα καρκινικά κύτταρα και είναι η πρώτη γραμμή άμυνας του ανοσοποιητικού συστήματος. Ένα κύτταρο Τ, από την άλλη πλευρά, αναγνωρίζει ένα μοναδικό μη φυσιολογικό μόριο σε ένα καρκινικό κύτταρο και ξεκινά μια πιο εστιασμένη επίθεση.
Στην τρέχουσα μελέτη, οι ερευνητές εξέτασαν την επίδραση των αναστολέων σημείων ελέγχου στα διάφορα μοντέλα καρκίνου του ποντικιού. Διαπίστωσαν ότι οι αναστολείς των σημείων ελέγχου θα μπορούσαν να συρρικνώσουν όγκους ακόμη και σε ποντίκια χωρίς αντικαρκινικά κύτταρα Τ, πράγμα που σημαίνει ότι κάποιο άλλο είδος κυττάρου πρέπει να ανταποκρίνεται στους αναστολείς σημείων ελέγχου. Όταν εξαντλήθηκαν τα κύτταρα ΝΚ στα ποντίκια, μειώθηκε σημαντικά ή εξαλείφθηκε το αντικαρκινικό αποτέλεσμα των αναστολέων σημείων ελέγχου. η μελέτη έδειξε επίσης ότι τα κύτταρα NK παράγουν τα ίδια μόρια υποδοχέα σημείων ελέγχου όπως κάνουν τα Τ κύτταρα, πράγμα που σημαίνει ότι μπορούν να αποκριθούν άμεσα στους αναστολείς σημείων ελέγχου.
“Η έρευνα αυτή βοηθά στην επίλυση ενός μυστηρίου που έχει παρατηρηθεί, όπου ορισμένοι τύποι καρκίνου είναι πολύ ευαίσθητοι σε αναστολείς σημείων ελέγχου, παρόλο που τα Τ κύτταρα τους δεν φαίνεται να ενεργοποιούνται”, δήλωσε ο συν-επικεφαλής συγγραφέας Jonathan Hodgins. “Αν έχουμε δίκιο, τα κύτταρα ΝΚ πιθανώς ενεργοποιούνται σε αυτούς τους ασθενείς”.
Οι ερευνητές διερευνούν τώρα προσεγγίσεις για περαιτέρω ενίσχυση της ικανότητας θανάτωσης των καρκινικών κυττάρων από τα τα κύτταρα ΝΚ.
“Το όνειρό μου είναι, όταν οι άνθρωποι έρχονται στο νοσοκομείο με καρκίνο, να μπορούμε να κάνουμε βιοψία και να καθορίσουμε όχι μόνο τις μεταλλάξεις στον καρκίνο τους αλλά και το πώς το ανοσοποιητικό τους σύστημα αλληλεπιδρά με τον καρκίνο”, δήλωσε ο Ardolino. “Τότε θα μπορούμε να δώσουμε στον ασθενή τις θεραπείες ανοσοθεραπείας που είναι πιθανότερο να δουλέψουν γι’ αυτούς”.
