Μια πρόσφατη δημοσίευση στο Frontiers in Neuroscience περιγράφει ένα μονοπάτι γνωστικής πτώσης που προκαλείται από την αυξημένη παλμική πίεση, ρίχνοντας φως στο γιατί προηγούμενες θεραπείες για την άνοια μπορεί να έχουν αποτύχει και προτείνει νέες κατευθύνσεις για την πρόληψη και τη θεραπεία της ασθένειας.
«Τα τελευταία δύο χρόνια, έχει σημειωθεί μια μεγάλη αλλαγή στην έρευνα για την άνοια και τη νόσο Αλτσχάιμερ. Η εστίαση έχει μετατοπιστεί από τη στόχευση αποκλειστικά στην πρωτεΐνη του εγκεφάλου που ονομάζεται βήτα αμυλοειδές προς την αντιμετώπιση παραγόντων που θέτουν σε κίνδυνο τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό», εξηγεί ένας από τους συγγραφείς, ο Mark Carnegie, από το The Brain Protection Company, με έδρα την Αυστραλία.
Στοιχεία που ερευνώνται περιλαμβάνουν τη χρόνια φλεγμονή που σχετίζεται με την ηλικία, τη γενετική προδιάθεση και τα καρδιαγγειακά προβλήματα, ιδίως την υψηλή αρτηριακή πίεση.
Συνδέοντας ένα μεγάλο και ταχέως αναπτυσσόμενο σύνολο στοιχείων, οι ερευνητές διευκρινίζουν ότι η αυξημένη παλμική πίεση μπορεί να προκαλέσει άνοια. Η παλμική πίεση είναι η διαφορά μεταξύ συστολικής και διαστολικής αρτηριακής πίεσης, και συνήθως αυξάνεται με την ηλικία. Οι ερευνητές προτείνουν ότι η αυξημένη παλμική πίεση στο αίμα που ταξιδεύει στον εγκέφαλο μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή, οξειδωτικό στρες, μηχανικό στρες, κυτταρική δυσλειτουργία και κυτταρικό θάνατο στο αιματοεγκεφαλικό φραγμό, κάτι που οδηγεί σε εγκεφαλική βλάβη.
Η σχέση μεταξύ της διάρρηξης του αιματοεγκεφαλικού φραγμού και της άνοιας είναι διαισθητική, καθώς το φράγμα αυτό εξελίχθηκε για να προστατεύει τους ευαίσθητους εγκεφαλικούς ιστούς διατηρώντας κυκλοφορούντα κύτταρα, παθογόνα και άλλες βλαβερές ουσίες του αίματος μακριά από τη διείσδυσή τους στον εγκέφαλο. Υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις που υποστηρίζουν ότι η διάρρηξη του αιματοεγκεφαλικού φραγμού είναι βασικός παράγοντας της γνωστικής πτώσης και της άνοιας.
Ο ανώτερος συγγραφέας της μελέτης, καθηγητής David Celermajer, από το The Brain Protection Company, λέει ότι «αυτή είναι μια σημαντική αλλαγή στην κατανόηση της παθογένεσης της άνοιας». Προσθέτει περαιτέρω ότι «αν και υπάρχουν πιθανώς πολλές αιτίες διάρρηξης του αιματοεγκεφαλικού φραγμού του εγκεφάλου, πρόσφατα πειράματα καλλιέργειας ανθρώπινων κυττάρων, ζωικά μοντέλα και επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν ότι η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι μία πιθανή βασική αιτία».
Η παλμική πίεση μπορεί επομένως να είναι ένας πολλά υποσχόμενος νέος θεραπευτικός στόχος για την πρόληψη ή την επιβράδυνση της γνωστικής βλάβης, η οποία δίνει νέα ελπίδα στην καταπολέμηση της άνοιας.
Οι συγγραφείς λένε πώς η αυξημένη παλμική πίεση μπορεί να έχει αποτρέψει τις προηγούμενες στρατηγικές θεραπείας να λειτουργούν βέλτιστα κατά της άνοιας.
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, πρωταρχικός στόχος της ανάπτυξης φαρμάκων για τη νόσο του Αλτσχάιμερ -η πιο διαδεδομένη μορφή άνοιας- ήταν η στόχευση του μορίου β-αμυλοειδές. Ωστόσο, παρά τα δισεκατομμύρια δολάρια που δαπανήθηκαν, αυτή η προσέγγιση δεν έχει ακόμη επιτύχει. Οι ερευνητές λένε ότι η στόχευση μόνο στη πρωτεΐνη β-αμυλοειδές για τη θεραπεία της άνοιας μπορεί να είναι μια ανηφορική μάχη, καθώς η ταυτόχρονη αυξημένη παλμική πίεση ενεργοποιεί την έκκριση διαφόρων φλεγμονωδών και οξειδωτικών μορίων.
Επίσης, οι θεραπείες βλαστικών και προγονικών κυττάρων έχουν αποκτήσει σημαντική προσοχή ως πιθανές στρατηγικές για την αποκατάσταση της βλάβης του αιματοεγκεφαλικού φραγμού και τη θεραπεία της άνοιας, αλλά το χρόνιο φλεγμονώδες και οξειδωτικό στρες λόγω της αυξημένης παλμικής πίεσης μπορεί να επηρεάσει την υγεία των βλαστικών και των προγονικών κυττάρων.
Η Δρ. Rachel Levin, εκ των συγγραφέων της νέας μελέτης, είπε ότι η συνδυαστική θεραπεία υπήρξε υψίστης σημασίας για τη θεραπεία και άλλων ασθενειών, ιδίως του καρκίνου. Επομένως, στην άνοια, η μείωση της αυξημένης παλμικής πίεσης θα μπορούσε να αποδειχθεί συνεργική με άλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις.
Οι συγγραφείς παροτρύνουν την ανάπτυξη νέων φαρμάκων ή συσκευών που μειώνουν την αυξημένη παλμική πίεση. Ο Celermajer ανέφερε ότι υπάρχουν ισχυρά δεδομένα από ζωικά μοντέλα τα οποία υποστηρίζουν το ρόλο της υψηλής παλμικής πίεσης στη διαταραχή του αιματοεγκεφαλικού φραγμού και στην παθολογία της άνοιας. Τώρα χρειάζονται περισσότερες μελέτες σε ανθρώπους.
