Όλοι αγαπάμε τις γιορτές. Και οι περισσότεροι από εμάς δεν μπορούμε να περάσουμε μια χριστουγεννιάτικη γιορτή χωρίς λίγη υπερβολή στο φαγητό. Αλλά αυτό έχει αντίκτυπο στην περιφέρεια της μέσης μας.
Μια μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Αυστραλίας αποκαλύπτει την αύξηση του βάρους 368 Αυστραλών, στη διάρκεια του έτους. Δημοσιευμένη στο JAMA Open Network, η μελέτη διερεύνησε πώς αλλάζει το βάρος σε μια περίοδο 12 μηνών, διαπιστώνοντας ότι κυμαινόταν. Κατά τη διάρκεια της περιόδου των 12 μηνών, οι συμμετέχοντες κέρδισαν κατά μέσο όρο 0,26% σωματικό βάρος, κατά μέσο όρο 218 γραμμάρια -κάποιοι ωστόσο έχασαν βάρος.
Οι διαχρονικές μελέτες δείχνουν ότι οι Αυστραλοί ηλικίας κάτω των 65 ετών κερδίζουν έως και μισό κιλό ή 0,6 εκατοστά σε περίμετρο μέσης, ετησίως. Ωστόσο, η χρονική εξέλιξη αυτής της αύξησης του σωματικού βάρους στη διάρκεια του έτους δεν ήταν γνωστή.
Η μελέτη διαπίστωσε:
- Αύξηση βάρους στις γιορτές. Το βάρος αυξήθηκε κατά τη διάρκεια των εορταστικών περιόδων. Το Πάσχα (+0,30% ή περίπου 244 γραμμάρια) και τα Χριστούγεννα/Πρωτοχρονιά (+0,65%, ή περίπου 546 γραμμάρια).
- Εβδομαδιαίοι κύκλοι αύξησης βάρους. Χάνουμε βάρος τις καθημερινές και παίρνουμε τα Σαββατοκύριακα. Το βάρος κυμάνθηκε κατά περίπου 0,3% (252 γραμμάρια κάθε εβδομάδα, με τη Δευτέρα και την Τρίτη είναι οι πιο βαριές μέρες της εβδομάδας. Το βάρος μειωνόταν στη συνέχεια μέχρι την Παρασκευή και αυξανόταν στη συνέχεια.
- Εποχικοί κύκλοι αύξησης βάρους. Οι άνθρωποι ήταν πιο βαρείς το καλοκαίρι και ελαφρύτεροι το φθινόπωρο. Το βάρος αυξήθηκε σταδιακά κατά τη διάρκεια του χειμώνα και νωρίς την άνοιξη, στη συνέχεια μειώθηκε στο τέλος της άνοιξης (-0,27% σε σύγκριση με το καλοκαίρι).
Παρόμοιες μελέτες έχουν γίνει σε τρεις χώρες του βόρειου ημισφαιρίου (ΗΠΑ, Γερμανία και Ιαπωνία) που έδειξαν ότι επίσης ότι η αύξηση του βάρους συμπίπτει με τους εορτασμούς. H αύξηση του βάρους τα Χριστούγεννα και το Πάσχα στη Γερμανία είναι σχεδόν διπλάσια από αυτή των ΗΠΑ. Στην Ιαπωνία, η μεγαλύτερη αύξηση του βάρους συμβαίνει κατά τη διάρκεια της Χρυσής Εβδομάδας του Μαΐου. Μια άλλη μελέτη των εποχιακών αλλαγών στο βάρος, στην Ολλανδία, υποδηλώνει ότι κορυφώνεται το χειμώνα και πέφτει το καλοκαίρι.
Τόσο στην παρούσα μελέτη όσο και στις μελέτες στο βόρειο ημισφαίριο, το μοτίβο αλλαγής βάρους ήταν μείωση το καλοκαίρι, αύξηση το χειμώνα. Πιθανότατα αυτό να έχει βιολογική βάση. Η έκθεση στο κρύο φαίνεται να προκαλεί αύξηση της όρεξης.
Οι συγγραφείς έγραψαν:
Τα εβδομαδιαία πρότυπα που εντοπίσαμε είναι συνεπή με τα ευρήματα των Turicchi et al, που ανέφεραν ότι το βάρος ήταν χαμηλότερο τις Παρασκευές σε 1061 από 1421 ενήλικες στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Δανία και την Πορτογαλία που υποβάλλονταν σε παρέμβαση συντήρησης για απώλεια βάρους. Δεν είναι σαφές εάν αυτές οι εβδομαδιαίες διακυμάνσεις οφείλονται στη διακύμανση της ενεργειακής πρόσληψης ή της ενεργειακής δαπάνης (ή και των δύο) κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, αν και μια αμερικανική μελέτη σε 9000 ενήλικες διαπίστωσε ότι η πρόσληψη ενέργειας το Σαββατοκύριακο ήταν 6% υψηλότερη από αυτή τις καθημερινές, με αυξημένες αναλογίες ενέργειας από λίπος και αλκοόλ τα Σαββατοκύριακα. Ομοίως, μια αμερικανική μελέτη της Εθνικής Έρευνας για την Υγεία και τη Διατροφή σε 11.646 ενήλικες μεταξύ 2003 και 2012 διαπίστωσε ότι η πρόσληψη ενέργειας ήταν υψηλότερη και η ποιότητα της διατροφής ήταν χειρότερη το Σαββατοκύριακο από κατά τις εργάσιμες ημέρες. Επιπλέον, ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι η σωματική δραστηριότητα είναι χαμηλότερη τις ημέρες του Σαββατοκύριακου. Είναι εύλογο ότι η εργασία περιορίζει τις ευκαιρίες για υπερφαγία και τον υπερβολικό χρόνος επί των οθονών.
Η καθηγήτρια Carol Maher, επικεφαλής της μελέτης, είπε ότι αυτό το πάνω-κάτω του βάρους είναι ανεπιθύμητο. «Η παχυσαρκία είναι μια σημαντική ανησυχία για την υγεία σε όλο τον κόσμο, αυξάνοντας τον κίνδυνο για πολλές χρόνιες ασθένειες που μπορούν να προληφθούν, συμπεριλαμβανομένης της καρδιοπάθειας του διαβήτη τύπου 2 και ακόμη και ορισμένων μορφών καρκίνου».
Παρόλα αυτά, δύο στους τρεις ενήλικες είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. «Η κατανόηση των παραγόντων που συμβάλλουν στην αύξηση βάρους είναι ένα ζωτικό βήμα για την ανάπτυξη πιθανών παρεμβάσεων. «Σε αυτή τη μελέτη, διαπιστώσαμε ότι οι κύκλοι βάρους των Αυστραλών κυμαίνονται σε διάστημα ενός έτους, περισσότερο από τους ομολόγους μας στο βόρειο ημισφαίριο», είπε η Maher.
«Στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, το βάρος των ανθρώπων συνήθως ανεβοκατεβαίνει μια φορά το χρόνο -πάνω το χειμώνα, κάτω το καλοκαίρι- ενώ τα αποτελέσματά μας αποκάλυψαν ότι το βάρος των Αυστραλών ανεβαίνει δύο φορές το χρόνο, πάνω το καλοκαίρι, κάτω το φθινόπωρο, πάνω το χειμώνα, κάτω την άνοιξη. «Αυτό το σκαμπανέβασμα του βάρους -που συχνά παρατηρείται με τις δίαιτες γιο-γιο δεν είναι υγιές και σχετίζεται με κακή μεταβολική υγεία και, δυστυχώς, με μακροχρόνια αύξηση του βάρους».
Ποσοστιαίες μεταβολές βάρους στη διάρκεια ενός έτους για όσους είχαν περίπου σταθερό βάρος, από -2% έως 2% (144 άτομα).
Για 84 άτομα που έχασαν βάρος (πάνω από το 2% του αρχικού βάρους).
Για 87 άτομα που κέρδισαν βάρος (πάνω από το 2% του αρχικού βάρους).
Η Maher είπε ότι η μελέτη παρουσιάζει νέες ευκαιρίες για παρεμβάσεις αύξησης βάρους. «Τείνουμε να παίρνουν βάρος καθώς γερνάμε, αλλά γνωρίζοντας πότε είναι πιο πιθανό να συμβούν αυτές οι αυξήσεις βάρους μπορεί να μας δώσει πολύτιμες πληροφορίες για να στοχεύσουμε τα προσωρινά hot spots. Οι παρεμβάσεις και οι καμπάνιες που εστιάζουν σε περιόδους κινδύνου (ειδικά τα Χριστούγεννα) θα μπορούσαν να βοηθήσουν στον περιορισμό των διακυμάνσεων τους βάρους και στην πρόληψη της αύξησής του. Η διατήρηση ενός υγιούς βάρους μέσω της υγιεινής διατροφής, της άσκησης και άλλων συνηθειών είναι σημαντική για την υγεία και την ευημερία δια βίου».
Περισσότερες πληροφορίες: Carol Maher et al, Weekly, Seasonal, and Festive Period Weight Gain Among Australian Adults, JAMA Network Open (2023). DOI: 10.1001/jamanetworkopen.2023.26038 jamanetwork.com/journals/jaman … /fullarticle/2807660
